Josep Borrell, utanríkismálastjóri Evrópusambandsins, segir að hann hafi boðað til fundarins í nánu samráði við ráðherrana undanfarna daga og klukkustundir.

„Afganistan stendur á krossgötum. Öryggi og velferð borgara þess auk alþjóðlegs öryggis er í húfi,“ tísti Borrell í dag.

Talibanar tóku höfuðborgina Kabúl í gær fljótlega eftir að Ashraf Ghani forseti flúði land. Íslömsku öfgamennirnir hafa náð nær öllum völdum í landinu á innan við viku nú þegar bandarískt og alþjóðlegt herlið ætlar að hverfa þaðan fyrir lok þessa mánaðar.

Bandaríkin, Bretland, Þýskaland og Frakkland eru á meðal þeirra ríkja sem hafa flutt borgara sína frá Afganistan undanfarna daga. Þau reyna einnig að koma mörgum afgönskum samverkamönnum sínum úr landi sem talibanar eru líklegir til að hefna sín á.

Ringulreið ríkti á alþjóðaflugvellinum í Kabúl í morgun þegar þúsundir örvæntingarfullra Afgana og erlendra ríkisborgara klifruðu yfir girðingar og reyndu að komst inn í flugvélar á leiðinni þaðan. Myndbönd sýndu meðal annars hundruð manna hlaupa meðfram stórri flutningavél Bandaríkjahers og reyna að hanga utan á henni í flugtaki. 

Að minnsta kosti fimm eru sagðir hafa látist en ekki hefur verið greint frá því hvernig þeir létust. Fréttir bárust af því að bandarískir hermenn hefðu skotið viðvörunarskotum upp í loftið og dreift gasi til þess að tvístra mannfjöldanum.

Koma ekki öllum burt

Talsmaður þýska utanríkisráðuneytisins segir að engar flugvélar komist nú í loftið í Kabúl vegna fólksins sem þusti út á flugbrautirnar. Fjörtíu manna starfslið sendiráðs Þýskalands í borginni var flutt til Doha í Katar í nótt. Fámennur hópur varð eftir til að skipuleggja brottflutning fólks frá Afganistan, að því er segir í frétt Reuters.

Angela Merkel, kanslari Þýskalands, sagði félögum sínum í flokki Kristilegra demókrata í morgun að Þjóðverjar gætu þurft að flytja allt að tíu þúsund manns frá Afganistan, þar á meðal um 2.500 afganska bandamenn, baráttufólk fyrir mannréttindum, lögfræðinga og aðra sem gætu verið í hættu undir stjórn talibana.

Ben Wallace, varnarmálaráðherra Bretlands, viðurkenndi í morgun að sumir þeirra um 4.000 bresku borgara sem talið er að séu í Afganistan ættu ekki eftir að komast frá landinu. Hann hafði áður sagst fullvissa um að hægt yrði að forða öllum.

„Sumt fólk á ekki eftir að komast burt og við verðum að gera okkar besta í þriðju ríkjum til þess að vinna úr máæum þessa fólks,“ sagði Wallace klökkur í útvarpsviðtali í morgun að sögn breska ríkisútvarpsins BBC.

Biden situr fastur við sinn keip

Það er sagt hafa komið bandarískum embættismönnum í opna skjöldu hversu hratt hersveitir talibana sölsuðu undir sig Afganistan þegar alþjóðlegt herlið dró sig til baka. Talibanar hafa tekið fjölda borga, þar á meðal höfuðborgina, nánast án nokkurrar mótstöðu afganska stjórnarhersins. Bandaríkjaher hafði reiknað með mánuðir gætu liðið áður en talibanar næðu undir sig Kabúl.

Joe Biden Bandaríkjaforseti lýsti samúð sinni með afgönsku þjóðinni sem er nú í hættu í yfirlýsingu í gærkvöldi. Hann virtist þó hvergi iðrast ákvörðunar sinnar um að draga bandarískt herlið frá landinu eftir tuttugu ára hersetu.

„Eitt ár í viðbót eða fimm ár í viðbót, viðvera Bandaríkjahers hefði ekki breytt neinu ef afganski herinn getur ekki eða vill ekki verja eigið land. Og endalaus viðvera Bandaríkjanna í miðju borgarastríði annars lands var ekki ásættanlegt fyrir mig,“ sagði forsetinn.

Ákveðið hefur verið að senda sex þúsund manna herlið til þess að tryggja brottflutning bandarískra ríkisborgara og bandamanna Bandaríkjahers í landinu. Biden sagði að Afganar þyrftu nú að ákveða eigin framtíð en að Bandaríkin myndu styrkja þá fjárhagslega og með öðrum hætti, að sögn Washington Post.