Kanna þurfi lögmæti kirkjusamnings Aðalheiður Ámundadóttir skrifar 28. október 2019 06:15 Jarðirnar sem ríkið eignaðist 1997 eru ótilgreindar en samkomulag um greiðslur fyrir þær er ótímabundið. Undirnefnd fjárlaganefndar leggur til að Ríkisendurskoðun verði falið að meta nýjan samning milli ríkis og kirkju og hvort hann samræmist lögum um opinber fjármál. Nefndin leggur einnig til að óskað verði eftir minnisblaði um afstemmingu ráðuneytisins og Ríkisendurskoðunar á skuldastöðu ríkisins við kirkjuna vegna eignatilfærslu kirkjujarða til ríkisins á grundvelli kirkjujarðasamkomulagsins frá 1997. Í samkomulaginu frá 1997 er kveðið á um að ríkið eignist allar kirkjujarðir utan prestssetra gegn því að ríkið greiði laun tiltekins fjölda presta og starfsmanna þjóðkirkjunnar. Ríkið hefur greitt á fimmta tug milljarða til kirkjunnar á samningstímanum. Ekki liggur hins vegar fyrir til hvaða jarða samningurinn tekur né var nokkurn tíma gert mat á virði samningsins né eignanna sem hann tekur til enda jarðirnar ótilgreindar í samkomulaginu. Í september síðastliðnum var ritað undir viðbótarsamkomulag við samninginn frá 1997, með einföldun hans fyrir augum. Í viðbótarsamningi þessum er fjallað um allar greiðslur úr ríkissjóði til kirkjunnar, um þrjá og hálfan milljarð á ári, að frátöldum sóknargjöldum. Samningurinn er ótímabundinn en samningsaðilar geta krafist endurskoðunar á ákvæðum hans eftir fimmtán ár. Sérstaklega er kveðið á um að samningsaðilar geti ekki krafist breytinga á samningnum á grundvelli fjölgunar eða fækkunar meðlima í þjóðkirkjunni.Samkvæmt svari dómsmálaráðuneytis við fyrirspurn Fréttablaðsins var samningurinn ekki borinn undir Alþingi, sem fer með fjárveitingavaldið, heldur er samningurinn sem slíkur í umboði ríkisstjórnarinnar, eins og segir í svarinu. Ljóst er hins vegar að lagabreytingar þarf til að ákvæði hans geti öðlast gildi auk þess sem Alþingi þarf að samþykkja allar fjárveitingar ríkisins með fjárlögum. Á fundi fjárlaganefndar 6. október síðastliðinn var skipuð undirnefnd til að gera tillögur um innleiðingu á ákvæðum samningsins í fjárlög. Í undirnefndinni sitja Haraldur Benediktsson, Björn Leví Gunnarsson og Birgir Þórarinsson. Í minnisblaði þeirra til fjárlaganefndar eru reifuð nokkur álitamál sem þarfnist skýringa. Helsta álitaefnið varðar „uppgjör þeirrar tilfærslu á eignum sem áttu sér stað árið 1907 og voru gerðar upp í kirkjujarðasamkomulaginu frá 1997. Um hvaða eignir var að ræða og hver er endanlegur kostnaður þess uppgjörs fyrir ríkið.“ Gagnrýnt er að greiðslur til kirkjunnar samkvæmt samkomulaginu séu ekki sundurliðaðar þannig að ljóst sé hvaða upphæðum sé ætlað að vera greiðslur fyrir hinar ótilgreindu jarðir og hvaða greiðslum sé ætlað að uppfylla skyldu ríkisins samkvæmt 62. gr. stjórnarskrárinnar sem kveður á um skyldu til að styðja og vernda íslensku þjóðkirkjuna. Þrátt fyrir að öll tormerki hafi verið talin á því að unnt sé að verðmeta verðmætin sem fluttust til ríkisins með samkomulaginu frá 1997, er vísað til álitsgerða kirkjueignanefndar frá 1984 og 1992 sem innihéldu lista af jörðum sem nefndarmenn telja að samkomulagið hafi grundvallast á. Andvirði þeirra hafi verið reiknað á sínum tíma og uppfært verðmæti þeirra í dag sé um þrír