Bandarísk stjórnvöld íhuga nú að frysta greiðslur sínar til Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (WHO) vegna þess sem forseti Bandaríkjanna telur vera „kínverska slagsíðu“ í starfsemi stofnunarinnar. WHO hafi „margoft haft rangt fyrir sér“ í baráttunni við kórónuveiruna, ekki síst við upphaf faraldursins.
„Við ætlum okkur að stöðva greiðslur okkar til WHO. Við ætlum að stöðva greiðslurnar með kraftmiklum hætti og sjá svo til,“ sagði Donald Trump við upphaf blaðamannafundar um kórónuveiruna í kvöld.
Hann dró þó í land nokkrum mínútum síðar þegar hann tjáði blaðamönnum að þessi mál væru til skoðunar. Líklega væri ekki heppilegt að stöðva greiðslur til alþjóðastofnunnar í miðjum faraldri. „Við munum kanna málið, við munum skoða það að hætta fjármögnunni.“
Fjórðungur frá Bandaríkjunum
Bandaríkin eru langöflugasti bakhjarl stofnunarinnar. Beingreiðslur bandarískra stjórnvalda til WHO árið 2017, sem eru síðustu aðgengilegur tölur um fjármögnun stofnunarinnar, námu þannig 116 milljónum bandaríkjadala. Bandaríkin fjármagna jafnframt hin ýmsu verkefni stofnunarinnar fyrir um 100 til 400 milljónir dala árlega. Heildargreiðslan Bandaríkjanna til WHO árið 2017 nam þannig 500 milljónum dala, rúmlega 70 milljörðum króna, sem er næstum fjórðungur alls fjármagns sem stofnunin fékk það árið.
Trump viðraði sambærilega skoðun á Twitter-síðu sinni fyrr í dag. „WHO klúðraði málunum algjörlega,“ skrifaði Trump. „Einhverra hluta vegna, fjármagnað að miklum hluta af Bandaríkjunum, en á sama tíma hliðholl Kína. Við munum líta gaumgæfilega á þetta.“
The W.H.O. really blew it. For some reason, funded largely by the United States, yet very China centric. We will be giving that a good look. Fortunately I rejected their advice on keeping our borders open to China early on. Why did they give us such a faulty recommendation?
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) April 7, 2020
Aðspurður um meint mistök WHO hefur Trump reglulega vísað til ákvörðunar sinnar í upphafi árs um að banna komur erlendra ferðamanna til Bandaríkjanna sem höfðu verið í Kína. Bandarískir ríkisborgarar sem höfðu heimsótt Hubei-hérað, þaðan sem faraldurinn dreifðist um heimsbyggðina, þurftu að sama skapi að undirgangast tveggja vikna sóttkví við komuna til landsins.
Þessi ákvörðun, sem er útbreidd í dag, gekk í berhögg við tilmæli WHO á sínum tíma sem kváðu á um að slíkar íþyngjandi ferðatakmarkanir væru ekki vel til þess fallnar að koma í veg fyrir að veiran berist milli landa. Þess í stað myndu þær hafa umtalsverð efnahagsleg og félagsleg áhrif.
„Á heildina litið benda gögn til þess að takmarkanir á fólks- og vöruflutningum skili takmörkuðum árangri í flestum tilfellum og dragi athyglina frá öðrum úrræðum,“ skrifar WHO. Síðar átti stofnunin eftir að breyta ráðleggingum sínum, nefna að takmarkanir sem þessar kynnu að gagnast vel við upphaf faraldursins en að aðgerðirnar mættu aðeins vara í skamman tíma.
Takmarkanir Bandaríkjanna vara hins vegar enn en fólu í sér víðtækar undanþágur. Útreikningar bandarískra miðla benda þannig til þess að um 40 þúsund farþegar hafi verið ferjaðir frá Kína til Bandaríkjanna á meðan takmarkanirnar hafa verið í gildi.
Sérfræðingar í faraldsfræðum og lýðheilsuvísindum hafa jafnframt bent á að til þess að framfylgja takmörkunum sem þessum þurfi stjórnvöld að verja umtalsverðum fjármunum og mannafla, sem nýta mætti í önnur úrræði - eins og prófanir fyrir veirunni.
Bandarísk stjórnvöld hafa enda kannski hvað harðast verið gagnrýnd fyrir að hafa ekki tekist að koma á fót víðtækum skimunum í upphafi. Fyrir vikið hafi verið erfitt að meta raunverulegt umfangs smitsins í Bandaríkjunum.
WHO lék víða lykilhlutverk við að útvega próf gegn veirunni á fyrstu stigum faraldursins. Bandarísk stjórnvöld afþökkuðu hins vegar próf stofnunarinnar en áttu síðan í vandræðum með að útvega sín eigin.
Er nú svo komið að Bandaríkin hafa orðið verst úti í faraldrinum. Alls hafa næstum 400 þúsund staðfest smit greinst í landinu, sem dregið hafa næstum 13 þúsund manns til dauða.
