Strandveiðikerfinu má skipta upp í fjögur svæði, sem kallast A, B, C og D-svæði. Frá árinu 2016 hafa öll svæðin veitt úr sama kvótapotti, sem var rúm ellefu þúsund tonn í ár.
En svæðin koma ekki öll jafn vel út úr þessu. Á Raufarhöfn býr smábátasjómaðurinn Einar Sigurðsson sem segir farir sínar ekki sléttar eftir strandveiðitímabilið í ár.
„Við komum mjög illa út úr því. Einn heildarpottur yfir landið... það er ekki að virka. Það er bara þannig. Fiskgengdin er mjög misjöfn á milli svæðanna þannig ef við erum allir að veiða úr sameiginlegum potti. Það gengur ekki upp,“ segir Einar.
Stórfiskurinn gengur nefnilega ekki á Austurlandið fyrr en seint á sumrin.
„Hann kemur svona um 20. júlí eitthvað svoleiðis. Þá erum við að fara að fá svona sæmilega veiði, velunnindi og góðan fisk. Verðmikinn fisk,“ segir Einar.
Kvótinn kláraðist hins vegar 21. júlí í ár og því fá veiðimenn á svæði C lítið sem ekkert af verðmætum fisk.
Sonur Einars ákvað að feta í fótspor föður síns á þessu ári og kaupa sér bát fyrir strandveiðitímabilið.
„Við töldum nú og mátum það svo að þetta myndi nú kannski ekki vera eins slæmt eins og undanfarið. Það er alltaf hamrað á því að við fáum 48 daga í veiðar á ári. Það er búið að lofa því í sex ár en það hefur ekki enn þá orðið að veruleika,“ segir Einar. Sonur hans hafi keypt bátinn í góðri trú um að hann gæti veitt vel inn í ágústmánuð.
Vestfirðir með yfir 60 prósent kvótans
Þegar hlutföll veiðinnar eru skoðuð milli svæða eftir tímabilið má sjá að A-svæði veiddi 58 prósent af kvótanum, B-svæði 18 prósent og C og D svæði aðeins 12 prósent.
Því græddi sonur Einars lítið sem ekkert á veiðunum í ár og situr eftir skuldugur með nýjan bát.
„Ef að ég hefði hvatt hann til að róa ekki héðan að heima heldur fyrir vestan... þá væri staðan allt, allt önnur,“ segir Einar.
Hann mun þó reyna að halda bátnum og vonar að breyting sem matvælaráðherra hefur boðað á kerfinu, með svæðaskiptum kvóta leysi málið.
„Já, það verða allavega verða meiri líkur á að hann geti verið heima. Og þurfi ekki að vera einhvers staðar í útlegð,“ segir Einar. Margir smábátasjómenn á C-svæði ræði reglulega þann möguleika að flytja vestur þar sem veiðin er betri snemma á tímabilinu. Það sé skelfileg þróun fyrir byggðarlög á Norðaustur- og Austurlandi þar sem veiðin verður ekki góð fyrr en í lok tímabilsins og stríði beinlínis gegn markmiðum strandveiða á Íslandi um að styrkja byggðarlög.
Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra sagði í samtali við fréttastofu í dag að meiri kvóti yrði ekki gefinn út til strandveiða í sumar til að lyfta undir með strandveiðimönnum á C-svæðinu. Hún skilji þó ósætti meðal þeirra vel, kerfið sé gallað eins og það er í dag og því hyggst hún leggja fyrrnefnt frumvarp um svæðaskiptar aflaheimildir fram á næsta þingi.
„Mér finnst skipta mjög miklu máli að hlusta eftir því sem strandveiðimenn hafa fram að færa,“ segir Svandís.
„En mér finnst það skipta mjög miklu máli að þessir aðilar viti hvert minn hugur stefnir og að mitt markmið er að jafna þessa aðstöðu eins og nokkurs er kostur.“
