Landlæknir áréttaði við heilsugæsluna að láta konur njóta vafans Hólmfríður Gísladóttir skrifar 29. október 2021 07:30 Aðeins um 40 prósent kvenna hafa mætt í sýnatöku á heilsugæsluna. Aðrar hafa valið að láta kvensjúkdómalækninn sinn um að taka sýni, jafnvel þótt verðmunurinn sé nokkur. Getty Öll leghálssýni sem fyrst voru sett til hliðar vegna gruns um ofskimum voru á endanum send til rannsóknar í Danmörku. Örfá einkennasýni voru þeirra á meðal. Þetta er meðal þess sem kemur fram í gögnum sem Heilsugæslan á höfuðborgarsvæðinu sendi Embætti landlæknis í sumar og svörum þeirra við fyrirspurnum Vísis. Hinn 30. júní síðastliðinn sendi Embætti landslæknis Samhæfingarstöð krabbameinsskimana hjá Heilsugæslunni á höfuðborgarsvæðinu erindi þar sem embættið vildi koma nokkrum atriðum á framfæri við samhæfingarstöðina. Þá krafðist embættið svara við nokkrum spurningum. Í erindinu kemur meðal annars fram að í lok júní hefðu um 50 konur ekki enn fengið svarbréf á island.is með niðurstöðum sýna sem tekin voru í janúar eða febrúar. Embættið óskaði eftir því að staðfestingum SKS yrði hraðað og vinna við að koma svörum til kvenna sett í forgang. Alma Möller landlæknir. Þá sagði í erindinu að embættinu hefðu borist ábendingar frá konum um að við boðun hefðu þær ekki fengið upplýsingar um að þær gætu farið til kvensjúkdómalæknis í sýnatöku. Sömuleiðis hefði SKS látið það í hendur sérfræðilækna að svara konum og sjá til þess að þær fengju nauðsynlega framhaldsrannsókn. Betur færi á því að öll sýni færu í sama farveg eftir að þau væru tekin, óháð því hvar það væri gert. Konur og öryggi þeirra látnar njóta vafans Eftir að heilsugæslan tók við skimunarverkefninu af Krabbameinsfélaginu komst upp að sumum konum var synjað um sýnarannsókn vegna meintrar ofskimunar, jafnvel konum sem höfðu farið í sýnatöku vegna einkenna. Embætti landlæknis óskaði eftir þvi að fá að vita hvort og hve oft SKS hefði hafnað því að rannsaka skimunarsýni og hvernig hefði verið farið með þau sýni. Þá sagði embættið að vafatilvik gætu komið upp en þau þyrfti að skoða hvert fyrir sig og sameiginlega af læknum konunnar. Konan og öryggi hennar ættu alltaf að njóta vafans. Í svörum SKS, sem bárust 23. júlí, var spurningum um fjölda ekki svarað en greint frá því að SKS hefði „nú sent til skoðunar öll sýni sem voru á bið, þrátt fyrir grun um ofskimun“. Það yrði gert áfram. Leghálsskimanir Um mitt ár höfðu um 10 þúsund konur mætt í leghálsskimun, samanborið við 11 þúsund árið 2020. Alls höfðu um 12 þúsund konur fengið boð í skimun, samkvæmt svörum landlæknisembættisins við fyrirspurnum Vísis. Þessum tölum ber þó að taka með fyrirvara, meðal annars vegna þess að það getur haft töluverð áhrif á tölurnar hvaða dag þær eru teknar saman. Það er að segja, tölurnar geta hækkað mjög mikið milli daga. Fréttablaðið greindi frá því í vikunni að 60 prósent þeirra sýna sem send hefðu verið út til Danmerkur hefðu verið tekin hjá kvensjúkdómalæknum en 40 prósent hjá heilsugæslunni, þrátt fyrir töluverðan verðmun. Hvað varðar einkennasýnin hefðu þau verið sérmerkt og send til Danmörkur „með forgangi“. Í ítarlegri svörum um það hvort einhver einkennasýni hefðu ekki verið send áfram og hvað hefði þá verið gert við þau, sagði að engum sýnum hefði verið fargað. Ekkert kom fram um það hversu mörg einkennasýni hefðu verið sett til hliðar. Í svörum við fyrirspurn Vísis kom fram að upplýsingar um fjölda þessara sýna lægju ekki fyrir þar sem þau