Fá ekki meðhöndlun og kostnaður samfélagsins hleypur á milljörðum Þorbjörn Þórðarson skrifar 11. júlí 2014 19:42 Meirihluti fullorðinna sem glímir við þunglyndi og kvíða hér á landi fær aldrei greiningu og meðhöndlun við hæfi. Kostnaður samfélagsins vegna þunglyndis og kvíða hleypur á milljörðum ef ekki tugmilljörðum króna á hverju ári, að sögn verkefnisstjóra hjá Embætti landlæknis. Martin Wolf, aðalhagfræðingur og leiðarahöfundur Financial Times, fjallar um kostnað Breta af geðsjúkdómum í nýjum pistli undir fyrirsögninni: Geðsjúkdómar eru brýnasta heilbrigðisvandamál okkar.Valda meiri eymd en fátækt og atvinnuleysi Í greininni fjallar Wolf um þá staðreynd að þunglyndi og kvíði valdi meiri eymd en líkamlegir sjúkdómar, fátækt og atvinnuleysi. Þá hafi þeir í för með sér gríðarlegan fjárhagslegan kostnað fyrir samfélagið. Wolf vekur athygli á því að minna en þriðjungur fullorðinna Breta sem þjáist af þessum sjúkdómum séu meðhöndlaðir en til samanburðar fái 90 prósent þeirra sem þjást af sykursýki meðhöndlun við hæfi. Samkvæmt tölum Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar (WHO) eru geðrasakanir 38 prósent allra heilsufarsvandamála í þróuðum samfélögum. Dóra Guðrún Guðmundsdóttir sviðsstjóri áhrifaþátta heilbrigðis hjá Embætti landlæknis segir að ekki liggi fyrir tölfræði yfir hversu stór hluti fullorðinna sé með þunglyndi og kvíða án greiningar en líklega sé hlutfallið svipað og í Bretlandi.Hversu mikill kostnaður fellur til í íslensku samfélagi á ári hverju vegna kvíða og þunglyndis? „Við erum ekki með útreikninga um hver hann er nákvæmlega. Við höfum kannski ekki burði til þess að gera þessa útreikninga hér en það eru til greiningar í stærri löndum. Það er hins vegar alveg ljóst að einn helsti orsakavaldur örorku eru geðraskanir og það felur í sér kostnað fyrir samfélagið. Það er því ljóst að það er umtalsverður kostnaður sem hlýst af völdum geðraskana,“ segir Dóra Guðrún.Út frá þessu er raunhæft að áætla að árlegur kostnaður samfélagsins vegna þunglyndis og kvíða hlaupi á milljörðum króna? „Já, það er alveg ljóst. Milljörðum eða tugmilljörðum króna.“Ódýrt að meðhöndla í samanburði við aðra sjúkdóma Tiltölulega ódýrt er að meðhöndla þunglyndi og kvíða samanborið við marga aðra líkamlega sjúkdóma og kostnaður við meðhöndlun er aðeins brot af kostnaði samfélagsins af þessum sjúkdómum. Af þessu virtu er ávinningur samfélagsins af því að fullorðnir fái greiningu og nái bata, augljós. Sumir sem hafa verið greindir þunglyndir hafa upplifað smán þegar þeir hafa snúið aftur til vinnu og margir kjósa því að greina ekki frá sjúkdómi sínum. Þá hafa aðrir ekki leitað sér hjálpar vegna fordóma sem fylgja sjúkdómnum. Hefur Embætti landlæknis einhverjar upplýsingar um það hvers vegna svona margir sem þjást af þessum sjúkdómum fá ekki greiningu og meðhöndlun?Er það vegna stigma? „Ég held að það séu ýmsar ástæður. Það getur verið stigma (smán) og það er vel þekkt en hér á Íslandi er aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu ekki nógu gott. Það er eitthvað sem við þurfum að vinna að. Það stendur til að vinna geðheilbrigðisstefnu og það er mikilvægt að taka á því í henni,“ segir Dóra Guðrún. Hún nefnir að þjónusta sálfræðinga sé ekki niðurgreidd af ríkissjóði líkt og önnur heilbrigðisþjónusta en hugræn atferlismeðferð sem sálfræðingar veita, hefur reynst árangursrík við meðhöndlun á þunglyndi og kvíða. Mest lesið Hálfri milljón yrði gert að rýma kæmi til goss Erlent Sagðist opinn fyrir takmörkunum á getnaðarvarnir Erlent Ástæða fyrir því að