Endurupptökudómur lætur ekki segjast: Sakborningar í hrunmálum fá vægari dóma Ólafur Björn Sverrisson skrifar 3. nóvember 2022 08:13 Ívar Guðjónsson fyrrverandi forstöðumaður fjárfestinga Landsbankans, krafðist þess að sínu máli yrði vísað til Hæstaréttar. Rétturinn getur ekki veitt honum réttláta málsmeðferð með skýrslutökum. vísir/vilhelm Endurupptökudómur hefur fallist á beiðni Ívars Guðjónssonar, fyrrverandi forstöðumanns eigin fjárfestinga Landsbankans, um endurupptöku og vísað málinu til Hæstaréttar. Hæstiréttur hafði áður vísað sambærilegu máli frá réttinum þar sem dómarar töldu málinu ranglega vísað til réttarins. Endurupptökudómur lætur ekki segjast og heldur áfram að vísa málum til réttarins. Dósent við lagadeild HÍ telur þau vinnubrögð ótæk. Af þessari pattstöðu leiðir að ágreiningur dómstólanna um réttarfarsreglur verður til þess að áratugsgamlir sýknudómar héraðsdóms, sumir að hluta, yfir sakborningum í svokölluðum hrunmálum standa óhaggaðir. Sú var niðurstaðan í máli Styrmis Þórs Bragasonar, fyrrverandi forstjóra MP banka. Mannréttindadómstóll Evrópu hafði komist að þeirri niðurstöðu að hann hafi ekki hlotið réttláta málsmeðferð þegar Hæstiréttur sneri við sýknudómi héraðsdóms árið 2013 án þess að hlýða á munnlegan málflutning. Hæstiréttur hefur ekki heimild til þess að taka skýrslur af sakborningum, það hefur fallið í hlut Landsréttar frá því honum var komið á fót. Þar sem mál sakborninga í hrunmálum voru endurupptekin á grundvelli þess að ekki fór fram munnleg málsmeðferð taldi Hæstiréttur óhjákvæmilegt að vísa máli Styrmis frá réttinum. Beindi Hæstiréttur því til Endurupptökudóms, í nýlegum dómi sínum sem varðaði mál Styrmis Þórs, að vísa slíkum málum til Landsréttar, sem hefur heimild til skýrslutöku. Vísir hefur fjallað um sambærilegt mál Karls Wernerssonar sem dæmdur var í þriggja og hálfs árs fangelsi meðal annars vegna umboðssvika í svokölluðu Milestone-máli. Allar líkur eru á að mál hans fari sömu leið og Styrmis enda hefur ríkissaksóknari krafist frávísunar vegna fordæmis Hæstaréttar. Ósammála um túlkun reglna Kristín Benediktsdóttir, dósent við lagadeild Háskóla Íslands, segir alveg ljóst að Endurupptökudómi hafi borið að vísa málunum, sem komu á eftir fordæmisgefandi dómi í máli Styrmis, til Landsréttar. „Menn bjuggust bara við því að Endurupptökudómur myndi fallast á þessa túlkun hjá Hæstarétti,“ segir Kristín. Í dómi Hæstaréttar, þar sem mál Styrmis var tekið fyrir, segir að dómnum hafi borið að vísa málinu til Landsréttar í samræmi við ákvæði 232. greinar sakamálalaga þar sem dómnum er veitt heimild til að vísa málum til Landsréttar „til meðferðar og dómsuppsögu að nýju.“ Í framhaldinu vísaði Endurupptökudómur öðru máli til Hæstaréttar og í úrskurði Endurupptökudóms er orðalagið „að nýju“ túlkað þannig að mál þurfi að hafa verið tekið fyrir áður af Landsrétti til að hægt sé að vísa málum þangað. Dómar í hrunmálunum féllu auðvitað allir áður en Landsrétti var komið á fót. Landsrétti var komið á fót meðal annars til þess að milliliðalaus sönnunarfærsla gæti farið fram fyrir áfrýjunardómstóli. Vísir/Vilhelm Verða að beygja sig undir túlkun æðsta dómstóls Kristín segir ekki tækt að Endurupptökudómur skipti sér af innra skipulagi dómskerfisins. Slíkt sé alfarið á forræði æðsta dómstól landsins, Hæstarétti. „En varðandi skilyrði til endurupptöku, þar er Endurupptökudómur alveg á lygnum sjó. Þetta eru ekki hliðsettir dómstólar í þeim skilningi. Það er bara einn dómstóll sem er æðstur, það sér maður bara á dómstólalögunum.“ Hún segir túlkun Endurupptökudóms einkennilega en þar sem komin sé túlkun frá Hæstarétti verði dómurinn að beygja sig undir hana. „Þar sem þetta er byggt á milliliðalausri sönnunarfærslu, þá verður að vísa þessu til Landsréttar eins og Hæstiréttur segir. Það sem er vont í þessu líka er að þessir menn vita hvernig þessu máli mun ljúka.