72 ár frá mesta sjóslysi Íslandssögunnar Gunnar Atli Gunnarsson skrifar 5. júlí 2014 20:00 Í dag eru 72 ár síðan skipalestin QP-13 lenti í tundurduflabelti undan Straumnesi á Vestfjörðum en um 240 menn, konur og börn fórust í slysinu, en skipin voru bandarísk, bresk og rússnesk. Minnismerki vegna slyssins var vígt við Stigahlíð í nágrenni Bolungarvíkur í dag en viðstaddir voru meðal annars sendiherrar ríkjanna hér á landi. Varðskipið Þór heiðraði minningu þeirra látnu með því að skjóta sex skotum úr fallbyssu skipsins, fyrir hvert skip sem fórst þessa örlagaríku kvöldstund. Gunnar A. Birgisson, áhugamaður um skipsflök, hefur rannsakað atburðinn undanfarin ár en rannsóknarskip á hans vegum hefur myndað skipsflök skipalestarinnar QP-13. Þetta er í fyrsta sinn sem þessar einstöku myndir birtast opinberlega. Myndirnar eru teknar á 75 metra dýpi, rétt undan við Straumnes. Alls voru um 500 manns í skipalestinni sem var á leið frá Rússlandi en hún sigldi fyrir slysni inn í tundurduflabelti með þeim hræðilegu afleiðingum að 240 manns hlutu vota gröf. Vonskuveður var á svæðinu þegar þetta mesta sjóslyss íslandssögunnar átti sér stað, stormur og skyggni var slæmt.Þór Whitehaed, sagnfræðingur, segir orsök slyssins vera þá, að skipstjórnarmenn skipanna hafi haft ranga staðarákvörðun. Þeir hafi talið sig vera við Hornbjarg, en hafi þá í raun verið við Straumnes þar sem duflalögnin var „Áður en þeir vissu af, sprakk forystuskip lestarinnar sem var breskur tundurduflaslæðari. Menn áttuðu sig ekki á því, hvað var þarna um að ræða og brugðust þess vegna ekki rétt við. Í stað þess að hefja strax handa við að bjarga mönnum, þá byrjuðu skipin að kasta úr djúpsprengjum því þeir héldu að þarna væru kafbátar,” segir Þór. Litlar upplýsingar er að finna um atburðinn í íslenskum sögubókum, en Þór segir ástæðuna meðal annars þá, að hér hafi verið um útlendinga að ræða sem hafi látist í stríðsrekstri. Því hafi atburðurinn hlotið minni athygli. „Það er ekki fyrr en á síðustu áratugum sem menn eru farnir að ræða þennan atburð hér og gera sér grein fyrir þeim harmleik sem þarna gerðist.” Mest lesið Ekur 44 kílómetra með ruslið og er ósáttur við sorphirðugjald Innlent Hálfri milljón yrði gert að rýma kæmi til goss Erlent Aþena Sif dæmd fyrir stórfellda líkamsárás með Butterfly-hnífi Innlent Ísraelar kalla sendiherrana heim frá Noregi, Írlandi og Spáni Erlent Sagðist opinn fyrir takmörkunum á getnaðarvarnir Erlent Segir hin sigurstranglegu hafa tromp á hendi Innlent Ástæða fyrir því að spenna beltin í flugi Innlent Kviknaði í hverju fjórhjólinu á fætur öðru Innlent Tækifærum fækkar til að sjá svona flugvélar fljúga Innlent Kanna hvar Perry fékk ketamínið Erlent Fleiri fréttir Aþena Sif dæmd fyrir stórfellda líkamsárás með Butterfly-hnífi Yngstu börnin um 14 til 15 mánaða við innritun í haust Veittist að fólki með hníf í miðborginni Ekur 44 kílómetra með ruslið og er ósáttur við sorphirðugjald Tækifærum fækkar til að sjá svona flugvélar fljúga Segir hin sigurstranglegu hafa tromp á hendi Pétur Jökull ákærður í stóra kókaínmálinu Nýir prestar og nýir djáknar mættir til starfa Ástæða fyrir því að spenna beltin í flugi Kjósendur eiga miserfitt með að ákveða sig Deginum ljósara að það verði ekki veitt í sumar Spenna við Svartsengi, hvalveiðar í uppnámi og flugvélar í beinni Utanríkisráðuneytið harmar skort á kjörseðlum Bjarni í heimsókn í Malaví Kviknaði í hverju fjórhjólinu á fætur öðru „Ömurleg staða að vera settur í“ Þróttur lætur þríhyrninginn ekki af hendi „Ber þess merki að eitthvað sé mjög nálægt því að bresta“ Herþristar á níræðisaldri til sýnis á Reykjavíkurflugvelli Íbúar undirbúa hópmálsókn vegna uppkaupa í Grindavík Líst best á Baldur og Höllu en verst á Ástþór Samningar loks í höfn eftir fjögurra ára samningsleysi „Forsetaframbjóðandi er á villigötum“ Um sautján milljónir rúmmetra af kviku bæst við kvikuhólfið Hafa enga trú á að hvalveiðar fari fram í sumar Breytingar í borholum og fylgi frambjóðenda enn á hreyfingu Stefnir í spennandi og sögulegar forsetakosningar Erfiðast að fá Baldur til að tala um sjálfan sig Nýjar reglur um sjálfbæra landnýtingu Skúli metinn hæfastur í Hæstarétt Sjá meira
