„Byssukúlan“ sem var þrjátíu og þrjú ár á leiðinni Samúel Karl Ólason skrifar 13. ágúst 2022 18:00 Salman Rushdie. EPA/HAYOUNG JEON Rithöfundurinn Salman Rushdie hefur um árabil þurft að fara huldu höfði vegna morðhótana. Undanfarin ár hafði hann þó farið að lifa eðlilegu lífi á nýjan leik en hann var stunginn margsinnis á sviði í New York-ríki í Bandaríkjunum í gær. Um 2.500 manns fylgdust með þegar hinn 24 ára gamli Hadi Matar, sem flutti til Bandaríkjanna frá Líbanon og býr í New Jersey, ruddist upp á svið og stakk Rushdie. Lögregluþjónn sem var á vettvangi stöðvaði árásina og handtók Matar. Nú hefur hinn grunaði, Hadi Matar, verið ákærður fyrir tilraun til manndráps. Rushdie er nú í öndunarvél á sjúkrahúsi. Samkvæmt AP fréttaveitunni er hinn 75 ára gamli rithöfundur líklegur til að missa annað augað. Hann er einnig með skaddaða lifur og skemmdar taugar í öðrum handleggnum. Tilefni árásarinnar liggur ekki fyrir enn, samkvæmt lögreglu en líkur eru þó leiddar að því að árásin tengist gamalli tilskipun fyrrverandi æðstaklerks Írans og er Matar sagður hafa verið dyggur stuðningsmaður Írans á samfélagsmiðlum. Núverandi æðstiklerkur landsins lýsti tilskipuninni eitt sinn sem „byssukúlu“ sem myndi á endanum finna skotmark sitt. Hinn 75 ára gamli rithöfundur er talinn líklegur til að missa annað augað. Hann er einnig með skaddaða lifur og skemmdar taugar í öðrum handleggnum.AP/Joshua Goodman Sagði líf sitt orðið „tiltölulega eðlilegt“ Í nýlegu viðtali við tímaritið Stern í Þýskalandi (áskriftarvefur), sagði Rushdie frá því að líf hans væri orðið „tiltölulega eðlilegt“, samkvæmt frétt Reuters. Hann lýsti sjálfum sér sem bjartsýnismanni og sagði að það væri orðið svo langt síðan æðstiklerkur Írans sigaði ofstækismönnum á sig og þakkaði fyrir að internetið hefði ekki verið til á þessum tíma. Það var árið 1989, þegar Ruholla Khomeini, æðstiklerkur Írans, gaf út svokallað „fatwa“ gegn Rushdie, sem þýddi í raun að hann varð réttdræpur og voru þrjár milljónir dala settar til höfuðs hans. Það var eftir að hann gaf út bókina Söngvar Satans. Síðan þá hefur Rushdie að mestu verið í felum. Hann gekk undir dulnefninu Joseph Anton og bjó undir verndarvæng breska ríkisins með vopnaða verði í níu ár. Eftir það fór hann þó áfram huldu höfði en árið 2007 fékk Rushdie heiðursriddaratign frá Elísabetu Bretadrottningu. Hann varð bandarískur ríkisborgari árið 2016 og hefur búið í New York-borg. Yfirvöld í Íran hafa ekki brugðist formlega við árásinni en þrátt fyrir það segir Reuters frá því að í írönskum dagblöðum harðlínumanna megi lesa greinar þar sem árásin á Rushdie er lofuð og árásarmanninum hrósað. Bjó í felum í níu ár Salman Rushdie fæddist í Mumbai á Indlandi árið 1947. Þegar hann var fjórtán ára gamall var hann sendur í skóla í Bretlandi og sótti seinna meir Kings College í Cambridge, samkvæmt breska ríkisútvarpinu. Hann gaf út bókin Grimus árið 1975. Á komandi árum jukust vinsældir hans og velgengni sem rithöfundur en árið 1988 gaf hann út bókina Söngvar Satans, hans fimmtu bók. Bókin inniheldur mikla undirtóna gagnrýni á íslamstrú, en Rushdie sjálfur hafði verið íslamstrúar á árum áður. Múslimar víða um heim brugðust gífurlega reiðir við bókinni og var hún fordæmd sem