Telja ríki heims vanmeta losun um milljarða tonna Kjartan Kjartansson skrifar 8. nóvember 2021 14:12 Malasísk stjórnvöld telja að þarlend tré bindi kolefni fjórfalt hraðar en í nágrannaríkinu Indónesíu. Þau nota bindingu trjáa til að lækka nettó losun sína í bókhaldi til Sameinuðu þjóðanna um heil 73%. Vísir/Getty Vafasamar bókhaldsreglur, ófullkomin skil einstakra landa og vísvitandi misskráning er sögð ástæða þess að ríki heims vanmeta losun sína á gróðurhúsalofttegundum um milljarða tonna á hverju ári. Samkvæmt varfærnu mati gæti umframlosunin verið meiri en árslosun Bandaríkjanna. Umfangsmikil úttekt bandaríska dagblaðsins Washington Post á losunarbókhaldi sem 196 ríki hafa skilað Sameinuðu þjóðunum á grundvelli loftslagssamnings þeirra bendir til þess að losun þeirra sé að minnsta kosti 8,5 milljörðum tonna meiri á ári en þau gefa upp og allt að 13,3 milljörðum tonna meiri. Lægri talan er hærri en árleg losun Bandaríkjanna en sú hærri er nærri árslosun Kína og hátt í fjórðungur af heildarlosun mannkynsins á ári. Greining bandaríska blaðsins á gögnunum sýnir að 59 prósent af umframlosnunin sé vegna þess hvernig ríki halda utan um losun vegna landnotkunar. Mörg ríki telja fram kolefnisbindingu lands fram á móti losun vegna bruna á á jarðefnaeldsneyti. Með þeim hætti geta Kína, Bandaríkin og Rússland dregið frá meira en hálfan milljarða tonna af kotvísýringsígildum frá árlegri losun í bókhaldi sínu á hverju ári. Framtal sumra ríkja er sagt afar hæpið. Til dæmis losaði Malasía 422 milljónir tonna af koltvísýringsígildum árið 2016 sem setti landið á lista yfir 25 stærstu losendur í heimi það ár. Þarlend stjórnvöld gáfu hins vegar aðeins upp losun upp á 81 milljón tonna til Sameinuðu þjóðanna þar sem þau drógu frá meinta bindingu skóga. Þar gerðu þau ráð fyrir að malasísk tré tækju upp kolefni úr andrúmslofti fjórfalt hraðar en sambærilegt skóglendi í nágrannalandinu Indónesíu. Metanlosun á annan milljarð meiri en gefið er upp Næst stærsta skýringin á þeirri losun sem ríki greina ekki frá er metangas. Það er gróðurhúsalofttegund sem er enn öflugir en koltvísýringur til skemmri tíma litið. Rannsóknir benda til þess að metanlosun sé allt frá 57 til 76 milljónum tonna meiri á ári en ríki heims gefa upp til Sameinuðu þjóðanna. Það er á bilinu 1,6 til 2,1 milljarðar tonna koltvísýringsígilda. Metanið sleppur meðal annars frá olíu- og gasvinnslu þar sem það lekur úr pípum og gaslindum, búfjárræktun og lífrænum úrgangi manna, ekki síst landfyllingum. Gervihnattamælingar Alþjóðaorkumálastofnunarinnar benda til þess að Rússlandi losi mest af metani frá olíu- og gasvinnslu í heiminum. Tölurnar sem rússnesk stjórnvöld senda Sameinuðu þjóðunum eru aftur á móti milljónum tonna lægri. Olíuframleiðendur eins og Sameinuðu arabísku furstadæmin og Katar gefa upp afar takmarkaða metanlosun sem er ekki í samræmi við óháðar rannsóknir á umfangi hennar. Gas brennur við olíulind í Sádi-Arabíu. Lengu hefur verið talið að losun metans frá olíu- og gasvinnslu sé stórlega vanmetin.Vísir/EPA Gera