spenna beltin í flugi Innlent Segir hin sigurstranglegu hafa tromp á hendi Innlent Tækifærum fækkar til að sjá svona flugvélar fljúga Innlent Kanna hvar Perry fékk ketamínið Erlent Kviknaði í hverju fjórhjólinu á fætur öðru Innlent Deginum ljósara að það verði ekki veitt í sumar Innlent „Forsetaframbjóðandi er á villigötum“ Innlent Nýir prestar og nýir djáknar mættir til starfa Innlent Fleiri fréttir Tækifærum fækkar til að sjá svona flugvélar fljúga Segir hin sigurstranglegu hafa tromp á hendi Pétur Jökull ákærður í stóra kókaínmálinu Nýir prestar og nýir djáknar mættir til starfa Ástæða fyrir því að spenna beltin í flugi Kjósendur eiga miserfitt með að ákveða sig Deginum ljósara að það verði ekki veitt í sumar Spenna við Svartsengi, hvalveiðar í uppnámi og flugvélar í beinni Utanríkisráðuneytið harmar skort á kjörseðlum Bjarni í heimsókn í Malaví Kviknaði í hverju fjórhjólinu á fætur öðru „Ömurleg staða að vera settur í“ Þróttur lætur þríhyrninginn ekki af hendi „Ber þess merki að eitthvað sé mjög nálægt því að bresta“ Herþristar á níræðisaldri til sýnis á Reykjavíkurflugvelli Íbúar undirbúa hópmálsókn vegna uppkaupa í Grindavík Líst best á Baldur og Höllu en verst á Ástþór Samningar loks í höfn eftir fjögurra ára samningsleysi „Forsetaframbjóðandi er á villigötum“ Um sautján milljónir rúmmetra af kviku bæst við kvikuhólfið Hafa enga trú á að hvalveiðar fari fram í sumar Breytingar í borholum og fylgi frambjóðenda enn á hreyfingu Stefnir í spennandi og sögulegar forsetakosningar Erfiðast að fá Baldur til að tala um sjálfan sig Nýjar reglur um sjálfbæra landnýtingu Skúli metinn hæfastur í Hæstarétt Breytingar í borholum á Reykjanesi „Sjálfum leiðast mér þessar nasistalíkingar“ Lögreglan lýsti eftir fimmtán ára gamalli stúlku Hafa náð lendingu um staðarval nýs kirkjugarðs Sjá meira
Meirihluti fullorðinna sem glímir við þunglyndi og kvíða hér á landi fær aldrei greiningu og meðhöndlun við hæfi. Kostnaður samfélagsins vegna þunglyndis og kvíða hleypur á milljörðum ef ekki tugmilljörðum króna á hverju ári, að sögn verkefnisstjóra hjá Embætti landlæknis. Martin Wolf, aðalhagfræðingur og leiðarahöfundur Financial Times, fjallar um kostnað Breta af geðsjúkdómum í nýjum pistli undir fyrirsögninni: Geðsjúkdómar eru brýnasta heilbrigðisvandamál okkar.Valda meiri eymd en fátækt og atvinnuleysi Í greininni fjallar Wolf um þá staðreynd að þunglyndi og kvíði valdi meiri eymd en líkamlegir sjúkdómar, fátækt og atvinnuleysi. Þá hafi þeir í för með sér gríðarlegan fjárhagslegan kostnað fyrir samfélagið. Wolf vekur athygli á því að minna en þriðjungur fullorðinna Breta sem þjáist af þessum sjúkdómum séu meðhöndlaðir en til samanburðar fái 90 prósent þeirra sem þjást af sykursýki meðhöndlun við hæfi. Samkvæmt tölum Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar (WHO) eru geðrasakanir 38 prósent allra heilsufarsvandamála í þróuðum samfélögum. Dóra Guðrún Guðmundsdóttir sviðsstjóri áhrifaþátta heilbrigðis hjá Embætti landlæknis segir að ekki liggi fyrir tölfræði yfir hversu stór hluti fullorðinna sé með þunglyndi og kvíða án greiningar en líklega sé hlutfallið svipað og í Bretlandi.Hversu mikill kostnaður fellur til í íslensku samfélagi á ári hverju vegna kvíða og þunglyndis? „Við erum ekki með útreikninga um hver hann er nákvæmlega. Við höfum kannski ekki burði til þess að gera þessa útreikninga hér en það eru til greiningar í stærri löndum. Það er hins vegar alveg ljóst að einn helsti orsakavaldur örorku eru geðraskanir og það felur í sér kostnað fyrir samfélagið. Það er því ljóst að það er umtalsverður kostnaður sem hlýst af völdum geðraskana,“ segir Dóra Guðrún.