guðlast. Ráðamenn á Indlandi voru fyrstir til að banna bókina, Pakistanar voru næstir og svo fylgdu eftir mörg ríki Mið-Austurlanda og Suður-Afríka. Umfangsmikil mótmæli voru haldin víða um heim en minnst 45 manns dóu í mótmælunum, samkvæmt AP fréttaveitunni. Árið 1991 var japanskur þýðandi bókarinnar stunginn til bana og sama ár réðst hnífamaður á ítalskan þýðanda. Árið 1993 var norskur útgefandi bókarinnar skotinn þrisvar sinnum en hann lifði af. Myndir af Ayatollah Khomeini og Ayatollah Ali Khamenei við bæinn Yaroun í Líbanon. Foreldrar Matar fluttu þaðan til Bandaríkjanna.AP/Mohammed Zaatari Khomeini dó árið 1989 en Ayatollah Ali Khamenei, núverandi leiðtogi Írans, hefur aldrei fellt tilskipun forvera síns úr gildi. Khamenei sagði eitt sinn að þrátt fyrir að Íran hefði hætt formlegum stuðningi við það að Rushdie væri réttdræpur árið 1998 hafi tilskipunin gegn honum verið „byssukúla sem mun ekki hvílast fyrr en hún hittir skotmark sitt.“ Dómsmálaráðuneyti Bandaríkjanna ákærði í vikunni íranskan hermann sem sakaður er um að hafa reynt að ráða menn til að myrða John Bolton, fyrrverandi þjóðaröryggisráðgjafa Bandaríkjanna. Talið er að morðið hafi átt að vera hefndaraðgerð eftir að Bandaríkjamenn felldu íranskan herforingja í loftárás í Írak. Bandaríkin Bretland Íran Mál Salman Rushdie Fréttaskýringar Mest lesið Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Innlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Erlent Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Innlent Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Innlent Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Innlent Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Innlent Hætta framleiðslu innanhúss og segja upp fólki Innlent Gætti trúnaðar eftir að erindi tengdamömmunnar barst Innlent Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Erlent Fleiri fréttir Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Sænskur blaðamaður dæmdur fyrir að móðga Erdogan Ellefu slasaðir og þrír alvarlega í Kaupmannahöfn Segja 4.700 Kimdáta hafa fallið eða særst Danakonungur til Grænlands í annað sinn á skömmum tíma Ungi morðinginn flúði nýverið af vistheimili Segir sveppaeitrunina hafa verið „hörmulegt óhapp“ Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Ungur maður handtekinn vegna morðanna í Uppsölum Fagnaði fyrstu hundrað dögunum í Hvíta húsinu Pakistan segir Indland mögulega gera árás á næstu klukkustundum Árásarmannsins enn leitað Þrír látnir eftir skotárás í Uppsölum Fella niður hluta ákæru á hendur meintum sveppamorðingja Íhuga að loka Everest öðrum en reyndu göngufólki Bannað að selja auðmönnum evrópskan ríkisborgararétt Orsakir rafmagnsleysisins sögulega enn óþekktar Fjórir létust þegar bíl var ekið í gegnum frístundaheimili Allt að komast í samt lag á Spáni og í Portúgal Carney og Frjálslyndir fóru með sigur af hólmi Rafmagn að koma aftur á: Íslendingar lýsa mikilli óvissu Spennan eykst milli Indlands og Pakistan Allt í rugli á Rauðahafi Hvetur Kanadamenn að kjósa sig Lýsir yfir einhliða vopnahléi vegna sigurhátíðar í næstu viku Rafmagnsleysið „fordæmalaust“ en engar vísbendingar um tölvuárás Páfakjör hefst í næstu viku Umfangsmiklar og óútskýrðar rafmagnstruflanir á Íberíuskaga Mæðgur alvarlega særðar eftir sprengingu í úthverfi Stokkhólms Rússar segjast hafa handsamað morðingja herforingjans Sjá meira