hefðu öll verið send áfram að lokum. Þau hefðu hins vegar verið „örfá“. Svartíminn nú 29 dagar að meðaltali Samkvæmt heimildum Vísis urðu ákveðin vatnaskil í skimunarverkefninu þegar Ágúst Ingi Ágústsson, fyrrverandi yfirlæknir og sviðsstjóri leitarsviðs Krabbameinsfélagsins, tók við sem verkefnastjóri samhæfingarstöðvarinnar. Vísir hefur rætt við kvensjúkdómalækna sem fagna aðkomu Ágústs að verkefninu og þá hafa margar konur lýst góðri reynslu af samskiptum við samhæfingarstöðina síðan hann hóf störf. Svartíminn vegna sýna hefur einnig stórbatnað frá áramótum en þetta sést afar greinilega á grafi sem Heilsugæslan á höfuðborgarsvæðinu deildi á vefsíðu sinn í vikunni. Þar segir í tilkynningu að í september hafi náðst sá áfangi að einungis 29 dagar líði að meðaltali frá því að kona mæti í skimun og þangað til hún fær svar. Þetta er nokkuð frá þeim tíu til fjórtán dögum sem konum var lofað þegar heilsugæslan tók við verkefninu. Margt hefur haft áhrif á biðtímann, meðal annars vinna við kerfið sem á að halda utan um skimanirnar. Sú vinna fór seint af stað og stendur enn yfir. Um áramótin stendur hins vegar til að Landspítalinn taki við rannsóknum sýna og hafa yfirmenn spítalans sagt að hægt verði að skila niðurstöðum úr HPV-rannsóknum, sem verður langalgengasta rannsóknin, á tveimur til þremur dögum. Spítalinn býr nú að öflugum vélum til slíkra rannsókna en um er að ræða sömu tæki og notuðu eru við greiningu Covid-19 sýna. Skimun fyrir krabbameini Heilbrigðismál Heilsugæsla Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Innlent Ætlaði að koma upp um barnaníðing en lenti í klóm hans Innlent Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Innlent Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Innlent Segir lág laun leikskólakennara mýtu Innlent Steinunn Ólína segir landráðamál í uppsiglingu Innlent Útlagar spreyjaðir gylltir Innlent Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Innlent Leikskólakennarar ósáttir við vettlingagjörning Innlent Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja Innlent Fleiri fréttir Framboðslistar opinberaðir eftir helgi Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Glæsileg þjóðbúningamessa á Hvolsvelli Ögurstund og opnunarhóf hjá frambjóðendum Forsetaslagurinn, leit að eiganda fjármuna og rjómablíða Fjölbreytt verkefni hjá björgunarsveitum í dag Útlagar spreyjaðir gylltir Helga Þórisdóttir komin með lágmarksfjölda meðmæla Sinueldur í Reykjanesbæ Pétur Einarsson leikari látinn Kólnar á öllu landinu eftir óvenjugóðan fyrsta sumardag „Ákveðnar efasemdir um ákveðna þætti“ Fimm teravött af orku og 20 milljarðar í samgöngur Seltjarnarnesbær gengur frá sölu á Safnatröð Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Umdeilt frumvarp, íslenskan og sumarveðrið Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Ræða mest málefni íslenskunnar á fundum enskumælandi ráðs Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Segir borgarstjóra óttalegan vettling Vilja taka upp auðlindagjald að hætti Norðmanna „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Stefnir í sólríkan og hlýjan sumardag fyrsta víða um land Eigendur sjókvíaeldis þurfa ekki að greiða auðlindagjald Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Veturinn sá kaldasti síðan 1999 Vill rjúfa framkvæmdastopp í orkumálum Kári Stefánsson, ákall um vaxtalækkun og hinsegin list Skemmtiferðaskip um tíu metrum frá strandi við Viðey Sjá meira
