„Fullt af augljósum árekstrum þarna“ Magnús Jochum Pálsson skrifar 2. desember 2024 20:33 Eiríkur Bergmann, stjórnmálafræðiprófessor, segir fullt af augljósum árekstrum í stjórnarmyndunarviðræðum Samfylkingar, Viðreisnar og Flokks fólksins. Það eigi þó líka við um alla aðra meirihlutamöguleika. Vísir/Arnar Eiríkur Bergmann stjórnmálafræðiprófessor segir að ekki þurfi formlegt umboð til að fara í viðræður um stjórnarmyndun. Fullt af augljósum árekstrum megi sjá í myndun SCF-meirihluta. Í slíkum meirihluta sé lengst á milli Flokks fólksins og Viðreisnar. Eiríkur ræddi við Kolbein Tuma Daðason fréttaþul í kvöldfréttum Stöðvar 2 um stjórnarmyndunarviðræður og fréttir af útstrikun Dags B. Eggertssonar sem færist niður í þriðja sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi suður. Horfa má á viðtalið eftir tvær mínútur og þrjátíu sekúndur í klippunni hér að neðan. Þar á undan má sjá viðtal við Heimi Örn Herbertsson, oddvita yfirkjörstjórnar í Reykjavík suður. Tilfærslur vegna útstrikana óalgengar en þó nokkrar Þetta er pínu óvenjulegt að þetta gerist, þetta hefur ekki gerst mjög oft? „Mig rekur í minni að Björn Bjarnason hafi farið niður um sæti og Guðlaugur Þór eftir hrun. En þetta er ekki algengt, nei,“ segir Eiríkur Bergmann. Og hefur svosem ekki áhrif? „Hefur ekki áhrif í þessu tilviki þar sem Dagur fer beint upp í annað sætið eftir útgöngu Þórðar Snæs.“ Björn Bjarnason og Árni Johnsen færðust báðir niður um sæti í Alþingiskosningum 2007 vegna útstrikana en komust samt inn á þing, Björn í Reykjavík suður en Árni í Suðurkjördæmi. Jóhannes í Bónus hafði þá tekið út heilsíðuauglýsingar í dagblöðum og hvatt kjósendur til að strika út Björn. Í Alþingiskosningum 2009 var Guðlaugur Þór Þórðarson strikaður út 1933 sinnum og fór úr efsta sæti í Reykjavík suður í annað sætið. Þá féll Árni Johnsen úr öðru sæti í Suðurkjördæmi í það þriðja. Þeir komust þó báðir á þing. Viðræður fyrir myndun Valkyrjustjórnar Formenn flokkanna funduðu með Höllu Tómasdóttur forseta Íslands í dag vegna myndunar næstu ríkisstjórnar. Viðræður ákveðinna flokka virðast þó þegar hafnar. Það er ekki komið formlegt stjórnarmyndunarumboð en það virðist deginum ljósara að Kristrún og Þorgerður eru byrjaðar að tala saman. Hvernig sérð þú þetta? „Þær þurfa ekkert sérstakt stjórnarmyndunarumboð til að hefja stjórnarmyndunarviðræður. Ef það myndast meirihluti á þinginu byrja þeir að tala saman sem telja sig geta unnið saman. Það virðist vera sem þessir þrír flokkar, miðað við orð formannnanna, ætli sér að hefja slíkar viðræður.“ Gjá milli Ingu og Þorgerðar Sérðu fyrir þér að það ætti að geta gengið smurt eða eru einhverjir augljósir árekstrar fram undan? „Fullt af augljósum árekstrum þarna eins og í öllum öðrum samsetningum sem mögulegar eru eftir þetta kjör. Það eru sex flokkar á þinginu, það er engin tveggja flokka stjórn, þú þarft þrjá flokka í allar mögulegar samsetningar og það eru augljósir ásteytingarsteinar hjá öllum,“ segir Eiríkur. „Það er kannski lengst á milli Flokks fólksins, krafna hans um verulegar breytingar hér í bótakerfum, skattheimtu, meðferð ríkisfjár, endurdreifingu gæða, og Viðreisnar sem leggur meiri atvinnulífsáherslu, er ekki ginnkeyptur fyrir skattahækkunum en manni virðist að forystumenn beggja þessara flokka hafi gætt sín verulega á að segja ekki neitt sem víkkar þá gjá sem augljóslega er á milli þessara flokka.“ Möguleiki sem myndaðist á kosninganótt Bjarni Benediktsson nefndi það í dag að það þyrfti ekkert formlegt umboð, flokkarnir geta talað saman og þannig gæti Sjálfstæðisflokkur, Miðflokkur og jafnvel Flokkur fólksins farið og myndað meirihluta. „Hver sá sem getur talið upp í 32 getur myndað ríkisstjórn. Þannig er það bara. Það kemur eingöngu til kasta forseta ef ekki myndast meirihluti á þinginu.