Oddaverjar virðast hafa grafið gríðarstóra hella fyrir bústofninn Kristján Már Unnarsson skrifar 2. ágúst 2021 22:22 Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur stýrir fornleifarannsókninni á manngerðu hellunum í Odda. Sigurjón Ólason Hellir sem fornleifafræðingar rannsaka núna í Odda á Rangárvöllum var í notkun á tíma Sæmundar fróða og er elsta staðfesta dæmi um manngerðan helli á Íslandi. Gríðarleg stærð hans vekur athygli og bendir til að Oddaverjar hafi staðið fyrir miklum búrekstri. Hellirinn fannst í grasigrónum sandsteinahólum suðvestan við Oddakirkju. Uppgröfturinn hófst í fyrrasumar og fornleifafræðingarnir mættu svo aftur á svæðið um miðjan júlímánuð, en sýnt var frá uppgreftrinum í fréttum Stöðvar 2. Fornleifafræðingar rannsaka forskálann að hellinum. Fjær sést eitt hellisopið.Sigurjón Ólason Sumir hallast að því að hér sé fundinn nautahellir sá sem sagt er frá í Þorláks sögu helga að hafi hrunið árið 1199. Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur segir hellinn frá víkingaöld. „Já, það er búið að aldursgreina út frá gjóskulögum að hellirinn og mannvirkið hérna framan við hafa sennilega verið byggð um miðja tíundu öld,“ segir Kristborg. Þá bendi gjóskulag úr Heklugosi til að hellirinn hafi verið hruninn fyrir árið 1206. Hann virðist því hafa verið í notkun bæði á meðan Sæmundur fróði bjó í Odda og einnig þegar Snorri Sturluson var þar í fóstri hjá Jóni Loftssyni, helsta höfðingja Oddaverja á Sturlungaöld. Háar og fagrar torfhleðslur hafa komið í ljós í veggjum forskálans.Sigurjón Ólason Fornleifauppgröfturinn í sumar beinist að óvenju stórum forskála framan við hellisopið en á næsta ári er ætlunin að fara inn í hellinn sjálfan. „Þetta er elsta staðfesta dæmið um manngerðan helli á Íslandi. Og það er náttúrlega merkilegt að vita það að þessi verkþekking náði svona langt aftur. Og þetta er gríðarlega mikil verkþekking,“ segir Kristborg. Þetta er í raun hellakerfi. „Hér eru bara tveir mjög stórir hellar. Annar þeirra er fjörutíu metra langur og hinn er fimmtíu metra langur. Og þetta eru gríðarstór mannvirki, jafnvel á okkar mælikvarða.“ Kristborg segir aldursgreiningar benda til að hellirinn hafi verið grafinn í kringum árið 950 en hann hafi hrunið um 250 árum síðar.Sigurjón Ólason Stærð hellanna bendi til ríkidæmis. „Sem hafa náttúrlega hýst margar skepnur, ef það hefur verið hlutverk þeirra. Bendir náttúrlega til þess að þetta hafi verið gríðarlega stórt bú og mikil umsvif hérna,“ segir Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur. Enda voru Oddaverjar á þeim tíma ein voldugasta ætt landsins. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Fornminjar Rangárþing ytra Menning Tengdar fréttir Vilja sjá Odda rísa á ný sem menningar- og fræðasetur Áform um endurreisn Odda á Rangárvöllum með byggingu Sæmundarstofu, nýrrar kirkju og tónlistarhúss voru kynnt á Oddahátíð um helgina samtímis því sem Sinfónuhljómsveit Suðurlands kom fram á sínum fyrstu opinberu tónleikum. 5. júlí 2021 22:36 Oddi á Rangárvöllum í þjóðbraut á ný með brú til Vestur-Landeyja Hið forni höfuðstaður, Oddi á Rangárvöllum, er aftur kominn í alfaraleið með nýrri brú yfir Þverá, sem styttir verulega leiðina milli Rangárvalla og Vestur-Landeyja. Brúin er 93 metra löng og reist í samstarfi sveitarfélagsins Rangárþings ytra og Vegagerðarinnar. 4. júlí 2021 21:21 Uppfræða börn um fornminjar Nemendur í 7. bekk höfðu gaman að því að kynnast fornleifafræði. 