Hinn 30. júní síðastliðinn sendi Embætti landslæknis Samhæfingarstöð krabbameinsskimana hjá Heilsugæslunni á höfuðborgarsvæðinu erindi þar sem embættið vildi koma nokkrum atriðum á framfæri við samhæfingarstöðina. Þá krafðist embættið svara við nokkrum spurningum. Í erindinu kemur meðal annars fram að í lok júní hefðu um 50 konur ekki enn fengið svarbréf á island.is með niðurstöðum sýna sem tekin voru í janúar eða febrúar. Embættið óskaði eftir því að staðfestingum SKS yrði hraðað og vinna við að koma svörum til kvenna sett í forgang. Alma Möller landlæknir. Þá sagði í erindinu að embættinu hefðu borist ábendingar frá konum um að við boðun hefðu þær ekki fengið upplýsingar um að þær gætu farið til kvensjúkdómalæknis í sýnatöku. Sömuleiðis hefði SKS látið það í hendur sérfræðilækna að svara konum og sjá til þess að þær fengju nauðsynlega framhaldsrannsókn. Betur færi á því að öll sýni færu í sama farveg eftir að þau væru tekin, óháð því hvar það væri gert. Konur og öryggi þeirra látnar njóta vafans Eftir að heilsugæslan tók við skimunarverkefninu af Krabbameinsfélaginu komst upp að sumum konum var synjað um sýnarannsókn vegna meintrar ofskimunar, jafnvel konum sem höfðu farið í sýnatöku vegna einkenna. Embætti landlæknis óskaði eftir þvi að fá að vita hvort og hve oft SKS hefði hafnað því að rannsaka skimunarsýni og hvernig hefði verið farið með þau sýni. Þá sagði embættið að vafatilvik gætu komið upp en þau þyrfti að skoða hvert fyrir sig og sameiginlega af læknum konunnar. Konan og öryggi hennar ættu alltaf að njóta vafans. Í svörum SKS, sem bárust 23. júlí, var spurningum um fjölda ekki svarað en greint frá því að SKS hefði „nú sent til skoðunar öll sýni sem voru á bið, þrátt fyrir grun um ofskimun“. Það yrði gert áfram. Leghálsskimanir Um mitt ár höfðu um 10 þúsund konur mætt í leghálsskimun, samanborið við 11 þúsund árið 2020. Alls höfðu um 12 þúsund konur fengið boð í skimun, samkvæmt svörum landlæknisembættisins við fyrirspurnum Vísis. Þessum tölum ber þó að taka með fyrirvara, meðal annars vegna þess að það getur haft töluverð áhrif á tölurnar hvaða dag þær eru teknar saman. Það er að segja, tölurnar geta hækkað mjög mikið milli daga. Fréttablaðið greindi frá því í vikunni að 60 prósent þeirra sýna sem send hefðu verið út til Danmerkur hefðu verið tekin hjá kvensjúkdómalæknum en 40 prósent hjá heilsugæslunni, þrátt fyrir töluverðan verðmun. Hvað varðar einkennasýnin hefðu þau verið sérmerkt og send til Danmörkur „með forgangi“. Í ítarlegri svörum um það hvort einhver einkennasýni hefðu ekki verið send áfram og hvað hefði þá verið gert við þau, sagði að engum sýnum hefði verið fargað. Ekkert kom fram um það hversu mörg einkennasýni hefðu verið sett til hliðar. Í svörum við fyrirspurn Vísis kom fram að upplýsingar um fjölda þessara sýna lægju ekki fyrir þar sem þau hefðu öll verið send áfram að lokum. Þau hefðu hins vegar verið „örfá“. Svartíminn nú 29 dagar að meðaltali Samkvæmt heimildum Vísis urðu ákveðin vatnaskil í skimunarverkefninu þegar Ágúst Ingi Ágústsson, fyrrverandi yfirlæknir og sviðsstjóri leitarsviðs Krabbameinsfélagsins, tók við sem verkefnastjóri samhæfingarstöðvarinnar. Vísir hefur rætt við kvensjúkdómalækna sem fagna aðkomu Ágústs að verkefninu og þá hafa margar konur lýst góðri reynslu af samskiptum við samhæfingarstöðina síðan hann hóf störf. Svartíminn vegna sýna hefur einnig stórbatnað frá áramótum en þetta sést afar greinilega á grafi sem Heilsugæslan á