„Við fórum í þessa vegferð til þess að fækka vöktum. Sumir stjórnendur og vinnuveitendur hafa hins vegar gripið til þess að stytta vaktirnar sem gerir það að verkum að fólk þarf jafn vel að mæta jafn oft – ef ekki oftar til vinnu og það er ekki sú vegferð sem við stefndum að,“ segir Sandra B. Franks, formaður Sjúkraliðafélags Íslands.
Margir af stærstu fjölmiðlum heims fjölluðu í dag um nýja skýrslu um styttingu vinnuvikunnar hér á landi. Skýrslan var unnin af Öldu, félagi um sjálfbærni og lýðræði í samstarfi við bresku hugveituna Autonomy og er aðeins á ensku og kynnt á erlendum vettvangi. Í henni segir að fjögurra daga vinnuvika hafi skilað einstökum árangri og að hún taki til um 86 prósent launafólks á landinu.
Erfitt að stoppa upp í gatið
Stytting vinnuvikunnar hefur gengið misvel hjá vaktavinnufólki, en þar eru dæmi um að vaktirnar séu aðeins styttar. Það virðist sérstaklega eiga við um heilbrigðiskerfið en þar hefur einnig gengið illa að fá nýtt starfsfólk til að stoppa upp í gatið sem myndast við styttinguna.
„Við viljum að stytting vinnuvikunnar skili því að okkar félagsmenn, sjúkraliðar, njóti ávinningsins af styttingunni með því að vöktunum fækki þannig að þeir fái aukinn frítíma í stað þess að þurfa að mæta oftar í vinnu,“ segir Sandra. Hún tekur fram að innleiðingarferlið hafi verið langt og strangt en gengið vel og að vonir séu bundnar við að hægt verði að leysa úr þeim hnökrum sem nú séu uppi hratt og örugglega.
Þá leiði þetta einnig af sér þjónustuskerðingu.
„Þar sem það er skortur á sjúkraliðum og ekki hefur tekist að manna í störfin þá skerðist þjónusta, af því sem við höfum heyrt þá snýr það einkum að heimahjúkrun.“
Þannig eru einnig dæmi um að erfiðlega hafi gengið að laga styttinguna að vöktum hjúkrunarfræðinga, lögreglumanna og leikskólastarfsfólk.
Viðtökurnar góðar
Skýrslan fjallar um tilraunaverkefni sem Reykjavíkurborg og ríkið ráku á árunum 2015 til 2019.Um 2.500 tóku þátt í tilraununum á sínum tíma en í kjölfar þeirra rataði stytting vinnuvikunnar inn í kjarasamninga.
Guðmundur D. Haraldsson hjá Öldu er annar höfunda skýrslunnar en hann segir niðurstöðurnar í stuttu máli þær að vel sé hægt að stytta vinnuvikuna í samfélagi þar sem þjónustugeirinn er stór.
„Ef við tökum okkur saman um að finna leiðir til þess getum við unnið minna og notfært okkur tæknina. Það er kannski aðalmálið. Til að geta stytt vinnuvikuna með góðum árangri þarf að taka höndum saman og ná góðri sátt á þeim vinnustöðum sem um ræðir. En þetta er líka samfélagslegt mál og samfélagsleg spurning,” segir hann.
Skýrslan sé frekar hugsuð fyrir enskumælandi fólk en Íslendinga, enda hafi tiltölulega fáar þjóðir gert sambærilegar tilraunir.
„Við hjá Öldu ákváðum að hjálpa til við að skrifa þessa skýrslu og leggja okkar vinnu í þetta til að hjálpa öðrum samfélögum að skilja hvernig má komast utan um þessa spurningu um styttingu vinnuvikunnar og hvaða jákvæðu afleiðingar það geti haft.”