milljarðar. Því megi færa rök fyrir því að fullnaðargreiðsla ríkisins fyrir jarðirnar sé þegar að fullu greidd og eftir standi aðeins skuldbinding ríkisins gagnvart kirkjunni á grundvelli 62. gr. stjórnarskrárinnar. Í minnisblaðinu er vísað til laga um opinber fjármál og dregið í efa að framangreindur óskýrleiki samninga ríkisins við kirkjuna standist strangar kröfur laganna um samninga ríkisins. Vísað er til þess að samningurinn sé ótímabundinn en opinn til endurskoðunar eftir 15 ár. Lög um opinber fjármál kveða hins vegar á um að samningar skuli almennt takmarkast við fimm ár en undanþáguheimild er fyrir hendi vegna kostnaðarsamra fjárfestinga. Ekki er gerð tilraun til að rökstyðja fimmtán ára gildistíma samningsins. Þá segir einnig að hvorki sé skilgreint umfang né gæði starfseminnar sem samningurinn tekur til, hvaða skilyrði fylgja greiðslum og hvernig eftirlit verði haft með þeim. Leggur undirnefndin til að fjárlaganefnd kalli eftir frekari gögnum frá ráðuneytunum til að skýra þessi álitaefni og að Ríkisendurskoðun verði falið að meta hvort samkomulagið samræmist lögum um opinber fjármál. Fjárlaganefnd mun nú afla upplýsinga og umsagnar fjármálaráðuneytisins áður en frekari afstaða verður tekin til málsins. Alþingi Birtist í Fréttablaðinu Þjóðkirkjan Mest lesið Nafn mannsins sem lést í mótorhjólaslysinu Innlent Fimm handteknir eftir að skoti var hleypt af Innlent Þungt haldinn eftir árekstur á Hafnarfjarðarvegi Innlent „Kom hvergi nærri samræði hans við barnunga stúlkuna“ Innlent Alvarlega særður eftir hnífstunguárás Innlent Þinglokasamningur í höfn Innlent Fjögur mál kláruð fyrir þingslit: „Skynsamleg lúkning sem forseti leggur til“ Innlent Minnisblað Flokks fólksins: „Við þurfum að fá svar við þessu“ Innlent Hótar að svipta Rosie O'Donnell ríkisborgararétti Erlent Airbnb-íbúðir leigðar undir fölsku flaggi Innlent Fleiri fréttir Ofbeldi í garð fangavarða eykst Hnífstungumaður úrskurðaður í gæsluvarðhald Fjögur mál kláruð fyrir þingslit: „Skynsamleg lúkning sem forseti leggur til“ Þinglokasamningur í höfn Þingfundi slitið eftir ítrekaðar frestanir og snörp orðaskipti Eldfimt ástand á þingi, árásir á fangaverði og full ungmenni á víðavangi Segir enga sérstaka ástæðu fyrir áhuga á 71. greininni Minnisblað Flokks fólksins: „Við þurfum að fá svar við þessu“ Þingfundur hafinn eftir ítrekaðar frestanir Dettifoss nálgast endamarkið Þurfi að taka á þeim sem telji sig geta keypt líkama annarra Hríðskotabyssa í poka kom Íslendingi á lista CIA Nafn mannsins sem lést í mótorhjólaslysinu Vonar að minnihlutinn sýni ábyrgð svo ekki þurfi að beita ákvæðinu aftur Telja jákvæðu skrefin of fá Sjálfvirk bílaþvottastöð opnuð á Selfossi Alvarlega særður eftir hnífstunguárás Mennirnir enn í haldi lögreglu Staðan á Alþingi og refsilaus vændiskaup Leggja til að veiðigjaldið verði innleitt í skrefum Hvaðan kemur „kjarnorkuákvæðið“? Þungt haldinn eftir árekstur á Hafnarfjarðarvegi Einn handtekinn eftir stunguárás Fimm handteknir eftir að skoti var hleypt af „Kom hvergi nærri samræði hans við barnunga stúlkuna“ Maður leiddur út í járnum í lögregluaðgerð í Tryggvagötu Airbnb-íbúðir leigðar undir fölsku flaggi Opinberar gamalt ástarsamband við táningsstúlku „Liggur alveg ljóst fyrir að þetta frumvarp er drasl“ Forstöðumaður spilar og syngur fyrir gesti Sundlaugar Akureyrar Sjá meira
