Flugvélin var á leið frá Grikklandi til Litháens um helgina. Stutt var í lendingu í Vilníus en um fimmtán mínútum eftir stefnubreytinguna tilkynnti flugmaðurinn að lent yrði í Minsk. Flestir farþegar voru hinir rólegustu en það var Protasevíts ekki. Hann sagðist vita í hvað stefndi.

„Ég veit að dauðadómur bíður mín í Hvíta-Rússlandi, sagði hann. Það er samkvæmt Marius Rutkauskas, sem sat í röðinni fyrir framan hann og ræddi við miðilinn LRT í Litháen í gær. Rutkauskas sagði Protasevíts hafa verið í óðagoti eftir tilkynningu flugstjórans.

Það sem vitað er um flugferðina er á þá leið að flugstjórar flugvélarinnar fengu skilaboð frá flugumferðarstjórum í Minsk að það væri sprengja um borð í flugvélinni. Var þeim skipað að lenda í Minsk, jafnvel þó Vilnius væri nær og fylgdi orrustuþota hlaðinn eldflaugum flugvélinni til lendingar.

Nú þykir ljóst að sprengjuógnin var engin.

Ráðamenn í Evrópu og annarsstaðar í heiminum hafa fordæmt atvikið harkalega og segja þetta hafa verið flugrán. Hvíta-Rússland hefur þegar verið beitt refsiaðgerðum vegna þess og er von á frekari aðgerðum.

Sjá einnig: Banna hvítrússneskum flugfélögum að fljúga í evrópskri lofthelgi

Eftir tilkynningu flugstjórans segja farþegar að Protasevíts hafi staðið upp, tekið tösku sína niður úr hillu og byrjað að brjóta tölvubúnað sinn. Hann er einnig sagður hafa biðlað til flugfreyju RyanAir um að hann yrði ekki afhentur yfirvöldum en hún mun hafa sagt honum að hendur þeirra væru bundnar.

Hér má tíst Charles Michel, forseta leiðtogaráðs Evrópusambandsins, með mynd af FlightRadar þar sem sjá má flugvélum flogið fram hjá lofthelgi Hvíta-Rússlands.

Farþegar flugvélarinnar voru teknir úr vélinni í hópum og var leitað gaumgæfilega í farangri þeirra. Farþegar hafa sagt fjölmiðlum að meiri tíma hafi verið varið í að leita í farangri Protasevíts en hjá öðrum.

Í samtali við Washington Post sagði kona sem var með honum í hóp að Protasevíts hefði verið í óðagoti og þegar aðrir farþegar spurðu hann hvað væri að gerast sagði hann að flugvélinni hefði verið lent vegna hans. Hann væri í hættu.

Farþegarnir voru svo fluttir með rútum í flugstöðina í Minsk, þar sem hann og rússnesk kærasta hans voru handtekin. Ekki er vitað hvar þau eru niðurkomin.

Öðrum farþegum flugvélarinnar og áhöfn var leyft að halda ferðinni áfram eftir nokkra klukkustunda óvissu í Minsk.

RyanAir segir fimm farþega hafa orðið eftir í Minsk og er það til marks um að útsendarar Leyniþjónstu Hvíta-Rússlands, sem kallast KGB, hafi fylgt Protasevíts eftir. Áður en flugvélin tók á loft hafði hann sent vinum sínum skilaboð um að hann taldi menn vera að elta sig.

Protasevíts hefur á undanförnum árum tekið þátt í stjórnarandstöðu Hvíta-Rússlands, þrátt fyrir að vera einungis 26 ára gamall. Frá árinu 2019 hefur hann verið í útlegð frá Hvíta-Rússlandi en í fyrra var hann meðal leiðtoga mótmælahrefyingar gegn Alexander Lúkasjenka, forseta landsins, sem kallaður er síðasti einræðisherra Evrópu.

Protasevíts skipulagði mótmæli og ræddi við mótmælendur í gegnum Internetið. Hann sinnti sömuleiðis starfi sínum sem blaðamaður fyrir fjölmiðla í Hvíta-Rússlandi og víðar og varð síðan ritstjóri Nexta, eins af stærri sjálfstæðu miðlum landsins.

Mótmælin gegn Lúkasjenska voru í kjölfar umdeildra kosninga. Lúkasjenka sagðist hafa unnið kosningarnar með miklum yfirburðum en stjórnarandstaðan og aðrir hafa sakað forsetann um stórfelld kosningasvik.

Sjá einnig: Lúkasjenka lét sverja sig í embætti

Stjórn Lúkasjenkas brást við af mikilli hörku og voru þúsundir mótmælenda handteknir. Þá bárust fregnir af miklu ofbeldi öryggissveita og jafnvel pyntingum.

Svetlana Tíkanovskaja, sem bauð sig fram gegn Lúkasjenka, flúði fljótt til Litháens. Eiginmaður hennar hafði áður boðið sig fram gegn forsetanum en sá var dæmdur í fangelsi skömmu eftir að hann tilkynnti framboð sitt.

Lúkasjenka hefur farið fram af mikilli hörku gegn andstæðingum sínum. Hann er sagður hafa gefið þá skipun að flugvélin yrði þvinguð til að lenda í Minsk og mun hann hafa sent orrustuþotuna til að tryggja að það yrði gert, samkvæmt frétt Guardian.

Sagður hafa verið pyntaður

Í gær var birt myndband af Protasevíts þar sem hann játaði að hafa skipulagt mótmæli gegn Lúkasjenka. Hann sagði einnig að vel væri komið fram við hann og hann væri við góða heilsu.

Hann var þó bersýnilega marinn í andliti og segir faðir hans að hann hafi verið þvingaður til að lesa upp þessi skilaboð.

Hér má sjá myndband Telegraph, þar sem sjá má yfirlýsingu Protasevíts og ummæli föður hans.

Blaðamaður Telegraph hefur eftir lögmanni Protasevíts að henni hafi ekki verið leyft að hitta hann í gær, þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir. Tíkanovskaja sagði í dag að Protasevíts hefði verið pyntaður í haldi.

Protasevíts hefur verið ákærður á grundvelli öryggislaga fyrir að hvetja til undirróðurs gegn hvítrússneskum yfirvöldum. Hann stendur frammi fyrir minnst tólf árum í fangelsi. 

Annar aðgerðasinni stjórnarandstöðunnar, Vitold Ashurok, dó nýverið í fangelsi í Hvíta-Rússlandi. Stjórnvöld segja hann hafa dáið úr hjartaáfalli en fjölskylda hans segir hann hafa verið myrtan.