“ Athygli vekur að Ívar Guðjónsson gerir kröfu um að málinu verði vísað til Hæstaréttar en ekki Landsréttar þar sem hann fengi réttláta málsmeðferð að mati Mannréttindadómstólsins. Ívar var sakfelldur að hluta í héraðsdómi og hlaut þar níu mánaða skilorðsbundinn fangelsisdóm. Hæstiréttur þyngdi hins vegar dóm Ívars í tveggja ára skilorðsbundið fangelsi. Miðað við nýleg dómafordæmi úr Hæstarétti eru allar líkur á því að Hæstiréttur muni vísa tveggja ára dómnum frá réttinum. Þá situr eftir níu mánaða skilorðsbundinn dómur úr héraði. Dómsmál Landsbankinn Íslenskir bankar Hrunið Tengdar fréttir Hæstiréttur þyngir dóm yfir Landsbankamönnum Fyrrum bankastjóri Landsbankans dæmdur í eins og hálfs árs fangelsi. 4. febrúar 2016 15:00 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Erlent Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Innlent Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Innlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Innlent Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Innlent Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Innlent Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Innlent Fleiri fréttir Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Tilvísunum vegna skekkju á höfuðkúpu ungbarna fjölgað mikið Fréttaskýring Maríu Sigrúnar kemur út á mánudag Einar segir forsetaembættið um ekki neitt Svona gæti bensínstöðvarreiturinn við Ægisíðu litið út Ákærð fyrir að kæfa son sinn með kodda Börn lögð inn með kíghósta „Við reyndum eins og við gátum“ Framkvæmdanefnd fyrir Grindavík sett á laggirnar Sambærileg rúðubrot í Lækjargötu og á Skólavörðustíg Skipar framkvæmdanefnd um málefni Grindavíkur Spellvirkinn lætur til skarar skríða á ný Svona var Pallborðið með Höllu Hrund, Katrínu og Baldri Svandís boðar til blaðamannafundar Heyrist meira af kjaftæði um lyf en vísindalegum staðreyndum Sautján greinst með kíghósta og inflúensan enn að dreifa sér Vilja svör um möguleg „óþægileg hagsmunatengsl“ borgar og RÚV Sjá meira
Af þessari pattstöðu leiðir að ágreiningur dómstólanna um réttarfarsreglur verður til þess að áratugsgamlir sýknudómar héraðsdóms, sumir að hluta, yfir sakborningum í svokölluðum hrunmálum standa óhaggaðir. Sú var niðurstaðan í máli Styrmis Þórs Bragasonar, fyrrverandi forstjóra MP banka. Mannréttindadómstóll Evrópu hafði komist að þeirri niðurstöðu að hann hafi ekki hlotið réttláta málsmeðferð þegar Hæstiréttur sneri við sýknudómi héraðsdóms árið 2013 án þess að hlýða á munnlegan málflutning. Hæstiréttur hefur ekki heimild til þess að taka skýrslur af sakborningum, það hefur fallið í hlut Landsréttar frá því honum var komið á fót. Þar sem mál sakborninga í hrunmálum voru endurupptekin á grundvelli þess að ekki fór fram munnleg málsmeðferð taldi Hæstiréttur óhjákvæmilegt að vísa máli Styrmis frá réttinum. Beindi Hæstiréttur því til Endurupptökudóms, í nýlegum dómi sínum sem varðaði mál Styrmis Þórs, að vísa slíkum málum til Landsréttar, sem hefur heimild til skýrslutöku. Vísir hefur fjallað um sambærilegt mál Karls Wernerssonar sem dæmdur var í þriggja og hálfs árs fangelsi meðal annars vegna umboðssvika í svokölluðu Milestone-máli. Allar líkur eru á að mál hans fari sömu leið og Styrmis enda hefur ríkissaksóknari krafist frávísunar vegna fordæmis Hæstaréttar. Ósammála um túlkun reglna Kristín Benediktsdóttir, dósent við lagadeild Háskóla Íslands, segir alveg ljóst að Endurupptökudómi hafi borið að vísa málunum, sem komu á eftir fordæmisgefandi dómi í máli Styrmis, til Landsréttar. „Menn bjuggust bara við því að Endurupptökudómur myndi fallast á þessa túlkun hjá Hæstarétti,“ segir Kristín. Í dómi Hæstaréttar, þar sem mál Styrmis var tekið fyrir, segir að dómnum hafi borið að vísa málinu til Landsréttar í samræmi við ákvæði 232. greinar sakamálalaga þar sem dómnum er veitt heimild til að vísa málum til Landsréttar „til meðferðar og dómsuppsögu að nýju.