Ákall eftir réttmætari dreifingu á arði Samúel Karl Ólason skrifar 30. desember 2024 19:01 Daði Már Kristófersson, fjármála- og efnahagsráðherra. Vísir/Vilhelm Heppilegt og skilvirkt er að fjármagna starfsemi ríkisins með gjöldum á auðlindir, samkvæmt Daða Má Kristóferssyni, fjármálaráðherra utan þings, auðlindahagfræðingi og varaformanni Viðreisnar. Í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni sagði hann mikið ákall eftir réttlátari dreifingu á arði af auðlindum Íslands en ekki stæði til að kollvarpa neinu. Daði sagði Íslendinga hafa verið þeirrar gæfu aðnjótandi að auðlindir landsins hefðu verið nýttar mjög vel. Aðilar í sjávarútvegi, orkugeiranum eða ferðaþjónustunni, sem hefðu verið að nýta auðlindir Íslands, hefðu skapað verðmæti öllu samfélaginu til heilla. „Það er hins vegar alltaf svolítið hættulegt að skammta aðgang og takmarka hann. Vegna þess að ef að það skapar hagnað, hefst mikil barátta um þá hagsmuni. Að tryggja sér aðgang. Það er heppilegt og það er líka skilvirkt að fjármagna starfsemi ríkisins með gjöldum á auðlindir.“ Hann sagðist ekki hafa talað fyrir einhverskonar kollsteypu á fiskveiðistjórnunarkerfinu eða öðrum kerfum og það hefði ekki verið gert af flokknum eða ríkisstjórninni. „En einhverskonar réttlátari dreifing á arði. Það er mikið ákall um það.“ Talaði sérstaklega um uppsjávarveiðar Aðspurður seinna í þættinum hvernig hann sæi hærri auðlindagjöld fyrir sér sagði Daði að þær tillögur yrðu kynntar mjög fljótlega. Vildi hann ekki fara yfir þær að svo stöddu en sagði aðferðina sem notuð væri til að reikna auðlindagjöld, og þá sérstaklega í uppsjávarveiðum, væri „sérstök“. „Það er raunverulega enginn markaður með uppsjávarfisk, þannig að verðið sem miðað er við þar er viðmið, sem fyrst og fremst verður til í kjarasamningagerð sjómanna og útgerðarinnar.“ Hann sagði hægt að breyta reiknireglunni með lögum og það hefði verið gert nokkrum sinnum áður. Það yrði skoðað. Inntur eftir frekari svörum um það hvort til stæði að „hækka prósentuna“ eða breyta grunninum, þegar kemur að auðlindagjöldum, sagði Daði: „Það þarf að endurskoða grunninn.“ Hlusta má á viðtalið við Daða í spilaranum hér að neðan. Þar er farið um víðari völl en í greininni. Vill almannahagsmuni framar sérhagsmunum Áður hafði Daði talað um það hvernig hann ákvað að stíga aftur inn í starf Viðreisnar með virkari hætti. „Þetta á eftir að hljóma frekar hallærislega. Þetta er sjálfboðavinna, þið vitið það, að pólitísk starf á Íslandi er sjálfboðavinna. Ég fór út í þetta kannski vegna þess að mig langar að íslenskt samfélag veiti eins mörgum tækifæri og mögulegt er. Að hagsmunir almennings gangi framar sérhagsmunum,“ sagði Daði. Hann ítrekaði að hann væri ekki að segja að íslenskt samfélag væri ofurselt sérhagsmunum. Hins vegar væri ljóst að í „baráttunni“ stæði almenningur oft höllum fæti gegn sérhagsmunum. „Það er svona leiðarstefið. Það er það sem að heillaði mig við Viðreisn á sínum tíma.“ Þá sagði hann flokkinn tala fyrir ábyrgð í ríkisfjármálum, sem væri gífurlega mikilvægt, og að hann væri einnig mikill talsmaður alþjóðlegrar samvinnu. Þjóðin fái að ráða Daði var spurður út í Evrópumálin og það að mörg þeirra fyrirtækja sem nýti auðlindir landsins gerðu oft upp í erlendri mynt og mögulega hlunnfara þjóðina þannig. Hann sagði það frekar benda til galla á íslensku krónunni. „Það snertir auðvitað einhverja sanngirnistaug að sumir geti sleppt því að nota hana en aðrir þurfi að búa við hana. Allir vita jú hvernig vaxtastigið er og hvernig verðbólga hér þróast og óstöðugleikinn sem fylgir smáum gjaldmiðli,“ sagði Daði. „Það er kannski ekki aðal atriðið, heldur fyrst og fremst aðrir hlutir.“ Hann sagði Viðreisn standa fyrir það að þjóðin fengi fyrst og fremst að ákveða næstu skrefin í þessu ferli. Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Sjávarútvegur Alþingiskosningar 2024 Alþingi Mest lesið Falsaði bréf frá skólastjóra á kostnað Kennarasambandsins Innlent Hefði stoppað Magga Mix á punktinum Innlent Björgunarbátur Ormsins langa blés ekki út Innlent „Mjög óeðlileg nálgun“ Innlent Þarf að láta sér átta ára dóm lynda Innlent Væri hræddari við loftárásir en Palestínumenn væri hún í Palestínu Innlent Palestínski fáninn dreginn að húni við Ráðhúsið Innlent Komst ekki í golf í gær en skellti sér í morgun Innlent „Mun koma í ljós“ hvort kennarar eða Tripical þurfi að endurgreiða Innlent Hvetja ráðuneytið til að kynna sér málið og leiðrétta rangfærslur Innlent Fleiri fréttir Birna tekur sæti Áslaugar á þingi Afkomanda Trampe greifa hleypt inn í Alþingishúsið Hafnaði lægstu tilboðum í smíði brúa á Vestfjörðum Þyrlan sækir slasaðan göngumann í Patreksfjörð „Mun koma í ljós“ hvort kennarar eða Tripical þurfi að endurgreiða Björgunarbátur Ormsins langa blés ekki út Fjórtán fengu úthlutað fræðimannadvöl í Jónshúsi Væri hræddari við loftárásir en Palestínumenn væri hún í Palestínu Sýklalyfjaónæmar bakteríur greindust í íslenskum svínum Þrýst á flugmenn Landhelgisgæslunnar meðan samningar tefjist „Mjög óeðlileg nálgun“ Óvenjulegt málþóf og lítill pólitískur ávinningur Palestínski fáninn dreginn að húni við Ráðhúsið Hefði stoppað Magga Mix á punktinum „Það er samkeppni um starfsfólk“ Landspítalaforstjóri fagnar svörtu skýrslunni Þarf að láta sér átta ára dóm lynda Krefur ráðuneytið svara um föstudagslokun Sjúkratrygginga Vill þyngja refsingar við líkamsárásum Komst ekki í golf í gær en skellti sér í morgun Falsaði bréf frá skólastjóra á kostnað Kennarasambandsins Ekið á barn og maður handtekinn eftir berserksgang Hvetja ráðuneytið til að kynna sér málið og leiðrétta rangfærslur Umræður um veiðigjaldafrumvarpið slá nýtt met Reykjanesbraut verður öll orðin tvöföld fyrir veturinn Landvernd gagnrýnir skerðingar á aðgengi fólks að Heiðmörk Stjórnarandstaða setji ný viðmið á þingi sem ógni lýðræðinu Rúmlega 300 ökumenn sviptir eða sektaðir í dag á Kringlumýrarbraut Telur að allt fari í skrúfuna verði ekki brugðist við Bubbi gerir sögulegan samning um eigin líkindi til allrar framtíðar Sjá meira
Daði sagði Íslendinga hafa verið þeirrar gæfu aðnjótandi að auðlindir landsins hefðu verið nýttar mjög vel. Aðilar í sjávarútvegi, orkugeiranum eða ferðaþjónustunni, sem hefðu verið að nýta auðlindir Íslands, hefðu skapað verðmæti öllu samfélaginu til heilla. „Það er hins vegar alltaf svolítið hættulegt að skammta aðgang og takmarka hann. Vegna þess að ef að það skapar hagnað, hefst mikil barátta um þá hagsmuni. Að tryggja sér aðgang. Það er heppilegt og það er líka skilvirkt að fjármagna starfsemi ríkisins með gjöldum á auðlindir.“ Hann sagðist ekki hafa talað fyrir einhverskonar kollsteypu á fiskveiðistjórnunarkerfinu eða öðrum kerfum og það hefði ekki verið gert af flokknum eða ríkisstjórninni. „En einhverskonar réttlátari dreifing á arði. Það er mikið ákall um það.“ Talaði sérstaklega um uppsjávarveiðar Aðspurður seinna í þættinum hvernig hann sæi hærri auðlindagjöld fyrir sér sagði Daði að þær tillögur yrðu kynntar mjög fljótlega. Vildi hann ekki fara yfir þær að svo stöddu en sagði aðferðina sem notuð væri til að reikna auðlindagjöld, og þá sérstaklega í uppsjávarveiðum, væri „sérstök“. „Það er raunverulega enginn markaður með uppsjávarfisk, þannig að verðið sem miðað er við þar er viðmið, sem fyrst og fremst verður til í kjarasamningagerð sjómanna og útgerðarinnar.“ Hann sagði hægt að breyta reiknireglunni með lögum og það hefði verið gert nokkrum sinnum áður. Það yrði skoðað. Inntur eftir frekari svörum um það hvort til stæði að „hækka prósentuna“ eða breyta grunninum, þegar kemur að auðlindagjöldum, sagði Daði: „Það þarf að endurskoða grunninn.