Undirnefnd fjárlaganefndar leggur til að Ríkisendurskoðun verði falið að meta nýjan samning milli ríkis og kirkju og hvort hann samræmist lögum um opinber fjármál. Nefndin leggur einnig til að óskað verði eftir minnisblaði um afstemmingu ráðuneytisins og Ríkisendurskoðunar á skuldastöðu ríkisins við kirkjuna vegna eignatilfærslu kirkjujarða til ríkisins á grundvelli kirkjujarðasamkomulagsins frá 1997. Í samkomulaginu frá 1997 er kveðið á um að ríkið eignist allar kirkjujarðir utan prestssetra gegn því að ríkið greiði laun tiltekins fjölda presta og starfsmanna þjóðkirkjunnar. Ríkið hefur greitt á fimmta tug milljarða til kirkjunnar á samningstímanum. Ekki liggur hins vegar fyrir til hvaða jarða samningurinn tekur né var nokkurn tíma gert mat á virði samningsins né eignanna sem hann tekur til enda jarðirnar ótilgreindar í samkomulaginu. Í september síðastliðnum var ritað undir viðbótarsamkomulag við samninginn frá 1997, með einföldun hans fyrir augum. Í viðbótarsamningi þessum er fjallað um allar greiðslur úr ríkissjóði til kirkjunnar, um þrjá og hálfan milljarð á ári, að frátöldum sóknargjöldum. Samningurinn er ótímabundinn en samningsaðilar geta krafist endurskoðunar á ákvæðum hans eftir fimmtán ár. Sérstaklega er kveðið á um að samningsaðilar geti ekki krafist breytinga á samningnum á grundvelli fjölgunar eða fækkunar meðlima í þjóðkirkjunni.Samkvæmt svari dómsmálaráðuneytis við fyrirspurn Fréttablaðsins var samningurinn ekki borinn undir Alþingi, sem fer með fjárveitingavaldið, heldur er samningurinn sem slíkur í umboði ríkisstjórnarinnar, eins og segir í svarinu. Ljóst er hins vegar að lagabreytingar þarf til að ákvæði hans geti öðlast gildi auk þess sem Alþingi þarf að samþykkja allar fjárveitingar ríkisins með fjárlögum. Á fundi fjárlaganefndar 6. október síðastliðinn var skipuð undirnefnd til að gera tillögur um innleiðingu á ákvæðum samningsins í fjárlög. Í undirnefndinni sitja Haraldur Benediktsson, Björn Leví Gunnarsson og Birgir Þórarinsson. Í minnisblaði þeirra til fjárlaganefndar eru reifuð nokkur álitamál sem þarfnist skýringa. Helsta álitaefnið varðar „uppgjör þeirrar tilfærslu á eignum sem áttu sér stað árið 1907 og voru gerðar upp í kirkjujarðasamkomulaginu frá 1997. Um hvaða eignir var að ræða og hver er endanlegur kostnaður þess uppgjörs fyrir ríkið.“ Gagnrýnt er að greiðslur til kirkjunnar samkvæmt samkomulaginu séu ekki sundurliðaðar þannig að ljóst sé hvaða upphæðum sé ætlað að vera greiðslur fyrir hinar ótilgreindu jarðir og hvaða greiðslum sé ætlað að uppfylla skyldu ríkisins samkvæmt 62. gr. stjórnarskrárinnar sem kveður á um skyldu til að styðja og vernda íslensku þjóðkirkjuna. Þrátt fyrir að öll tormerki hafi verið talin á því að unnt sé að verðmeta verðmætin sem fluttust til ríkisins með samkomulaginu frá 1997, er vísað til álitsgerða kirkjueignanefndar frá 1984 og 1992 sem innihéldu lista af jörðum sem nefndarmenn telja að samkomulagið hafi grundvallast á. Andvirði þeirra hafi verið reiknað á sínum tíma og uppfært verðmæti þeirra í dag sé um þrír milljarðar. Því megi færa rök fyrir því að fullnaðargreiðsla ríkisins fyrir jarðirnar sé þegar