Úgandska þjóðhetjan í Eyjum

Tonny Mawejje, Úgandamaðurinn í liði ÍBV, er þekkt nafn í íslenskri knattspyrnu enda á sínu fimmta tímabili hér á landi. Þessi 26 ára öflugi miðvallarleikmaður er þekktur af góðu einu í Vestmannaeyjum og lofaður af liðsfélögum sínum og þjálfurum sem einstakt ljúfmenni.

„Mér fannst allt of kalt á Íslandi þegar ég kom hingað fyrst,“ rifjar hann upp þegar Fréttablaðið hitti á hann í vikunni. Þá var hann staddur í höfuðstaðnum fyrir leik gegn Val í Pepsi-deildinni. Hann skoraði í 1-1 jafntefli og það var viðeigandi því það var hans 100. leikur í deildar- og bikarkeppni fyrir ÍBV.

„En ég vandist því og kann vel við íslenskt veðurfar í dag. Ég þarf svo að venjast hitanum þegar ég kem aftur heim. Það tekur yfirleitt um viku fyrir líkamann að aðlagast honum.“

Hetja með landsliðinu

Tonny er einmitt nýkominn aftur til landsins eftir ferð til Úganda, sem er í austurhluta Afríku, vegna tveggja landsleikja í undankeppni HM 2014. Úgandamenn þurftu að vinna þá báða til að eiga enn möguleika á sæti í úrslitakeppni HM 2014. Okkar maður gerði sér lítið fyrir og skoraði sigurmark beggja leikja.

„Það var virkilega góð tilfinning að skora sigurmark fyrir framan 45 þúsund manns,“ segir hann brosandi en fótbolti er vinsælasta íþrótt Úganda, þjóðar með 36 milljónir íbúa.

„Þetta voru jafnir leikir og ég er mjög þakklátur fyrir sigrana. Nú eigum við úrslitaleik gegn Senegal í september um sigur í riðlinum. Þetta er útileikur en það góða er að hann fer fram á hlutlausum velli, vegna óláta stuðningsmanna Senegal í síðasta leik.“

Úganda hefur aldrei komist í lokakeppni HM og ef liðið vinnur Senegal kemst það í umspilsrimmu um farseðilinn til Brasilíu. Tonny er einn fárra leikmanna landsliðsins sem spila utan heimalandsins og yrði það magnað afrek ef liðinu tækist að fara alla leið.

Fótbolti fyrir Krist

Alls hafa fjórir leikmenn frá Úganda spilað með ÍBV frá árinu 2006. Fyrstur kom varnarmaðurinn Andrew Mwesigwa sem spilaði í Eyjum í fjögur ár.

Upphaflega kom tengingin við hann í gegnum bandarískan leikmann sem spilaði með ÍBV á þeim árum, Jonah Long. Hann var tengdur inn í keppni sem nefnist Football for Christ, fótbolti fyrir Krist, en allir Úgandamennirnir sem hingað hafa komið eru mjög trúræknir.

Eftir það byrjaði boltinn að rúlla og Tonny kom til Eyja eftir að Heimir Hallgrímsson, þáverandi þjálfari ÍBV, fór til Úganda og sá hann spila með landsliðinu.

„Þeir hafa alltaf haft fulla trú á okkur,“ segir Tonny um þjálfara sína og landa sinna hjá ÍBV í gegnum árin. „Þess vegna komum við allir fjórir. Reynslan mín hefur verið virkilega góð og ég veit með vissu að hér hef ég bætt mig mikið sem knattspyrnumaður.“

Hann dreymir, eins og alla knattspyrnumenn, um að komast að í stærri deild og hjá stærra liði. „Fyrst þegar ég kom sagði Heimir mér að einbeita mér og spila vel, því það eru alltaf lið hér og þar að fylgjast með íslenska boltanum. Ég er enn ungur og á mér enn þennan draum. Ég mun því halda áfram að gera mitt besta fyrir ÍBV.“

Lánsamur í æsku

Tonny fæddist í suðurhluta landsins og ólst upp í bæ sem heitir Masaka. Hann byrjaði að spila fótbolta samhliða skólagöngu fimm ára gamall og æfði reglulega með skólaliði sínu frá þrettán ára aldri.

Eftir útskrift komst hann strax að hjá Masaka LC, liði í efstu deild. Þaðan fór hann til höfuðborgarinnar Kampala þar sem hann spilaði með KCC og síðar Police og URA. Hann náði að verða meistari í heimalandinu áður en hann var keyptur til ÍBV árið 2009.

Hann kemur úr stórri fjölskyldu og á sex bræður og fjórar systur. Hann er yngstur bræðranna og átti góða æsku. „Ég var það lánsamur að mig skorti aldrei neitt. Fjölskyldan mín var hvorki rík né fátæk en gat alltaf séð fyrir okkur systkinunum. Það er ekki sjálfgefið í Afríku.“

Hann á kærustu heima fyrir og eiga þau nú von á sínu fyrsta barni. „Ég hlakka mikið til að takast á við það hlutverk,“ segir hann brosandi en móðirin verðandi á von á sér um það leyti sem tímabilið klárast í Pepsi-deildinni í haust.

Kýr í gullverðlaun

Úganda var bresk nýlenda en hlaut sjálfstæði árið 1962. Borgarastyrjaldir hafa sett svip sinn á þjóðlífið í landinu og Tonny segir að það hafi hindrað framgang knattspyrnunnar þar.

„Það hafa verið átök í norðurhluta landsins en ég vonast auðvitað eftir friði fyrir landið mitt. Úganda er fallegt land, kölluð perla Afríku og landið er vinsælt hjá ferðamönnum.“

Hann segir stéttaskiptingu mikla þar eins og í öðrum Afríkuríkjum. „Vel stæðar fjölskyldur búa í fallegum hverfum sem minna á evrópskt umhverfi. En fátæktin er oft mikil og það getur verið erfitt að vinna sig upp úr henni.“

Tonny hefur lagt sitt af mörkum til samfélagsins og lýkur viðtalinu á skemmtilegri sögu af móti sem hann skipulagði í fæðingarbæ sínum.

„Ég vildi gera eitthvað fyrir fólkið heima og skipulagði þetta mót svo að ungir knattspyrnumenn gætu auglýst sig og kannski komist að hjá knattspyrnuliðum. Þetta var um síðustu jól og því fannst mér tilvalið að kaupa stóra kú og gefa sigurliðinu. Fólkið þurfti kjöt vegna hátíðahaldanna. Liðið sem varð í öðru sæti fékk fótboltatreyjur,“ segir hann og hlær dátt.