“ Hlusta má á viðtalið við Daða í spilaranum hér að neðan. Þar er farið um víðari völl en í greininni. Vill almannahagsmuni framar sérhagsmunum Áður hafði Daði talað um það hvernig hann ákvað að stíga aftur inn í starf Viðreisnar með virkari hætti. „Þetta á eftir að hljóma frekar hallærislega. Þetta er sjálfboðavinna, þið vitið það, að pólitísk starf á Íslandi er sjálfboðavinna. Ég fór út í þetta kannski vegna þess að mig langar að íslenskt samfélag veiti eins mörgum tækifæri og mögulegt er. Að hagsmunir almennings gangi framar sérhagsmunum,“ sagði Daði. Hann ítrekaði að hann væri ekki að segja að íslenskt samfélag væri ofurselt sérhagsmunum. Hins vegar væri ljóst að í „baráttunni“ stæði almenningur oft höllum fæti gegn sérhagsmunum. „Það er svona leiðarstefið. Það er það sem að heillaði mig við Viðreisn á sínum tíma.“ Þá sagði hann flokkinn tala fyrir ábyrgð í ríkisfjármálum, sem væri gífurlega mikilvægt, og að hann væri einnig mikill talsmaður alþjóðlegrar samvinnu. Þjóðin fái að ráða Daði var spurður út í Evrópumálin og það að mörg þeirra fyrirtækja sem nýti auðlindir landsins gerðu oft upp í erlendri mynt og mögulega hlunnfara þjóðina þannig. Hann sagði það frekar benda til galla á íslensku krónunni. „Það snertir auðvitað einhverja sanngirnistaug að sumir geti sleppt því að nota hana en aðrir þurfi að búa við hana. Allir vita jú hvernig vaxtastigið er og hvernig verðbólga hér þróast og óstöðugleikinn sem fylgir smáum gjaldmiðli,“ sagði Daði. „Það er kannski ekki aðal atriðið, heldur fyrst og fremst aðrir hlutir.“ Hann sagði Viðreisn standa fyrir það að þjóðin fengi fyrst og fremst að ákveða næstu skrefin í þessu ferli.
Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Sjávarútvegur Alþingiskosningar 2024 Alþingi Mest lesið Falsaði bréf frá skólastjóra á kostnað Kennarasambandsins Innlent Hefði stoppað Magga Mix á punktinum Innlent Björgunarbátur Ormsins langa blés ekki út Innlent „Mjög óeðlileg nálgun“ Innlent Þarf að láta sér átta ára dóm lynda Innlent Væri hræddari við loftárásir en Palestínumenn væri hún í Palestínu Innlent Palestínski fáninn dreginn að húni við Ráðhúsið Innlent Komst ekki í golf í gær en skellti sér í morgun Innlent „Mun koma í ljós“ hvort kennarar eða Tripical þurfi að endurgreiða Innlent Hvetja ráðuneytið til að kynna sér málið og leiðrétta rangfærslur Innlent Fleiri fréttir Birna tekur sæti Áslaugar á þingi Afkomanda Trampe greifa hleypt inn í Alþingishúsið Hafnaði lægstu tilboðum í smíði brúa á Vestfjörðum Þyrlan sækir slasaðan göngumann í Patreksfjörð „Mun koma í ljós“ hvort kennarar eða Tripical þurfi að endurgreiða Björgunarbátur Ormsins langa blés ekki út Fjórtán fengu úthlutað fræðimannadvöl í Jónshúsi Væri hræddari við loftárásir en Palestínumenn væri hún í Palestínu Sýklalyfjaónæmar bakteríur greindust í íslenskum svínum Þrýst á flugmenn Landhelgisgæslunnar meðan samningar tefjist „Mjög óeðlileg nálgun“ Óvenjulegt málþóf og lítill pólitískur ávinningur Palestínski fáninn dreginn að húni við Ráðhúsið Hefði stoppað Magga Mix á punktinum „Það er samkeppni um starfsfólk“ Landspítalaforstjóri fagnar svörtu skýrslunni Þarf að láta sér átta ára dóm lynda Krefur ráðuneytið svara um föstudagslokun Sjúkratrygginga Vill þyngja refsingar við líkamsárásum Komst ekki í golf í gær en skellti sér í morgun Falsaði bréf frá skólastjóra á kostnað Kennarasambandsins Ekið á barn og maður handtekinn eftir berserksgang Hvetja ráðuneytið til að kynna sér málið og leiðrétta rangfærslur Umræður um veiðigjaldafrumvarpið slá nýtt met Reykjanesbraut verður öll orðin tvöföld fyrir veturinn Landvernd gagnrýnir skerðingar á aðgengi fólks að Heiðmörk Stjórnarandstaða setji ný viðmið á þingi sem ógni lýðræðinu Rúmlega 300 ökumenn sviptir eða sektaðir í dag á Kringlumýrarbraut Telur að allt fari í skrúfuna verði ekki brugðist við Bubbi gerir sögulegan samning um eigin líkindi til allrar framtíðar Sjá meira