ráð fyrir að flúorgas sleppi ekki út Þá sleppa mörg ríki því einfaldlega að greina frá losun á manngerðum flúorgastegundum sem eru notaðar í loftkælingu, kælibúnað og í rafmagnsiðnaði. Sum svonefnd F-gös eru öflugar gróðurhúsalofttegundir. Víetnömsk stjórnvöld sögðu losun á þessum F-gösum hafa hrunið á milli 2013 og 2016. Þá töldu þau losunina um tvöfalt minni en vísindalegar rannsóknir benda til. Í ljós kom að þau gera ráð fyrir því að F-gas sleppi ekki frá loftræsti- og kælikerfum. Í Bandaríkjunum er talið að um fjórðungur flúorgass í kælikerfum stórmarkaða sleppi út á hverju ári. Reyna að herða á framtalskerfinu Hluti af vandamálinu er sagt felast í bókhaldskerfi Sameinuðu þjóðanna. Ólíkir staðlar gilda fyrir þróunarríki annars vegar og þróuð ríki hins vegar. Þróunarríkin hafa mikið svigrúm til þess að ákveða hvaða losun þau gefa upp og hvenær. Meiri ábyrgð er lögð á herðar þróuðum ríkjum sem bera ábyrgð á sögulegri losun gróðurhúsalofttegunda og eru talin hafa meiri tæknilega burði til að meta losun sína en snauðari þjóðir. Rammasáttmáli Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar sem tekur við losunartölum frá aðildarríkjum segir að misræmið sem Washington Post fann á milli raunlosunar og bókhalds ríkjanna skýrist af þeim ólíkum aðferðum sem eru notaðar við að greina frá losun og ósamræmi í hvenær tölur berast og hvaða losun er talin fram. „Við viðurkennum að það verður að gera meira, þar á meðal að finna leiðir til að aðstoða þróunarríki sem eiga aðild að bæta stofnanalega og tæknilega getu sína,“ segir Alexander Saier, talsmaður Sameinuðu þjóðanna um aðgerðir til þess að bæta framtalskerfið. Rob Jackson, prófessor við Stanford-háskóla í Bandaríkjunum og formaður Hnattræna kolefnisverkefnisins, samstarfsverkefni hundraða vísindamanna, segir að ef menn vita ekki hversu mikil losunin er í raun geti þeir ekki vitað hvort að dregið sé nógu mikið úr henni. „Lofthjúpurinn er endanlegi sannleikurinn. Lofthjúpurinn er það sem við látum okkur varða um. Styrkur metans og annarra gróðurhúsalofttegunda í lofthjúpnum er það sem hefur áhrif á loftslagið,“ segir hann. Styrkur gróðurhúsalofttegunda í lofthjúpnum er nú í kringum 414 hlutar af milljón og er hann nú um helmingi meir en hann var fyrir iðnbyltingu. Talið er að hann hafi ekki verið hærri á jörðinni í fjórar til fjórar og hálfa milljón ára. Á þeim tíma er talið að sjávarstaða hafi verið tæplega 24 metrum hærri en hún er nú, meðalhiti jarðar tæpum 4°C hærri en hann er nú og að stór skógur hafi þakið stór svæði á norðurskautinu þar sem nú er freðmýri. Loftslagsmál Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna (COP) Vísindi Mest lesið Mótmælendur lokuðu veginum að Bláa lóninu Innlent Tekur U-beygju og kallar stuðningsmenn sína aumingja Erlent Grunur um að maður hafi kveikt í húsi í Reykjanesbæ Innlent Átta börn fædd úr erfðaefni þriggja einstaklinga til að fyrirbyggja sjúkdóma Erlent Von der Leyen dásamaði útsýnið á Reykjavíkurflugvelli Innlent Félag eldri borgara vildi bygginguna nær lóðarmörkunum