höfuðborgarsvæðinu deildi á vefsíðu sinn í vikunni. Þar segir í tilkynningu að í september hafi náðst sá áfangi að einungis 29 dagar líði að meðaltali frá því að kona mæti í skimun og þangað til hún fær svar. Þetta er nokkuð frá þeim tíu til fjórtán dögum sem konum var lofað þegar heilsugæslan tók við verkefninu. Margt hefur haft áhrif á biðtímann, meðal annars vinna við kerfið sem á að halda utan um skimanirnar. Sú vinna fór seint af stað og stendur enn yfir. Um áramótin stendur hins vegar til að Landspítalinn taki við rannsóknum sýna og hafa yfirmenn spítalans sagt að hægt verði að skila niðurstöðum úr HPV-rannsóknum, sem verður langalgengasta rannsóknin, á tveimur til þremur dögum. Spítalinn býr nú að öflugum vélum til slíkra rannsókna en um er að ræða sömu tæki og notuðu eru við greiningu Covid-19 sýna.
Leghálsskimanir Um mitt ár höfðu um 10 þúsund konur mætt í leghálsskimun, samanborið við 11 þúsund árið 2020. Alls höfðu um 12 þúsund konur fengið boð í skimun, samkvæmt svörum landlæknisembættisins við fyrirspurnum Vísis. Þessum tölum ber þó að taka með fyrirvara, meðal annars vegna þess að það getur haft töluverð áhrif á tölurnar hvaða dag þær eru teknar saman. Það er að segja, tölurnar geta hækkað mjög mikið milli daga. Fréttablaðið greindi frá því í vikunni að 60 prósent þeirra sýna sem send hefðu verið út til Danmerkur hefðu verið tekin hjá kvensjúkdómalæknum en 40 prósent hjá heilsugæslunni, þrátt fyrir töluverðan verðmun.
Skimun fyrir krabbameini Heilbrigðismál Heilsugæsla Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Innlent Ætlaði að koma upp um barnaníðing en lenti í klóm hans Innlent Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Innlent Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Innlent Segir lág laun leikskólakennara mýtu Innlent Steinunn Ólína segir landráðamál í uppsiglingu Innlent Útlagar spreyjaðir gylltir Innlent Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Innlent Leikskólakennarar ósáttir við vettlingagjörning Innlent Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja Innlent Fleiri fréttir Framboðslistar opinberaðir eftir helgi Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Glæsileg þjóðbúningamessa á Hvolsvelli Ögurstund og opnunarhóf hjá frambjóðendum Forsetaslagurinn, leit að eiganda fjármuna og rjómablíða Fjölbreytt verkefni hjá björgunarsveitum í dag Útlagar spreyjaðir gylltir Helga Þórisdóttir komin með lágmarksfjölda meðmæla Sinueldur í Reykjanesbæ Pétur Einarsson leikari látinn Kólnar á öllu landinu eftir óvenjugóðan fyrsta sumardag „Ákveðnar efasemdir um ákveðna þætti“ Fimm teravött af orku og 20 milljarðar í samgöngur Seltjarnarnesbær gengur frá sölu á Safnatröð Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Umdeilt frumvarp, íslenskan og sumarveðrið Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Ræða mest málefni íslenskunnar á fundum enskumælandi ráðs Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Segir borgarstjóra óttalegan vettling Vilja taka upp auðlindagjald að hætti Norðmanna „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Stefnir í sólríkan og hlýjan sumardag fyrsta víða um land Eigendur sjókvíaeldis þurfa ekki að greiða auðlindagjald Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Veturinn sá kaldasti síðan 1999 Vill rjúfa framkvæmdastopp í orkumálum Kári Stefánsson, ákall um vaxtalækkun og hinsegin list Skemmtiferðaskip um tíu metrum frá strandi við Viðey Sjá meira