“ Þannig þetta dæmi á Bessastöðum var bara hálfgert bíó? „Nei, nei, þetta skiptir stjórnskipunarlega töluvert miklu máli en hlutverkið er ekki efnislegt nema þingmennirnir geti ekki komið sér niður að þessu sjálfi. Stjórnarmyndunarumboð skiptir engu máli ef fyrir liggur meirihluti en í þeim tilvikum, sem við höfum séð í nýliðinni sögu Íslands, getur þetta skipt máli þegar glittir í stjórnarkreppu en enn sem komið er ekkert slíkt í spilunum og þessi möguleiki myndaðist eiginlega á kosninganótt,“ segir Eiríkur Bergmann. Samfylkingin Viðreisn Alþingiskosningar 2024 Sjálfstæðisflokkurinn Flokkur fólksins Forseti Íslands Alþingi Mest lesið Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Innlent Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Innlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Erlent Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Erlent Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Erlent Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Innlent Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Innlent Líkamsárás á veitingastað Innlent Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Innlent Fleiri fréttir Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Líkamsárás á veitingastað Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Gætti trúnaðar eftir að erindi tengdamömmunnar barst Mun sjá eftir árásinni alla ævi Segir lögreglumann sem njósnaði hafa gert mistök Frekari breytingar í Valhöll Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Lítur málið mjög alvarlegum augum Átta ár fyrir að bana Bryndísi Klöru Hætta framleiðslu innanhúss og segja upp fólki Kristófer Breki nýr formaður Vöku Skýrsla starfshóps um lagaumgjörð hvalveiða tilbúin Gætu þurft að endurskoða aukastörf lögreglumanna Mjöll Snæsdóttir er látin Jafnréttisstofa kallar eftir svörum frá Ingu vegna skipunar í stjórn HMS Grunar að fleiri lögreglumenn hafi verið viðriðnir njósnirnar Segir Jon Øigarden Ingvar E þeirra Norðmanna Jafnréttisstofa krefur Ingu Sæland um útskýringu á vali á stjórnarmönnum „Það er ekkert til sem heitir að heita trúnaði um fundarbeiðni“ Fjölmiðlanefnd tekur fyrir umfjöllun Fréttarinnar Ráðherra vill að leigubílsstjórar tali íslensku Mál Ásthildar Lóu krufið fyrir opnum tjöldum Vill að þingflokkar vinni saman að því að stytta frí þingmanna Mikilvægt að vita hvar og hvernig réttar upplýsingar fást í krísuástandi Málið áfall fyrir embættið Skiptar skoðanir á stöðvarskyldu: „Held að enginn vilji hverfa aftur í það ástand“ Sjá meira
Eiríkur ræddi við Kolbein Tuma Daðason fréttaþul í kvöldfréttum Stöðvar 2 um stjórnarmyndunarviðræður og fréttir af útstrikun Dags B. Eggertssonar sem færist niður í þriðja sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi suður. Horfa má á viðtalið eftir tvær mínútur og þrjátíu sekúndur í klippunni hér að neðan. Þar á undan má sjá viðtal við Heimi Örn Herbertsson, oddvita yfirkjörstjórnar í Reykjavík suður. Tilfærslur vegna útstrikana óalgengar en þó nokkrar Þetta er pínu óvenjulegt að þetta gerist, þetta hefur ekki gerst mjög oft? „Mig rekur í minni að Björn Bjarnason hafi farið niður um sæti og Guðlaugur Þór eftir hrun. En þetta er ekki algengt, nei,“ segir Eiríkur Bergmann. Og hefur svosem ekki áhrif? „Hefur ekki áhrif í þessu tilviki þar sem Dagur fer beint upp í annað sætið eftir útgöngu Þórðar Snæs.“ Björn Bjarnason og Árni Johnsen færðust báðir niður um sæti í Alþingiskosningum 2007 vegna útstrikana en komust samt inn á þing, Björn í Reykjavík suður en Árni í Suðurkjördæmi. Jóhannes í Bónus hafði þá tekið út heilsíðuauglýsingar í dagblöðum og hvatt kjósendur til að strika út Björn. Í Alþingiskosningum 2009 var Guðlaugur Þór Þórðarson strikaður út 1933 sinnum og fór úr efsta sæti í Reykjavík suður í annað sætið. Þá féll Árni Johnsen úr öðru sæti í Suðurkjördæmi í það þriðja. Þeir komust þó báðir á þing. Viðræður fyrir myndun Valkyrjustjórnar Formenn flokkanna funduðu með Höllu Tómasdóttur forseta Íslands í dag vegna myndunar næstu ríkisstjórnar. Viðræður ákveðinna flokka virðast þó þegar hafnar. Það er ekki komið formlegt stjórnarmyndunarumboð en það virðist deginum ljósara að Kristrún og Þorgerður eru byrjaðar að tala saman. Hvernig sérð þú þetta? „Þær þurfa ekkert sérstakt stjórnarmyndunarumboð til að hefja stjórnarmyndunarviðræður. Ef það myndast meirihluti á þinginu byrja þeir að tala saman sem telja sig geta unnið saman. Það virðist vera sem þessir þrír flokkar, miðað við orð formannnanna, ætli sér að hefja slíkar viðræður.