að fullu greidd og eftir standi aðeins skuldbinding ríkisins gagnvart kirkjunni á grundvelli 62. gr. stjórnarskrárinnar. Í minnisblaðinu er vísað til laga um opinber fjármál og dregið í efa að framangreindur óskýrleiki samninga ríkisins við kirkjuna standist strangar kröfur laganna um samninga ríkisins. Vísað er til þess að samningurinn sé ótímabundinn en opinn til endurskoðunar eftir 15 ár. Lög um opinber fjármál kveða hins vegar á um að samningar skuli almennt takmarkast við fimm ár en undanþáguheimild er fyrir hendi vegna kostnaðarsamra fjárfestinga. Ekki er gerð tilraun til að rökstyðja fimmtán ára gildistíma samningsins. Þá segir einnig að hvorki sé skilgreint umfang né gæði starfseminnar sem samningurinn tekur til, hvaða skilyrði fylgja greiðslum og hvernig eftirlit verði haft með þeim. Leggur undirnefndin til að fjárlaganefnd kalli eftir frekari gögnum frá ráðuneytunum til að skýra þessi álitaefni og að Ríkisendurskoðun verði falið að meta hvort samkomulagið samræmist lögum um opinber fjármál. Fjárlaganefnd mun nú afla upplýsinga og umsagnar fjármálaráðuneytisins áður en frekari afstaða verður tekin til málsins.
Alþingi Birtist í Fréttablaðinu Þjóðkirkjan Mest lesið Nafn mannsins sem lést í mótorhjólaslysinu Innlent Fimm handteknir eftir að skoti var hleypt af Innlent Þungt haldinn eftir árekstur á Hafnarfjarðarvegi Innlent „Kom hvergi nærri samræði hans við barnunga stúlkuna“ Innlent Alvarlega særður eftir hnífstunguárás Innlent Þinglokasamningur í höfn Innlent Fjögur mál kláruð fyrir þingslit: „Skynsamleg lúkning sem forseti leggur til“ Innlent Minnisblað Flokks fólksins: „Við þurfum að fá svar við þessu“ Innlent Hótar að svipta Rosie O'Donnell ríkisborgararétti Erlent Airbnb-íbúðir leigðar undir fölsku flaggi Innlent Fleiri fréttir Ofbeldi í garð fangavarða eykst Hnífstungumaður úrskurðaður í gæsluvarðhald Fjögur mál kláruð fyrir þingslit: „Skynsamleg lúkning sem forseti leggur til“ Þinglokasamningur í höfn Þingfundi slitið eftir ítrekaðar frestanir og snörp orðaskipti Eldfimt ástand á þingi, árásir á fangaverði og full ungmenni á víðavangi Segir enga sérstaka ástæðu fyrir áhuga á 71. greininni Minnisblað Flokks fólksins: „Við þurfum að fá svar við þessu“ Þingfundur hafinn eftir ítrekaðar frestanir Dettifoss nálgast endamarkið Þurfi að taka á þeim sem telji sig geta keypt líkama annarra Hríðskotabyssa í poka kom Íslendingi á lista CIA Nafn mannsins sem lést í mótorhjólaslysinu Vonar að minnihlutinn sýni ábyrgð svo ekki þurfi að beita ákvæðinu aftur Telja jákvæðu skrefin of fá Sjálfvirk bílaþvottastöð opnuð á Selfossi Alvarlega særður eftir hnífstunguárás Mennirnir enn í haldi lögreglu Staðan á Alþingi og refsilaus vændiskaup Leggja til að veiðigjaldið verði innleitt í skrefum Hvaðan kemur „kjarnorkuákvæðið“? Þungt haldinn eftir árekstur á Hafnarfjarðarvegi Einn handtekinn eftir stunguárás Fimm handteknir eftir að skoti var hleypt af „Kom hvergi nærri samræði hans við barnunga stúlkuna“ Maður leiddur út í járnum í lögregluaðgerð í Tryggvagötu Airbnb-íbúðir leigðar undir fölsku flaggi Opinberar gamalt ástarsamband við táningsstúlku „Liggur alveg ljóst fyrir að þetta frumvarp er drasl“ Forstöðumaður spilar og syngur fyrir gesti Sundlaugar Akureyrar Sjá meira