“ Í framhaldinu vísaði Endurupptökudómur öðru máli til Hæstaréttar og í úrskurði Endurupptökudóms er orðalagið „að nýju“ túlkað þannig að mál þurfi að hafa verið tekið fyrir áður af Landsrétti til að hægt sé að vísa málum þangað. Dómar í hrunmálunum féllu auðvitað allir áður en Landsrétti var komið á fót. Landsrétti var komið á fót meðal annars til þess að milliliðalaus sönnunarfærsla gæti farið fram fyrir áfrýjunardómstóli. Vísir/Vilhelm Verða að beygja sig undir túlkun æðsta dómstóls Kristín segir ekki tækt að Endurupptökudómur skipti sér af innra skipulagi dómskerfisins. Slíkt sé alfarið á forræði æðsta dómstól landsins, Hæstarétti. „En varðandi skilyrði til endurupptöku, þar er Endurupptökudómur alveg á lygnum sjó. Þetta eru ekki hliðsettir dómstólar í þeim skilningi. Það er bara einn dómstóll sem er æðstur, það sér maður bara á dómstólalögunum.“ Hún segir túlkun Endurupptökudóms einkennilega en þar sem komin sé túlkun frá Hæstarétti verði dómurinn að beygja sig undir hana. „Þar sem þetta er byggt á milliliðalausri sönnunarfærslu, þá verður að vísa þessu til Landsréttar eins og Hæstiréttur segir. Það sem er vont í þessu líka er að þessir menn vita hvernig þessu máli mun ljúka.“ Athygli vekur að Ívar Guðjónsson gerir kröfu um að málinu verði vísað til Hæstaréttar en ekki Landsréttar þar sem hann fengi réttláta málsmeðferð að mati Mannréttindadómstólsins. Ívar var sakfelldur að hluta í héraðsdómi og hlaut þar níu mánaða skilorðsbundinn fangelsisdóm. Hæstiréttur þyngdi hins vegar dóm Ívars í tveggja ára skilorðsbundið fangelsi. Miðað við nýleg dómafordæmi úr Hæstarétti eru allar líkur á því að Hæstiréttur muni vísa tveggja ára dómnum frá réttinum. Þá situr eftir níu mánaða skilorðsbundinn dómur úr héraði.
Dómsmál Landsbankinn Íslenskir bankar Hrunið Tengdar fréttir Hæstiréttur þyngir dóm yfir Landsbankamönnum Fyrrum bankastjóri Landsbankans dæmdur í eins og hálfs árs fangelsi. 4. febrúar 2016 15:00 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Erlent Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Innlent Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Innlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Innlent Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Innlent Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Innlent Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Innlent Fleiri fréttir Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Tilvísunum vegna skekkju á höfuðkúpu ungbarna fjölgað mikið Fréttaskýring Maríu Sigrúnar kemur út á mánudag Einar segir forsetaembættið um ekki neitt Svona gæti bensínstöðvarreiturinn við Ægisíðu litið út Ákærð fyrir að kæfa son sinn með kodda Börn lögð inn með kíghósta „Við reyndum eins og við gátum“ Framkvæmdanefnd fyrir Grindavík sett á laggirnar Sambærileg rúðubrot í Lækjargötu og á Skólavörðustíg Skipar framkvæmdanefnd um málefni Grindavíkur Spellvirkinn lætur til skarar skríða á ný Svona var Pallborðið með Höllu Hrund, Katrínu og Baldri Svandís boðar til blaðamannafundar Heyrist meira af kjaftæði um lyf en vísindalegum staðreyndum Sautján greinst með kíghósta og inflúensan enn að dreifa sér Vilja svör um möguleg „óþægileg hagsmunatengsl“ borgar og RÚV Sjá meira
Hæstiréttur þyngir dóm yfir Landsbankamönnum Fyrrum bankastjóri Landsbankans dæmdur í eins og hálfs árs fangelsi. 4. febrúar 2016 15:00