“ Gjá milli Ingu og Þorgerðar Sérðu fyrir þér að það ætti að geta gengið smurt eða eru einhverjir augljósir árekstrar fram undan? „Fullt af augljósum árekstrum þarna eins og í öllum öðrum samsetningum sem mögulegar eru eftir þetta kjör. Það eru sex flokkar á þinginu, það er engin tveggja flokka stjórn, þú þarft þrjá flokka í allar mögulegar samsetningar og það eru augljósir ásteytingarsteinar hjá öllum,“ segir Eiríkur. „Það er kannski lengst á milli Flokks fólksins, krafna hans um verulegar breytingar hér í bótakerfum, skattheimtu, meðferð ríkisfjár, endurdreifingu gæða, og Viðreisnar sem leggur meiri atvinnulífsáherslu, er ekki ginnkeyptur fyrir skattahækkunum en manni virðist að forystumenn beggja þessara flokka hafi gætt sín verulega á að segja ekki neitt sem víkkar þá gjá sem augljóslega er á milli þessara flokka.“ Möguleiki sem myndaðist á kosninganótt Bjarni Benediktsson nefndi það í dag að það þyrfti ekkert formlegt umboð, flokkarnir geta talað saman og þannig gæti Sjálfstæðisflokkur, Miðflokkur og jafnvel Flokkur fólksins farið og myndað meirihluta. „Hver sá sem getur talið upp í 32 getur myndað ríkisstjórn. Þannig er það bara. Það kemur eingöngu til kasta forseta ef ekki myndast meirihluti á þinginu.“ Þannig þetta dæmi á Bessastöðum var bara hálfgert bíó? „Nei, nei, þetta skiptir stjórnskipunarlega töluvert miklu máli en hlutverkið er ekki efnislegt nema þingmennirnir geti ekki komið sér niður að þessu sjálfi. Stjórnarmyndunarumboð skiptir engu máli ef fyrir liggur meirihluti en í þeim tilvikum, sem við höfum séð í nýliðinni sögu Íslands, getur þetta skipt máli þegar glittir í stjórnarkreppu en enn sem komið er ekkert slíkt í spilunum og þessi möguleiki myndaðist eiginlega á kosninganótt,“ segir Eiríkur Bergmann.
Samfylkingin Viðreisn Alþingiskosningar 2024 Sjálfstæðisflokkurinn Flokkur fólksins Forseti Íslands Alþingi Mest lesið Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Innlent Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Innlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Erlent Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Erlent Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Erlent Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Innlent Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Innlent Líkamsárás á veitingastað Innlent Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Innlent Fleiri fréttir Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Líkamsárás á veitingastað Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Gætti trúnaðar eftir að erindi tengdamömmunnar barst Mun sjá eftir árásinni alla ævi Segir lögreglumann sem njósnaði hafa gert mistök Frekari breytingar í Valhöll Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Lítur málið mjög alvarlegum augum Átta ár fyrir að bana Bryndísi Klöru Hætta framleiðslu innanhúss og segja upp fólki Kristófer Breki nýr formaður Vöku Skýrsla starfshóps um lagaumgjörð hvalveiða tilbúin Gætu þurft að endurskoða aukastörf lögreglumanna Mjöll Snæsdóttir er látin Jafnréttisstofa kallar eftir svörum frá Ingu vegna skipunar í stjórn HMS Grunar að fleiri lögreglumenn hafi verið viðriðnir njósnirnar Segir Jon Øigarden Ingvar E þeirra Norðmanna Jafnréttisstofa krefur Ingu Sæland um útskýringu á vali á stjórnarmönnum „Það er ekkert til sem heitir að heita trúnaði um fundarbeiðni“ Fjölmiðlanefnd tekur fyrir umfjöllun Fréttarinnar Ráðherra vill að leigubílsstjórar tali íslensku Mál Ásthildar Lóu krufið fyrir opnum tjöldum Vill að þingflokkar vinni saman að því að stytta frí þingmanna Mikilvægt að vita hvar og hvernig réttar upplýsingar fást í krísuástandi Málið áfall fyrir embættið Skiptar skoðanir á stöðvarskyldu: „Held að enginn vilji hverfa aftur í það ástand“ Sjá meira