Innlent Ásthildur bendir strandveiðimönnum á minnihlutann Innlent Segir ferðaþjónustunni mismunað og efnir til mótmæla Innlent Dregið úr virkni en virðist enn gjósa í um tíu gígum Innlent Aðalsvið Tomorrowland brann til kaldra kola Erlent Fleiri fréttir Saksóknari í Epstein-málinu látinn taka pokann sinn Borgarstjóri Istanbúl í tuttugu mánaða fangelsi Tugir látnir eftir eldsvoða í verslunarmiðstöð Átta börn fædd úr erfðaefni þriggja einstaklinga til að fyrirbyggja sjúkdóma Tekur U-beygju og kallar stuðningsmenn sína aumingja Aðalsvið Tomorrowland brann til kaldra kola Ísrael sprengir í Sýrlandi: Þrír látnir og tugir særðir Fimm glæpamenn fluttir frá Bandaríkjunum til Esvatíní Handtekin fyrir að stunda kynlíf með munkum og kúga af þeim fé Að ráðast, eða ráðast ekki, á Moskvu Leggur til að frídögum verði fækkað um tvo Hyggst ekki segja af sér þrátt fyrir reiði vegna Epstein-listans Pútín lætur sér fátt um finnast Ekkja Navalní mótmælir tónleikum „náins vinar“ Pútín Leynd aflétt af leynilegri áætlun um móttöku Afgana Fyrirætlanir um búðir í Rafah vekja ágreining Rússar virðast hafa litlar áhyggjur af hótunum Trump Hótar Pútín með tollum ef friður næst ekki á fimmtíu dögum Uppgröftur að hefjast þar sem allt að 800 börn voru jarðsett Trump segir Pútín hafa komið sér á óvart „Tæknivilla“ hafi valdið árás á fólk sem var að sækja sér vatn Segjast hafa „útrýmt“ banamönnum ofurstans Gisèle Pelicot sæmd æðstu heiðursorðu Frakka Hvetja foreldra til að bólusetja börnin sín eftir andlát vegna mislinga Reyna aftur að sigla til Gasa Veita yfirráðasvæði Frakklands meira sjálfstæði Kim lofar Rússum „skilyrðislausum stuðningi“ Hótar að svipta Rosie O'Donnell ríkisborgararétti Fjórir látnir eftir gríðarstóra loftárás Slökkt á eldsneytisflæði rétt eftir flugtak og ruglingur milli flugmanna Sjá meira
Umfangsmikil úttekt bandaríska dagblaðsins Washington Post á losunarbókhaldi sem 196 ríki hafa skilað Sameinuðu þjóðunum á grundvelli loftslagssamnings þeirra bendir til þess að losun þeirra sé að minnsta kosti 8,5 milljörðum tonna meiri á ári en þau gefa upp og allt að 13,3 milljörðum tonna meiri. Lægri talan er hærri en árleg losun Bandaríkjanna en sú hærri er nærri árslosun Kína og hátt í fjórðungur af heildarlosun mannkynsins á ári. Greining bandaríska blaðsins á gögnunum sýnir að 59 prósent af umframlosnunin sé vegna þess hvernig ríki halda utan um losun vegna landnotkunar. Mörg ríki telja fram kolefnisbindingu lands fram á móti losun vegna bruna á á jarðefnaeldsneyti. Með þeim hætti geta Kína, Bandaríkin og Rússland dregið frá meira en hálfan milljarða tonna af kotvísýringsígildum frá árlegri losun í bókhaldi sínu á hverju ári. Framtal sumra ríkja er sagt afar hæpið. Til dæmis losaði Malasía 422 milljónir tonna af koltvísýringsígildum árið 2016 sem setti landið á lista yfir 25 stærstu losendur í heimi það ár. Þarlend stjórnvöld gáfu hins vegar aðeins upp losun upp á 81 milljón tonna til Sameinuðu þjóðanna þar sem þau drógu frá meinta bindingu skóga. Þar gerðu þau ráð fyrir að malasísk tré