Um 2.500 manns fylgdust með þegar hinn 24 ára gamli Hadi Matar, sem flutti til Bandaríkjanna frá Líbanon og býr í New Jersey, ruddist upp á svið og stakk Rushdie. Lögregluþjónn sem var á vettvangi stöðvaði árásina og handtók Matar. Nú hefur hinn grunaði, Hadi Matar, verið ákærður fyrir tilraun til manndráps. Rushdie er nú í öndunarvél á sjúkrahúsi. Samkvæmt AP fréttaveitunni er hinn 75 ára gamli rithöfundur líklegur til að missa annað augað. Hann er einnig með skaddaða lifur og skemmdar taugar í öðrum handleggnum. Tilefni árásarinnar liggur ekki fyrir enn, samkvæmt lögreglu en líkur eru þó leiddar að því að árásin tengist gamalli tilskipun fyrrverandi æðstaklerks Írans og er Matar sagður hafa verið dyggur stuðningsmaður Írans á samfélagsmiðlum. Núverandi æðstiklerkur landsins lýsti tilskipuninni eitt sinn sem „byssukúlu“ sem myndi á endanum finna skotmark sitt. Hinn 75 ára gamli rithöfundur er talinn líklegur til að missa annað augað. Hann er einnig með skaddaða lifur og skemmdar taugar í öðrum handleggnum.AP/Joshua Goodman Sagði líf sitt orðið „tiltölulega eðlilegt“ Í nýlegu viðtali við tímaritið Stern í Þýskalandi (áskriftarvefur), sagði Rushdie frá því að líf hans væri orðið „tiltölulega eðlilegt“, samkvæmt frétt Reuters. Hann lýsti sjálfum sér sem bjartsýnismanni og sagði að það væri orðið svo langt síðan æðstiklerkur Írans sigaði ofstækismönnum á sig og þakkaði fyrir að internetið hefði ekki verið til á þessum tíma. Það var árið 1989, þegar Ruholla Khomeini, æðstiklerkur Írans, gaf út svokallað „fatwa“ gegn Rushdie, sem þýddi í raun að hann varð réttdræpur og voru þrjár milljónir dala settar til höfuðs hans. Það var eftir að hann gaf út bókina Söngvar Satans. Síðan þá hefur Rushdie að mestu verið í felum. Hann gekk undir dulnefninu Joseph Anton og bjó undir verndarvæng breska ríkisins með vopnaða verði í níu ár. Eftir það fór hann þó áfram huldu höfði en árið 2007 fékk Rushdie heiðursriddaratign frá Elísabetu Bretadrottningu. Hann varð bandarískur ríkisborgari árið 2016 og hefur búið í New York-borg. Yfirvöld í Íran hafa ekki brugðist formlega við árásinni en þrátt fyrir það segir Reuters frá því að í írönskum dagblöðum harðlínumanna megi lesa greinar þar sem árásin á Rushdie er lofuð og árásarmanninum hrósað. Bjó í felum í níu ár Salman Rushdie fæddist í Mumbai á Indlandi árið 1947. Þegar hann var fjórtán ára gamall var hann sendur í skóla í Bretlandi og sótti seinna meir Kings College í Cambridge, samkvæmt breska ríkisútvarpinu. Hann gaf út bókin Grimus árið 1975. Á komandi árum jukust vinsældir hans og velgengni sem rithöfundur en árið 1988 gaf hann út bókina Söngvar Satans, hans fimmtu bók. Bókin inniheldur mikla undirtóna gagnrýni á íslamstrú, en Rushdie sjálfur hafði verið íslamstrúar á árum áður. Múslimar víða um heim brugðust gífurlega reiðir við bókinni og var hún fordæmd sem guðlast. Ráðamenn á Indlandi voru fyrstir til að banna bókina, Pakistanar voru næstir og svo fylgdu eftir mörg ríki Mið-Austurlanda og Suður-Afríka. Umfangsmikil mótmæli voru haldin víða um heim en minnst 45 manns dóu í