20. október 2018 21:36 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Arnar Þór vantaði sex meðmæli upp á Innlent Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Innlent Karlremba sé komin í tísku Innlent Mennirnir tóku annan starfsmannanna hálstaki Innlent Fengu aðstoð sérsveitar og Gæslunnar við handtöku við Grímsvötn Innlent Voru með stæla og neituðu að fara upp úr fyrr en löggan mætti Innlent Lögregla kölluð út vegna ungmenna til leiðinda í sundlaug Innlent Gefur lítið fyrir útskýringar fréttastjórans Innlent Vill að fréttastofa RÚV biðji Maríu Sigrúnu afsökunar Innlent Mögulega að hægjast á landrisi í Svartsengi Innlent Fleiri fréttir Fengu aðstoð sérsveitar og Gæslunnar við handtöku við Grímsvötn Sigurvin dró smábát í land Vill að fréttastofa RÚV biðji Maríu Sigrúnu afsökunar Lögreglan lofar góðu vegaeftirliti á Suðurlandi í sumar Landskjörsstjórn tilkynnir á morgun hvaða listar eru gildir Mögulega að hægjast á landrisi í Svartsengi Karlremba sé komin í tísku Voru með stæla og neituðu að fara upp úr fyrr en löggan mætti Arnar Þór vantaði sex meðmæli upp á Sprengisandur: Peningastefna, ESB og lagareldi Lögregla kölluð út vegna ungmenna til leiðinda í sundlaug Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Minni lyfjanotkun og meiri vellíðan í sérstöku heilabilunarþorpi Mennirnir tóku annan starfsmannanna hálstaki Líklegt að það styttist í brotmörk Helga lenti einnig í vandræðum Eiríkur og Ástþór fá frest til að bæta við undirskriftum Hættuástand í Grindavík og æsispennandi forsetakosningar Gefur lítið fyrir útskýringar fréttastjórans Handteknir á hlaupum eftir vopnað rán í Reykjavíkurapóteki Björk varar við frumvarpi um sjókvíeldi Uppgangur Höllu Hrundar fari fyrir brjóstið á „valdastéttinni“ Mikil gleði þegar Bergur komst í mark Segir engin annarleg sjónarmið að baki ákvörðun RÚV Hraun mjakast yfir varnargarð Ný gossprunga geti opnast fyrirvaralaust á næstunni Allt að gerast í Vík í Mýrdal um helgina Stór gossprunga gæti opnast fyrirvaralaust Fylgi Höllu Hrundar ekki fast í hendi Tíu kílómetrar eftir af hundrað: Gangan miklu erfiðari en hann óraði fyrir Sjá meira
Hellirinn fannst í grasigrónum sandsteinahólum suðvestan við Oddakirkju. Uppgröfturinn hófst í fyrrasumar og fornleifafræðingarnir mættu svo aftur á svæðið um miðjan júlímánuð, en sýnt var frá uppgreftrinum í fréttum Stöðvar 2. Fornleifafræðingar rannsaka forskálann að hellinum. Fjær sést eitt hellisopið.Sigurjón Ólason Sumir hallast að því að hér sé fundinn nautahellir sá sem sagt er frá í Þorláks sögu helga að hafi hrunið árið 1199. Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur segir hellinn frá víkingaöld. „Já, það er búið að aldursgreina út frá gjóskulögum að hellirinn og mannvirkið hérna framan við hafa sennilega verið byggð um miðja tíundu öld,“ segir Kristborg. Þá bendi gjóskulag úr Heklugosi til að hellirinn hafi verið hruninn fyrir árið 1206. Hann virðist því hafa verið í notkun bæði á meðan Sæmundur fróði bjó í Odda og einnig þegar Snorri Sturluson var þar í fóstri hjá Jóni Loftssyni, helsta höfðingja Oddaverja á Sturlungaöld. Háar og fagrar torfhleðslur hafa komið í ljós í veggjum forskálans.Sigurjón Ólason Fornleifauppgröfturinn í sumar beinist að óvenju stórum forskála framan við hellisopið en á næsta ári er ætlunin að fara inn í hellinn sjálfan. „Þetta er elsta staðfesta dæmið um manngerðan helli á Íslandi. Og það er náttúrlega merkilegt að vita það að þessi verkþekking náði svona langt aftur. Og þetta er gríðarlega mikil verkþekking,“ segir Kristborg. Þetta er í raun hellakerfi. „Hér eru bara tveir mjög stórir hellar. Annar þeirra er fjörutíu metra langur og hinn er fimmtíu metra langur. Og þetta eru gríðarstór mannvirki, jafnvel á okkar mælikvarða.“ Kristborg segir aldursgreiningar benda til að hellirinn hafi verið grafinn í kringum árið 950 en hann hafi hrunið um 250 árum síðar.Sigurjón Ólason Stærð hellanna bendi til ríkidæmis. „Sem hafa náttúrlega hýst margar skepnur, ef það hefur verið hlutverk þeirra. Bendir náttúrlega til þess að þetta hafi verið gríðarlega stórt bú og mikil umsvif hérna,“ segir Kristborg Þórsdóttir fornleifafræðingur. Enda voru Oddaverjar á þeim tíma ein voldugasta ætt landsins. Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