tækju upp kolefni úr andrúmslofti fjórfalt hraðar en sambærilegt skóglendi í nágrannalandinu Indónesíu. Metanlosun á annan milljarð meiri en gefið er upp Næst stærsta skýringin á þeirri losun sem ríki greina ekki frá er metangas. Það er gróðurhúsalofttegund sem er enn öflugir en koltvísýringur til skemmri tíma litið. Rannsóknir benda til þess að metanlosun sé allt frá 57 til 76 milljónum tonna meiri á ári en ríki heims gefa upp til Sameinuðu þjóðanna. Það er á bilinu 1,6 til 2,1 milljarðar tonna koltvísýringsígilda. Metanið sleppur meðal annars frá olíu- og gasvinnslu þar sem það lekur úr pípum og gaslindum, búfjárræktun og lífrænum úrgangi manna, ekki síst landfyllingum. Gervihnattamælingar Alþjóðaorkumálastofnunarinnar benda til þess að Rússlandi losi mest af metani frá olíu- og gasvinnslu í heiminum. Tölurnar sem rússnesk stjórnvöld senda Sameinuðu þjóðunum eru aftur á móti milljónum tonna lægri. Olíuframleiðendur eins og Sameinuðu arabísku furstadæmin og Katar gefa upp afar takmarkaða metanlosun sem er ekki í samræmi við óháðar rannsóknir á umfangi hennar. Gas brennur við olíulind í Sádi-Arabíu. Lengu hefur verið talið að losun metans frá olíu- og gasvinnslu sé stórlega vanmetin.Vísir/EPA Gera ráð fyrir að flúorgas sleppi ekki út Þá sleppa mörg ríki því einfaldlega að greina frá losun á manngerðum flúorgastegundum sem eru notaðar í loftkælingu, kælibúnað og í rafmagnsiðnaði. Sum svonefnd F-gös eru öflugar gróðurhúsalofttegundir. Víetnömsk stjórnvöld sögðu losun á þessum F-gösum hafa hrunið á milli 2013 og 2016. Þá töldu þau losunina um tvöfalt minni en vísindalegar rannsóknir benda til. Í ljós kom að þau gera ráð fyrir því að F-gas sleppi ekki frá loftræsti- og kælikerfum. Í Bandaríkjunum er talið að um fjórðungur flúorgass í kælikerfum stórmarkaða sleppi út á hverju ári. Reyna að herða á framtalskerfinu Hluti af vandamálinu er sagt felast í bókhaldskerfi Sameinuðu þjóðanna. Ólíkir staðlar gilda fyrir þróunarríki annars vegar og þróuð ríki hins vegar. Þróunarríkin hafa mikið svigrúm til þess að ákveða hvaða losun þau gefa upp og hvenær. Meiri ábyrgð er lögð á herðar þróuðum ríkjum sem bera ábyrgð á sögulegri losun gróðurhúsalofttegunda og eru talin hafa meiri tæknilega burði til að meta losun sína en snauðari þjóðir. Rammasáttmáli Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar sem tekur við losunartölum frá aðildarríkjum segir að misræmið sem Washington Post fann á milli raunlosunar og bókhalds ríkjanna skýrist af þeim ólíkum aðferðum sem eru notaðar við að greina frá losun og ósamræmi í hvenær tölur berast og hvaða losun er talin fram. „Við viðurkennum að það verður að gera meira, þar á meðal að finna leiðir til að aðstoða þróunarríki sem eiga aðild að bæta stofnanalega og tæknilega getu sína,“ segir Alexander Saier, talsmaður Sameinuðu þjóðanna um aðgerðir til þess að bæta framtalskerfið. Rob Jackson, prófessor við Stanford-háskóla í Bandaríkjunum og formaður Hnattræna kolefnisverkefnisins, samstarfsverkefni hundraða vísindamanna, segir að ef menn vita