mótmælunum, samkvæmt AP fréttaveitunni. Árið 1991 var japanskur þýðandi bókarinnar stunginn til bana og sama ár réðst hnífamaður á ítalskan þýðanda. Árið 1993 var norskur útgefandi bókarinnar skotinn þrisvar sinnum en hann lifði af. Myndir af Ayatollah Khomeini og Ayatollah Ali Khamenei við bæinn Yaroun í Líbanon. Foreldrar Matar fluttu þaðan til Bandaríkjanna.AP/Mohammed Zaatari Khomeini dó árið 1989 en Ayatollah Ali Khamenei, núverandi leiðtogi Írans, hefur aldrei fellt tilskipun forvera síns úr gildi. Khamenei sagði eitt sinn að þrátt fyrir að Íran hefði hætt formlegum stuðningi við það að Rushdie væri réttdræpur árið 1998 hafi tilskipunin gegn honum verið „byssukúla sem mun ekki hvílast fyrr en hún hittir skotmark sitt.“ Dómsmálaráðuneyti Bandaríkjanna ákærði í vikunni íranskan hermann sem sakaður er um að hafa reynt að ráða menn til að myrða John Bolton, fyrrverandi þjóðaröryggisráðgjafa Bandaríkjanna. Talið er að morðið hafi átt að vera hefndaraðgerð eftir að Bandaríkjamenn felldu íranskan herforingja í loftárás í Írak.
Bandaríkin Bretland Íran Mál Salman Rushdie Fréttaskýringar Mest lesið Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Innlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Erlent Gefur lítið fyrir tal um fyrningu Innlent Brot á trausti gagnvart félögum Lúðvíks sem vilji hjálpa Innlent Hornafjörður gæti bjargað flugi Icelandair á Ísafjörð Innlent Ofsakláði grípur Spaugstofumenn Innlent Hætta framleiðslu innanhúss og segja upp fólki Innlent Gætti trúnaðar eftir að erindi tengdamömmunnar barst Innlent Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Erlent Fleiri fréttir Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Sænskur blaðamaður dæmdur fyrir að móðga Erdogan Ellefu slasaðir og þrír alvarlega í Kaupmannahöfn Segja 4.700 Kimdáta hafa fallið eða særst Danakonungur til Grænlands í annað sinn á skömmum tíma Ungi morðinginn flúði nýverið af vistheimili Segir sveppaeitrunina hafa verið „hörmulegt óhapp“ Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Ungur maður handtekinn vegna morðanna í Uppsölum Fagnaði fyrstu hundrað dögunum í Hvíta húsinu Pakistan segir Indland mögulega gera árás á næstu klukkustundum Árásarmannsins enn leitað Þrír látnir eftir skotárás í Uppsölum Fella niður hluta ákæru á hendur meintum sveppamorðingja Íhuga að loka Everest öðrum en reyndu göngufólki Bannað að selja auðmönnum evrópskan ríkisborgararétt Orsakir rafmagnsleysisins sögulega enn óþekktar Fjórir létust þegar bíl var ekið í gegnum frístundaheimili Allt að komast í samt lag á Spáni og í Portúgal Carney og Frjálslyndir fóru með sigur af hólmi Rafmagn að koma aftur á: Íslendingar lýsa mikilli óvissu Spennan eykst milli Indlands og Pakistan Allt í rugli á Rauðahafi Hvetur Kanadamenn að kjósa sig Lýsir yfir einhliða vopnahléi vegna sigurhátíðar í næstu viku Rafmagnsleysið „fordæmalaust“ en engar vísbendingar um tölvuárás Páfakjör hefst í næstu viku Umfangsmiklar og óútskýrðar rafmagnstruflanir á Íberíuskaga Mæðgur alvarlega særðar eftir sprengingu í úthverfi Stokkhólms Rússar segjast hafa handsamað morðingja herforingjans Sjá meira
Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Erlent
Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Erlent