Fornminjar Rangárþing ytra Menning Tengdar fréttir Vilja sjá Odda rísa á ný sem menningar- og fræðasetur Áform um endurreisn Odda á Rangárvöllum með byggingu Sæmundarstofu, nýrrar kirkju og tónlistarhúss voru kynnt á Oddahátíð um helgina samtímis því sem Sinfónuhljómsveit Suðurlands kom fram á sínum fyrstu opinberu tónleikum. 5. júlí 2021 22:36 Oddi á Rangárvöllum í þjóðbraut á ný með brú til Vestur-Landeyja Hið forni höfuðstaður, Oddi á Rangárvöllum, er aftur kominn í alfaraleið með nýrri brú yfir Þverá, sem styttir verulega leiðina milli Rangárvalla og Vestur-Landeyja. Brúin er 93 metra löng og reist í samstarfi sveitarfélagsins Rangárþings ytra og Vegagerðarinnar. 4. júlí 2021 21:21 Uppfræða börn um fornminjar Nemendur í 7. bekk höfðu gaman að því að kynnast fornleifafræði. 20. október 2018 21:36 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Arnar Þór vantaði sex meðmæli upp á Innlent Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Innlent Karlremba sé komin í tísku Innlent Mennirnir tóku annan starfsmannanna hálstaki Innlent Fengu aðstoð sérsveitar og Gæslunnar við handtöku við Grímsvötn Innlent Voru með stæla og neituðu að fara upp úr fyrr en löggan mætti Innlent Lögregla kölluð út vegna ungmenna til leiðinda í sundlaug Innlent Gefur lítið fyrir útskýringar fréttastjórans Innlent Vill að fréttastofa RÚV biðji Maríu Sigrúnu afsökunar Innlent Mögulega að hægjast á landrisi í Svartsengi Innlent Fleiri fréttir Fengu aðstoð sérsveitar og Gæslunnar við handtöku við Grímsvötn Sigurvin dró smábát í land Vill að fréttastofa RÚV biðji Maríu Sigrúnu afsökunar Lögreglan lofar góðu vegaeftirliti á Suðurlandi í sumar Landskjörsstjórn tilkynnir á morgun hvaða listar eru gildir Mögulega að hægjast á landrisi í Svartsengi Karlremba sé komin í tísku Voru með stæla og neituðu að fara upp úr fyrr en löggan mætti Arnar Þór vantaði sex meðmæli upp á Sprengisandur: Peningastefna, ESB og lagareldi Lögregla kölluð út vegna ungmenna til leiðinda í sundlaug Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Minni lyfjanotkun og meiri vellíðan í sérstöku heilabilunarþorpi Mennirnir tóku annan starfsmannanna hálstaki Líklegt að það styttist í brotmörk Helga lenti einnig í vandræðum Eiríkur og Ástþór fá frest til að bæta við undirskriftum Hættuástand í Grindavík og æsispennandi forsetakosningar Gefur lítið fyrir útskýringar fréttastjórans Handteknir á hlaupum eftir vopnað rán í Reykjavíkurapóteki Björk varar við frumvarpi um sjókvíeldi Uppgangur Höllu Hrundar fari fyrir brjóstið á „valdastéttinni“ Mikil gleði þegar Bergur komst í mark Segir engin annarleg sjónarmið að baki ákvörðun RÚV Hraun mjakast yfir varnargarð Ný gossprunga geti opnast fyrirvaralaust á næstunni Allt að gerast í Vík í Mýrdal um helgina Stór gossprunga gæti opnast fyrirvaralaust Fylgi Höllu Hrundar ekki fast í hendi Tíu kílómetrar eftir af hundrað: Gangan miklu erfiðari en hann óraði fyrir Sjá meira
Vilja sjá Odda rísa á ný sem menningar- og fræðasetur Áform um endurreisn Odda á Rangárvöllum með byggingu Sæmundarstofu, nýrrar kirkju og tónlistarhúss voru kynnt á Oddahátíð um helgina samtímis því sem Sinfónuhljómsveit Suðurlands kom fram á sínum fyrstu opinberu tónleikum. 5. júlí 2021 22:36
Oddi á Rangárvöllum í þjóðbraut á ný með brú til Vestur-Landeyja Hið forni höfuðstaður, Oddi á Rangárvöllum, er aftur kominn í alfaraleið með nýrri brú yfir Þverá, sem styttir verulega leiðina milli Rangárvalla og Vestur-Landeyja. Brúin er 93 metra löng og reist í samstarfi sveitarfélagsins Rangárþings ytra og Vegagerðarinnar. 4. júlí 2021 21:21
Uppfræða börn um fornminjar Nemendur í 7. bekk höfðu gaman að því að kynnast fornleifafræði. 20. október 2018 21:36
Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00