Út frá þessu er raunhæft að áætla að árlegur kostnaður samfélagsins vegna þunglyndis og kvíða hlaupi á milljörðum króna? „Já, það er alveg ljóst. Milljörðum eða tugmilljörðum króna.“Ódýrt að meðhöndla í samanburði við aðra sjúkdóma Tiltölulega ódýrt er að meðhöndla þunglyndi og kvíða samanborið við marga aðra líkamlega sjúkdóma og kostnaður við meðhöndlun er aðeins brot af kostnaði samfélagsins af þessum sjúkdómum. Af þessu virtu er ávinningur samfélagsins af því að fullorðnir fái greiningu og nái bata, augljós. Sumir sem hafa verið greindir þunglyndir hafa upplifað smán þegar þeir hafa snúið aftur til vinnu og margir kjósa því að greina ekki frá sjúkdómi sínum. Þá hafa aðrir ekki leitað sér hjálpar vegna fordóma sem fylgja sjúkdómnum. Hefur Embætti landlæknis einhverjar upplýsingar um það hvers vegna svona margir sem þjást af þessum sjúkdómum fá ekki greiningu og meðhöndlun?Er það vegna stigma? „Ég held að það séu ýmsar ástæður. Það getur verið stigma (smán) og það er vel þekkt en hér á Íslandi er aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu ekki nógu gott. Það er eitthvað sem við þurfum að vinna að. Það stendur til að vinna geðheilbrigðisstefnu og það er mikilvægt að taka á því í henni,“ segir Dóra Guðrún. Hún nefnir að þjónusta sálfræðinga sé ekki niðurgreidd af ríkissjóði líkt og önnur heilbrigðisþjónusta en hugræn atferlismeðferð sem sálfræðingar veita, hefur reynst árangursrík við meðhöndlun á þunglyndi og kvíða.
Mest lesið Hálfri milljón yrði gert að rýma kæmi til goss Erlent Sagðist opinn fyrir takmörkunum á getnaðarvarnir Erlent Ástæða fyrir því að spenna beltin í flugi Innlent Segir hin sigurstranglegu hafa tromp á hendi Innlent Tækifærum fækkar til að sjá svona flugvélar fljúga Innlent Kanna hvar Perry fékk ketamínið Erlent Kviknaði í hverju fjórhjólinu á fætur öðru Innlent Deginum ljósara að það verði ekki veitt í sumar Innlent „Forsetaframbjóðandi er á villigötum“ Innlent Nýir prestar og nýir djáknar mættir til starfa Innlent Fleiri fréttir Tækifærum fækkar til að sjá svona flugvélar fljúga Segir hin sigurstranglegu hafa tromp á hendi Pétur Jökull ákærður í stóra kókaínmálinu Nýir prestar og nýir djáknar mættir til starfa Ástæða fyrir því að spenna beltin í flugi Kjósendur eiga miserfitt með að ákveða sig Deginum ljósara að það verði ekki veitt í sumar Spenna við Svartsengi, hvalveiðar í uppnámi og flugvélar í beinni Utanríkisráðuneytið harmar skort á kjörseðlum Bjarni í heimsókn í Malaví Kviknaði í hverju fjórhjólinu á fætur öðru „Ömurleg staða að vera settur í“ Þróttur lætur þríhyrninginn ekki af hendi „Ber þess merki að eitthvað sé mjög nálægt því að bresta“ Herþristar á níræðisaldri til sýnis á Reykjavíkurflugvelli Íbúar undirbúa hópmálsókn vegna uppkaupa í Grindavík Líst best á Baldur og Höllu en verst á Ástþór Samningar loks í höfn eftir fjögurra ára samningsleysi „Forsetaframbjóðandi er á villigötum“ Um sautján milljónir rúmmetra af kviku bæst við kvikuhólfið Hafa enga trú á að hvalveiðar fari fram í sumar Breytingar í borholum og fylgi frambjóðenda enn á hreyfingu Stefnir í spennandi og sögulegar forsetakosningar Erfiðast að fá Baldur til að tala um sjálfan sig Nýjar reglur um sjálfbæra landnýtingu Skúli metinn hæfastur í Hæstarétt Breytingar í borholum á Reykjanesi „Sjálfum leiðast mér þessar nasistalíkingar“ Lögreglan lýsti eftir fimmtán ára gamalli stúlku Hafa náð lendingu um staðarval nýs kirkjugarðs Sjá meira