Í dag eru 72 ár síðan skipalestin QP-13 lenti í tundurduflabelti undan Straumnesi á Vestfjörðum en um 240 menn, konur og börn fórust í slysinu, en skipin voru bandarísk, bresk og rússnesk. Minnismerki vegna slyssins var vígt við Stigahlíð í nágrenni Bolungarvíkur í dag en viðstaddir voru meðal annars sendiherrar ríkjanna hér á landi. Varðskipið Þór heiðraði minningu þeirra látnu með því að skjóta sex skotum úr fallbyssu skipsins, fyrir hvert skip sem fórst þessa örlagaríku kvöldstund. Gunnar A. Birgisson, áhugamaður um skipsflök, hefur rannsakað atburðinn undanfarin ár en rannsóknarskip á hans vegum hefur myndað skipsflök skipalestarinnar QP-13. Þetta er í fyrsta sinn sem þessar einstöku myndir birtast opinberlega. Myndirnar eru teknar á 75 metra dýpi, rétt undan við Straumnes. Alls voru um 500 manns í skipalestinni sem var á leið frá Rússlandi en hún sigldi fyrir slysni inn í tundurduflabelti með þeim hræðilegu afleiðingum að 240 manns hlutu vota gröf. Vonskuveður var á svæðinu þegar þetta mesta sjóslyss íslandssögunnar átti sér stað, stormur og skyggni var slæmt.Þór Whitehaed, sagnfræðingur, segir orsök slyssins vera þá, að skipstjórnarmenn skipanna hafi haft ranga staðarákvörðun. Þeir hafi talið sig vera við Hornbjarg, en hafi þá í raun verið við Straumnes þar sem duflalögnin var „Áður en þeir vissu af, sprakk forystuskip lestarinnar sem var breskur tundurduflaslæðari. Menn áttuðu sig ekki á því, hvað var þarna um að ræða og brugðust þess vegna ekki rétt við. Í stað þess að hefja strax handa við að bjarga mönnum, þá byrjuðu skipin að kasta úr djúpsprengjum því þeir héldu að þarna væru kafbátar,” segir Þór. Litlar upplýsingar er að finna um atburðinn í íslenskum sögubókum, en Þór segir ástæðuna meðal annars þá, að hér hafi verið um útlendinga að ræða sem hafi látist í stríðsrekstri. Því hafi atburðurinn hlotið minni athygli. „Það er ekki fyrr en á síðustu áratugum sem menn eru farnir að ræða þennan atburð hér og gera sér grein fyrir þeim harmleik sem þarna gerðist.”
Mest lesið Ekur 44 kílómetra með ruslið og er ósáttur við sorphirðugjald Innlent Hálfri milljón yrði gert að rýma kæmi til goss Erlent Aþena Sif dæmd fyrir stórfellda líkamsárás með Butterfly-hnífi Innlent Ísraelar kalla sendiherrana heim frá Noregi, Írlandi og Spáni Erlent Sagðist opinn fyrir takmörkunum á getnaðarvarnir Erlent Segir hin sigurstranglegu hafa tromp á hendi Innlent Ástæða fyrir því að spenna beltin í flugi Innlent Kviknaði í hverju fjórhjólinu á fætur öðru Innlent Tækifærum fækkar til að sjá svona flugvélar fljúga Innlent Kanna hvar Perry fékk ketamínið Erlent Fleiri fréttir Aþena Sif dæmd fyrir stórfellda líkamsárás með Butterfly-hnífi Yngstu börnin um 14 til 15 mánaða við innritun í haust Veittist að fólki með hníf í miðborginni Ekur 44 kílómetra með ruslið og er ósáttur við sorphirðugjald Tækifærum fækkar til að sjá svona flugvélar fljúga Segir hin sigurstranglegu hafa tromp á hendi Pétur Jökull ákærður í stóra kókaínmálinu Nýir prestar og nýir djáknar mættir til starfa Ástæða fyrir því að spenna beltin í flugi Kjósendur eiga miserfitt með að ákveða sig Deginum ljósara að það verði ekki veitt í sumar Spenna við Svartsengi, hvalveiðar í uppnámi og flugvélar í beinni Utanríkisráðuneytið harmar skort á kjörseðlum Bjarni í heimsókn í Malaví Kviknaði í hverju fjórhjólinu á fætur öðru „Ömurleg staða að vera settur í“ Þróttur lætur þríhyrninginn ekki af hendi „Ber þess merki að eitthvað sé mjög nálægt því að bresta“ Herþristar á níræðisaldri til sýnis á Reykjavíkurflugvelli Íbúar undirbúa hópmálsókn vegna uppkaupa í Grindavík Líst best á Baldur og Höllu en verst á Ástþór Samningar loks í höfn eftir fjögurra ára samningsleysi „Forsetaframbjóðandi er á villigötum“ Um sautján milljónir rúmmetra af kviku bæst við kvikuhólfið Hafa enga trú á að hvalveiðar fari fram í sumar Breytingar í borholum og fylgi frambjóðenda enn á hreyfingu Stefnir í spennandi og sögulegar forsetakosningar Erfiðast að fá Baldur til að tala um sjálfan sig Nýjar reglur um sjálfbæra landnýtingu Skúli metinn hæfastur í Hæstarétt Sjá meira