Opinberar fjárfestingar í tíð núverandi ríkisstjórnar hafa aukist um 45% frá því stjórnin tók við. Þetta er meðal þess sem fram kom í máli Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra í ræðu hennar um stöðuna í stjórnmálum og verkefnin fram undan á Alþingi í dag. Heilbrigðismál og staðan í efnahagsmálum voru meðal þess sem var forsætisráðherra ofarlega í huga.
Við upphaf ræðu sinnar vakti Katrín jafnframt máls á því að líklega verði náttúruöflin, einkum í ljósi snjóflóðanna sem féllu á Vestfjörðum í síðustu viku og óveðursins í desember, verði ofarlega á baugi í umræðum á Alþingi á næstunni en nú stendur einmitt yfir fyrsti þingfundur þessa árs.
Katrín vék þá máli sínu næst að stöðunni í efnahagsmálum. „Það liggur fyrir að eftir fall WOW air á síðasta ári, og þær afleiðingar sem það hafði til að mynda í ferðaþjónustu, hefur kólnað í hagkerfinu. Lífskjarasamningar sem náðust hins vegar í vor, munu hjálpa okkur til þess að ná því sem oft hefur verið kallað mjúk lending í efnahagsmálum. Það er búist við því að samdrátturinn í vergri landsframleiðslu í hagkerfinu árið 2019 verði um 0,2%. Það sem við erum að sjá er að afleiðingar þessarar kólnunar birtast einna helst á vinnumarkaði þar sem við erum að sjá verulegan fjölda atvinnulausra,“ sagði Katrín.
Hins vegar sé verðbólga nærri verðbólgumarkmiði sem bendi til þess að samdráttur verði ekki langvarandi. Þá sagði Katrín að ýmis viðbrögð ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum hafi borið árangur, til að mynda aðkoma stjórnvalda að lífskjarasamningunum svokölluðu og minntist hún á það að nýlega hafi vefurinn tekjusagan.is verið uppfærður.
„Það sem við sjáum á árinu 2018 er að ráðstöfunartekjur án fjármagnstekna eru að aukast. Ráðstöfunartekjur án fjármagnstekna hafa aldrei verið hærri en á árinu 2018 hjá eldri borgurum, hjónum og sambúðarfólki, einstæðum foreldrum og einstæðum konum. Ráðstöfunartekjur einstæðra karla voru hins vegar hærri fyrir hrun en árið 2018. Bætur frá ríki og sveitarfélögum til einstæðar mæðra hafa ekki áður verið hærri og ráðstöfunartekjur að teknu tilliti til fjármagnstekna aukast hlutfallslega mest hjá neðstu tekjutíundinni en minnka hjá efstu tekjutíundinni,“ sagði Katrín meðal annars.
Opinber fjárfesting enn ekki náð sögulegu meðaltali
Katrín sagði krefjandi áskoranir blasa við við gerð fjármálaáætlunar á tímum þar sem tilefni sé til að efla opinbera fjárfestingu. „Ekki bara vegna kólnun í hagkerfi heldur líka vegna augljósrar uppsafnaðrar þarfar víða í okkar innviðum og okkar kerfi. Þessi ríkisstjórn hefur raunar aukið opinberar fjárfestingar um 45% frá því hún tók við. Kynni einhverjum að þykja það há tala en það breytir því ekki að við erum enn rétt að nálgast sögulegt meðaltal vegna stöðunnar áður en núverandi ríkisstjórn tók við og sömuleiðis liggur fyrir að þörfin er mikil,“ sagði Katrín.
Þá ræddi hún einnig stöðuna í heilbrigðiskerfinu og fjárveitingar til heilbrigðismála. Hún sagði framlög í þeim málaflokki á þessu ári verða 245 milljarðar en árið 2017 hafi þau verið 206 milljarðar á föstu verðlagi, fyrir utan fjárfestingu. Aukningin hafi verið mest til heilsugæslunnar en aukning til reksturs Landspítalans hafi verið 12%.
Tillögur átakshóps vegna óveðursins væntanlegar
Undir lok ræðu sinnar minntist Katrín þess að átakshópur sem skipaður var í kjölfar óveðursins í desember muni skila af sér tillögum í lok febrúar. Átakshópurinn muni jafnframt funda með hlutaðeigandi þingnefndum áður en tillögurnar verða kynntar.
„Ég veit það sömuleiðis að sveitarstjórnarmenn hafa átt fundi með hópnum sem og sérfræðingar um land allt. Snjóflóðin sem féllu núna í janúar og minna okkur síðan enn og aftur á náttúruöflin og þar hefur mikið verið rætt um ofanflóðasjóð á undanförnum dögum,“ sagði Katrín.
Hún sagði að þegar fjárveitingar til ofanflóðasjóðs séu skoðaðar komi í ljós að þar hafi ýmislegt gengið á. „Þær fjárveitingar hafa tekið mið af þróun efnahagsmála á hverjum tíma. Það hafa ansi margar ríkisstjórnir komið að því máli. Þess vegna segi ég að í þessum málum þurfum við að horfa fram á veg. Við sjáum fram á að það er um það bil 20 milljarða framkvæmdir sem þarf að ráðast í til þess að þessum málum sé búið með fullnægjandi hætti. Ég hef trú á því að við séum öll sammála um það í þessum sal að við getum gert það mun hraðar en gert hefur verið hingað til,“ sagði Katrín.