ekki hversu mikil losunin er í raun geti þeir ekki vitað hvort að dregið sé nógu mikið úr henni. „Lofthjúpurinn er endanlegi sannleikurinn. Lofthjúpurinn er það sem við látum okkur varða um. Styrkur metans og annarra gróðurhúsalofttegunda í lofthjúpnum er það sem hefur áhrif á loftslagið,“ segir hann. Styrkur gróðurhúsalofttegunda í lofthjúpnum er nú í kringum 414 hlutar af milljón og er hann nú um helmingi meir en hann var fyrir iðnbyltingu. Talið er að hann hafi ekki verið hærri á jörðinni í fjórar til fjórar og hálfa milljón ára. Á þeim tíma er talið að sjávarstaða hafi verið tæplega 24 metrum hærri en hún er nú, meðalhiti jarðar tæpum 4°C hærri en hann er nú og að stór skógur hafi þakið stór svæði á norðurskautinu þar sem nú er freðmýri.
Loftslagsmál Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna (COP) Vísindi Mest lesið Mótmælendur lokuðu veginum að Bláa lóninu Innlent Tekur U-beygju og kallar stuðningsmenn sína aumingja Erlent Grunur um að maður hafi kveikt í húsi í Reykjanesbæ Innlent Átta börn fædd úr erfðaefni þriggja einstaklinga til að fyrirbyggja sjúkdóma Erlent Von der Leyen dásamaði útsýnið á Reykjavíkurflugvelli Innlent Félag eldri borgara vildi bygginguna nær lóðarmörkunum Innlent Ásthildur bendir strandveiðimönnum á minnihlutann Innlent Segir ferðaþjónustunni mismunað og efnir til mótmæla Innlent Dregið úr virkni en virðist enn gjósa í um tíu gígum Innlent Aðalsvið Tomorrowland brann til kaldra kola Erlent Fleiri fréttir Saksóknari í Epstein-málinu látinn taka pokann sinn Borgarstjóri Istanbúl í tuttugu mánaða fangelsi Tugir látnir eftir eldsvoða í verslunarmiðstöð Átta börn fædd úr erfðaefni þriggja einstaklinga til að fyrirbyggja sjúkdóma Tekur U-beygju og kallar stuðningsmenn sína aumingja Aðalsvið Tomorrowland brann til kaldra kola Ísrael sprengir í Sýrlandi: Þrír látnir og tugir særðir Fimm glæpamenn fluttir frá Bandaríkjunum til Esvatíní Handtekin fyrir að stunda kynlíf með munkum og kúga af þeim fé Að ráðast, eða ráðast ekki, á Moskvu Leggur til að frídögum verði fækkað um tvo Hyggst ekki segja af sér þrátt fyrir reiði vegna Epstein-listans Pútín lætur sér fátt um finnast Ekkja Navalní mótmælir tónleikum „náins vinar“ Pútín Leynd aflétt af leynilegri áætlun um móttöku Afgana Fyrirætlanir um búðir í Rafah vekja ágreining Rússar virðast hafa litlar áhyggjur af hótunum Trump Hótar Pútín með tollum ef friður næst ekki á fimmtíu dögum Uppgröftur að hefjast þar sem allt að 800 börn voru jarðsett Trump segir Pútín hafa komið sér á óvart „Tæknivilla“ hafi valdið árás á fólk sem var að sækja sér vatn Segjast hafa „útrýmt“ banamönnum ofurstans Gisèle Pelicot sæmd æðstu heiðursorðu Frakka Hvetja foreldra til að bólusetja börnin sín eftir andlát vegna mislinga Reyna aftur að sigla til Gasa Veita yfirráðasvæði Frakklands meira sjálfstæði Kim lofar Rússum „skilyrðislausum stuðningi“ Hótar að svipta Rosie O'Donnell ríkisborgararétti Fjórir látnir eftir gríðarstóra loftárás Slökkt á eldsneytisflæði rétt eftir flugtak og ruglingur milli flugmanna Sjá meira