Gestur: Saksóknari og heilbrigð skynsemi urðu viðskila

„Einhvers staðar á leiðinni frá upphafi rannsóknar og að útgáfu ákæru urðu hinn ágæti saksóknari og heilbrigð skynsemi viðskila,“ sagði Gestur Jónsson, verjandi Lýðs Guðmundssonar, í málflutningsræðu sinni í Exista-málinu svokallaða í Héraðsdómi Reykjavíkur í morgun.

Í málinu eru Lýður, sem var stjórnarformaður Existu, og lögmaðurinn Bjarnfreður Ólafsson ákærðir fyrir brot á hlutafélagalögum þegar hlutafé Existu var aukið um fimmtíu milljarða en aðeins greitt fyrir það einum milljarði króna. Ólafur Þór Hauksson, sérstakur saksóknari, fór í morgun fram á átján mánaða fangelsisdóm yfir Lýði vegna málsins og sex til átta mánaða fangelsisdóm yfir Bjarnfreði, sem sá um að senda tilkynningu um málið til Fyrirtækjaskrár í desember 2008.

Stundum koma jólin

Gestur eyddi mestu púðri í málflutningsræðu sinni í að rökstyðja að ákæran stæðist ekki skoðun; í henni væri Lýður ákærður sem stjórnarmaður félagsins BBR ehf., sem keypti hlutina í Existu, en ekki sem formaður stjórnar Existu, sem samþykkti hinn meinta ólögmæta gjörning, hlutafjáraukninguna umdeildu. Þar með væri málinu í raun snúið á haus, enda gengi ekki upp að ákæra þriðja aðila fyrir hlutafjáraukninguna – stjórnarmann félagsins sem keypti. Það væri alveg kristaltært.

„Þegar þessi niðurstaða sérstaks saksóknara lá fyrir [að hlutafjáraukningin hefði verið ólögmæt] þá hefði maður haldið að staða stjórnarmanna í Existu væri ekki efnileg. Í raunveruleikanum er það hins vegar stundum þannig að það koma jólin,“ sagði Gestur, með vísan til þess að stjórnarmenn Existu, aðrir en Lýður, hefðu allir sloppið við ákæru.

Saksóknari mótmælti þessari afstöðu Gests og sagði að það væri sérstaklega tekið fram í ákærunni að Lýður hefði verið stjórnarformaður Existu. Gestur sagði það ekki skipta máli – það væri ekki hluti af verknaðalýsingu brotsins.

Bara Ágúst og Lýður urðu fyrir tjóni

Ólafur Þór Hauksson var harðorður í sinni málflutningsræðu í morgun. Hann kallaði viðskiptafléttuna ósvífna og bíræfna ráðagerð, þar sem bæði stjórn Existu og Fyrirtækjaskrá hafi verið blekkt í því skyni að tryggja Lýði og bróður hans Ágústi áframhaldandi yfirráð yfir Existu eftir að ljóst varð að Nýja Kaupþing hefði í hyggju að taka yfir félagið.

Hann sagði fléttuna hafa valdið miklu tjóni, enda hafi hún stuðlað að því að Lýður eignaðist með ólögmætum hætti stóran hlut í almenningshlutafélagi sem hann átti ekki lögmætt tilkall til og með því hafi hlutafé annarra verið rýrt verulega.

Gestur sagði þetta af og frá. „Það er fráleitt að hægt sé að sýna fram á að þetta hafi valdið öðrum tjóni en bræðrunum Ágústi og Lýði,“ sagði hann, og benti á að með hlutafjáraukningunni hafi myndast yfirtökuskylda og þeir þurft að verja á þriðja hundrað milljónum til að kaupa hluti annarra í Exista, sem hafi verið lítils virði á þessum tíma.

Fráleitt að skjóta sendiboðann

Þorsteinn Einarsson, verjandi Bjarnfreðar, var í málflutningsræðu sinni mjög harðorður í garð málatilbúnaðar ákæruvaldsins, sagði málið hafa verið á villigötum frá upphafi og kallaði það skrípaleik. Þá gagnrýndi hann mjög að Bjarnfreður skyldi hafa verið ákærður fyrir það eitt að sinna starfi sínu og senda tilkynningu til Fyrirtækjaskrár um það sem fram fór á stjórnarfundi Existu.

„Það er fráleitt að skjóta sendiboðann,“ sagði Þorsteinn og benti á að málið byggði í raun allt á mistökum Fyrirtækjaskrár, þar sem hlutafjáraukningunni var hleypt í gegn athugasemdalaust fyrir vangá ólöglærðs starfsmanns.

„Ef Fyrirtækjaskrá hefði sinnt lagaskyldu sinni þá væri ekkert mál í gangi,“ sagði hann. Það væri  napurlegt fyrir Bjarnfreð að vera sakborningur í þrjú ár og í kastljósi fjölmiðla vegna þessa.

Málflutningi lauk klukkan tólf og varið málið þá dómtekið. Dómur verður að líkindum kveðinn upp innan fjögurra vikna.