Hristir hausinn yfir ákvörðun Jóns því vélina megi alls ekki selja

Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 2. febrúar 2023 16:37

Björn Bjarnason, fyrrverandi dómsmálaráðherra skilur ekkert í flokksfélaga sínum og núverandi dómsmálaráðherra Vísir/Vilhelm

Björn Bjarnason, dómsmálaráðherra á þeim tíma sem flugvélin TF-SIF varð hluti af flota Landhelgisgæslunnar, er hissa á tíðindum af fyrirhugaðri sölu vélarinnar. Hans skoðun er einföld. Vélina megi alls ekki selja. Þá setur hann spurningamerki við að Ísland vilji ekki stolt leggja sitt af mörkum við gæslustörf fyrir Miðjaðarhafi.

Fyrir dyrum stendur að selja flugvélina sökum mikils rekstrarhalla Landhelgisgæslunnar. Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra segir vélina kostnaðarsama og lítið notaða.

Björn Bjarnason, dómsmálaráðherra frá 2003 til 2009 þegar vélin var tekin í notkun, segir tækjakost hennar hafa valdið byltingu í öllu eftirliti á Norður-Atlantshafi. Björn er hafsjór af fróðleik og rekur sögu flugvéla hjá Gæslunni.

„Landhelgisgæslan eignaðist fyrstu flugvél sína 10. desember 1955, Catalina flugbát af gerðinni PBY-6A, TF-RAN. Varnarliðið á Keflavíkurflugvelli notaði flugbátinn til eftirlits og björgunar. Eftir að vélin laskaðist norður í landi keypti flugmálastjórn hana, gerði hana flughæfa og seldi gæslunni. Áhöfn Rán stóð breskan togara að ólöglegum veiðum 18. febrúar 1956. Skipstjórinn neitaði að sigla til hafnar og var hótað að skjóta á skipið. Var því siglt í land,“ segir Björn í færslu á heimasíðu sinni.

Árið 1962 hafi gæslan eignast Douglas DC-4 Skymaster flugvél sem hlaut einkennisstafina TF-SIF.

„Hún var í eigu gæslunnar til ársins 1971. Í ársbyrjun 1972 keypti gæslan Fokker F-27 200 flugvél af japanska flugfélaginu All-Nippon, TF-SYR. Fokkerinn sannaði fljótt gildi og var keypt samskonar vél sem kom til landsins 14. janúar 1977, TF-SYN. Var hún í þjónustu gæslunnar í rúma þrjá áratugi eða allt þar til Dash 8 Q-300 flugvélin TF-SIF kom til landsins árið 2009.“

TF-SIF var tekin í notkun 1. júlí 2009.

„Tækjakostur hennar olli byltingu í öllu eftirliti á Norður-Atlantshafi. Svíar áttu þá þrjár eins vélar og reyndist hagkvæmt að eiga samleið með þeim. Frá því að þáttaskilin urðu með komu TF-SIF hafa miklar breytingar orðið í öllu sem varðar eftirlit á hafinu og umsvif á hafsvæðum sem árið 2009 voru álitin friðsamleg en hafa síðan tekið á sig aðra mynd.“

Björn bendir á að Miðjarðarhaf hafi breyst í flóttahaf frá N-Afríku að sameiginlegum Schengen-landamærum Evrópulanda.

„Á sínum tíma sendi íslenska ríkisstjórnin bæði varðskip og TF-SIF til að aðstoða við eftirlit og björgunarstörf á Miðjarðarhafi. Nú hafa flóttaleiðir á sjó færst nær okkur eins og fréttir frá vanda Breta við Ermarsund sýna og sagt er frá flóttabátum við strendur Írlands og Danmerkur. Reynslan sem starfsmenn gæslunnar hafa öðlast af samstarfi við þessi gæslustörf á hafi úti er ómetanleg. Það er einkennilegt að sjá að hér skuli það talið eftir að tæki gæslunnar séu notuð í þessu skyni en það veki ekki stolt að við höfum burði til að leggja okkar af mörkum. Þjóð sem á allar ytri varnir sínar undir öðrum.“

Öryggismál á N-Atlantshafi hafi tekið á sig allt aðra og alvarlegri mynd en var árið 2009 þegar TF-SIF kom til landsins.

„Hér skortir rannsóknir og ígrunduð rök þegar að herfræðilegum málefnum kemur og hvernig nýta beri borgaraleg öryggistæki þjóðarinnar sem best í því samhengi. Eitt er þó víst að í því tilliti er fráleitt að nú sé tekin ákvörðun um að leggja TF-SIF eða jafnvel selja vélina.“

Öryggis- og varnarmál Landhelgisgæslan

Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur.