Óttast hvatvísar ráðstafanir ráðherra Óli Kristján Ármannsson skrifar 10. nóvember 2014 07:00 Frumvarp til nýrra laga um opinber fjármál er í meðförum fjárlaganefndar Alþingis eftir fyrstu umræðu. Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra mælti fyrir frumvarpinu á ný í byrjun síðasta mánaðar. Fréttablaðið/Ernir Gerðar eru athugasemdir við heimildir ráðherra til að færa til eða ráðstafa fjármunum í hluta athugasemda sem sendar hafa verið Alþingi vegna frumvarps til nýrra laga um opinber fjármál, sem nú eru í meðförum þingsins. Frumvarpið var fyrst lagt fram á vorþingi þessa árs, en ekki náðist að afgreiða það. Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra mælti svo fyrir frumvarpinu að nýju í byrjun síðasta mánaðar. „Frumvarpið felur í sér heildarlöggjöf um fjármál ríkis og sveitarfélaga þar sem áhersla er lögð á langtímastefnumörkun opinberra fjármála og aukinn aga við framkvæmd fjárlaga,“ sagði Bjarni við framlagningu frumvarpsins. Í athugasemdum Hagsmunasamtaka heimilanna, sem sendar voru inn í gær, föstudag, er gerð athugasemd við að ráðherra verði samkvæmt nýjum lögum heimilt að ráðstafa varasjóði, sem gert er ráð fyrir að nemi að lágmarki einu prósenti af fjárheimildum fjárlaga. „Miðað við umfang ríkisútgjalda er um að ræða 6,4 milljarða króna á ári, eða 25,6 milljarða á einu kjörtímabili,“ segir í umsögninni, sem Vilhjálmur Bjarnason og Guðmundur Ásgeirsson rita undir. „Vekur það ekki aðeins upp spurningar um mögulega hættu á ómálefnalegri ráðstöfun þeirra fjármuna, heldur einnig efasemdir um stjórnskipulegt gildi svo víðtæks framsals á fjárveitingarvaldi í hendur ráðherra. Þá gera samtökin athugasemd við heimild ráðherra í nýju lögunum til að breyta skiptingu fjárveitinga innan málaflokka á hverju fjárlagaári. Telja bréfritarar þá hættu fyrir hendi með slíku fyrirkomulagi að „hvatvísar ráðstafanir af hálfu ráðherra“ gætu jafnvel kippt í burtu rekstrargrundvelli þeirra stofnana sem slíkar breytingar næðu til. „Sem kann ekki góðri lukku að stýra.“ Svipuðum sjónarmiðum er haldið á lofti í umsögn Félags forstöðumanna ríkisstofnana sem í athugasemd sinni við frumvarpið eftir fyrri framlagningu í vor bentu á að margar stofnanir væru með þannig útgjöld að ekki væri hægt að breyta þeim innan þess sex vikna ramma sem ráðherra er, samkvæmt frumvarpinu, heimilt að segja fyrir um. „Telja má að svo opið ákvæði gangi gegn markmiðum frumvarpsins um fyrirsjáanleika og stöðugleika, þegar haft er í huga að gert er ráð fyrir að gerðar séu þriggja ára áætlanir og að unnar séu vandaðar rekstraráætlanir,“ segir í umsögninni. Í vor mæltist Ríkisendurskoðun líka til þess að ráðherra gerði fjárlaganefnd grein fyrir fyrirhugaðri ráðstöfun úr varasjóði áður en til hennar kæmi. Þá taldi stofnunin til bóta að ákvæði um styrkveitingar á forræði ráðherra yrði þannig að auglýsa þyrfti eftir umsóknum um styrki og faglegt mat réði úthlutunum. Í athugasemd Samkeppniseftirlitsins við sömu grein er mælst til þess að bætt sé við klausu um að gæta ætti samkeppnissjónarmiða við úthlutun styrkja og framlaga ráðherra. Ströng skilyrði gilda um notkun varasjóðsinsÍ skýringum með nýju frumvarpi um opinber fjármál kemur fram að notkun almenns varasjóðs A-hluta sé háð ströngum skilyrðum. Um þurfi að vera að ræða útgjöld sem séu tímabundin, ófyrirsjáanleg, óhjákvæmileg og ókleift að mæta með öðrum hætti. Sambærileg heimild í fjárlögum síðustu ára hefur verið nýtt til að mæta hækkunum launa og verðlags, ásamt ófyrirséðum útgjöldum, þar með töldum gengisbótum vegna veikari stöðu gjaldmiðilsins en gert hafi verið ráð fyrir, útgjöldum vegna eldgosa og náttúruhamfara, auk útgjalda vegna kjarasamninga. „Ráðherra ber ábyrgð á því að meta hvort öll tilgreind skilyrði ákvæðisins séu uppfyllt og með hliðsjón af tilgangi ákvæðisins ber að túlka það þröngt,“ segir í skýringunum. Þá kemur fram að fjárlaganefnd þingsins skuli upplýst um notkun fjár úr almennum varasjóði þegar ákvörðun ráðherra liggi fyrir. Mest lesið Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Innlent Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Innlent Hitinn víða yfir 50 stig og vatnsforðinn að þorna upp Erlent Brú skóf þakið af tveggja hæða rútu Erlent Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Innlent Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Innlent Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Innlent Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Innlent Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Innlent Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Innlent Fleiri fréttir Lærði skriðsund á YouTube og syndir Ermarsund á morgun Sjálfsagt að taka málið fyrir: „Leysist ekkert sjálfkrafa við að ganga inn í Evrópusambandið“ Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Play tekur dýfu í skugga afkomuviðvörunar og Njáll Trausti vill funda Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Njáll Trausti vill fund hið fyrsta í atvinnuveganefnd Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Með vesen í miðborginni og á bráðamóttöku og síðar handtekinn vegna þjófnaðar Virknin bundin við einn gíg: Gasmengunar gæti orðið vart á Suðurlandi Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Hvalreki í Vogum Gosmóðan gæti setið sem fastast fram á fimmtudag: „Menn verða að taka þetta alvarlega“ Hefur áhyggjur af málflutningi „taugaveiklaðrar“ stjórnarandstöðu Lokuð inni með lokað fyrir glugga í þrjá daga Fundurinn vonbrigði: „Þetta leikrit er hafið“ Búin að vera lokuð inni í þrjá daga vegna gosmóðunnar Vopnað rán og skartgripaþjófnaður í Reykjavík Einfaldlega nýnastistar sem þýði meira ofbeldi og átök Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Fordæma Hamas og segja áform um „mannúðarborg“ óviðunandi Stofna grunnskóla fyrir einhverf börn í Garðabæ Loftgæði versnandi á gosstöðvunum Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Sex spænskar orrustuþotur á leið til landsins Hafa tapað tvö hundruð milljónum króna vegna fjársvika Hafa sótt um bráðabirgðaleyfi Vill vita hvaða samningar eru í undirbúningi gagnvart ESB Sjá meira
Gerðar eru athugasemdir við heimildir ráðherra til að færa til eða ráðstafa fjármunum í hluta athugasemda sem sendar hafa verið Alþingi vegna frumvarps til nýrra laga um opinber fjármál, sem nú eru í meðförum þingsins. Frumvarpið var fyrst lagt fram á vorþingi þessa árs, en ekki náðist að afgreiða það. Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra mælti svo fyrir frumvarpinu að nýju í byrjun síðasta mánaðar. „Frumvarpið felur í sér heildarlöggjöf um fjármál ríkis og sveitarfélaga þar sem áhersla er lögð á langtímastefnumörkun opinberra fjármála og aukinn aga við framkvæmd fjárlaga,“ sagði Bjarni við framlagningu frumvarpsins. Í athugasemdum Hagsmunasamtaka heimilanna, sem sendar voru inn í gær, föstudag, er gerð athugasemd við að ráðherra verði samkvæmt nýjum lögum heimilt að ráðstafa varasjóði, sem gert er ráð fyrir að nemi að lágmarki einu prósenti af fjárheimildum fjárlaga. „Miðað við umfang ríkisútgjalda er um að ræða 6,4 milljarða króna á ári, eða 25,6 milljarða á einu kjörtímabili,“ segir í umsögninni, sem Vilhjálmur Bjarnason og Guðmundur Ásgeirsson rita undir. „Vekur það ekki aðeins upp spurningar um mögulega hættu á ómálefnalegri ráðstöfun þeirra fjármuna, heldur einnig efasemdir um stjórnskipulegt gildi svo víðtæks framsals á fjárveitingarvaldi í hendur ráðherra. Þá gera samtökin athugasemd við heimild ráðherra í nýju lögunum til að breyta skiptingu fjárveitinga innan málaflokka á hverju fjárlagaári. Telja bréfritarar þá hættu fyrir hendi með slíku fyrirkomulagi að „hvatvísar ráðstafanir af hálfu ráðherra“ gætu jafnvel kippt í burtu rekstrargrundvelli þeirra stofnana sem slíkar breytingar næðu til. „Sem kann ekki góðri lukku að stýra.“ Svipuðum sjónarmiðum er haldið á lofti í umsögn Félags forstöðumanna ríkisstofnana sem í athugasemd sinni við frumvarpið eftir fyrri framlagningu í vor bentu á að margar stofnanir væru með þannig útgjöld að ekki væri hægt að breyta þeim innan þess sex vikna ramma sem ráðherra er, samkvæmt frumvarpinu, heimilt að segja fyrir um. „Telja má að svo opið ákvæði gangi gegn markmiðum frumvarpsins um fyrirsjáanleika og stöðugleika, þegar haft er í huga að gert er ráð fyrir að gerðar séu þriggja ára áætlanir og að unnar séu vandaðar rekstraráætlanir,“ segir í umsögninni. Í vor mæltist Ríkisendurskoðun líka til þess að ráðherra gerði fjárlaganefnd grein fyrir fyrirhugaðri ráðstöfun úr varasjóði áður en til hennar kæmi. Þá taldi stofnunin til bóta að ákvæði um styrkveitingar á forræði ráðherra yrði þannig að auglýsa þyrfti eftir umsóknum um styrki og faglegt mat réði úthlutunum. Í athugasemd Samkeppniseftirlitsins við sömu grein er mælst til þess að bætt sé við klausu um að gæta ætti samkeppnissjónarmiða við úthlutun styrkja og framlaga ráðherra. Ströng skilyrði gilda um notkun varasjóðsinsÍ skýringum með nýju frumvarpi um opinber fjármál kemur fram að notkun almenns varasjóðs A-hluta sé háð ströngum skilyrðum. Um þurfi að vera að ræða útgjöld sem séu tímabundin, ófyrirsjáanleg, óhjákvæmileg og ókleift að mæta með öðrum hætti. Sambærileg heimild í fjárlögum síðustu ára hefur verið nýtt til að mæta hækkunum launa og verðlags, ásamt ófyrirséðum útgjöldum, þar með töldum gengisbótum vegna veikari stöðu gjaldmiðilsins en gert hafi verið ráð fyrir, útgjöldum vegna eldgosa og náttúruhamfara, auk útgjalda vegna kjarasamninga. „Ráðherra ber ábyrgð á því að meta hvort öll tilgreind skilyrði ákvæðisins séu uppfyllt og með hliðsjón af tilgangi ákvæðisins ber að túlka það þröngt,“ segir í skýringunum. Þá kemur fram að fjárlaganefnd þingsins skuli upplýst um notkun fjár úr almennum varasjóði þegar ákvörðun ráðherra liggi fyrir.
Mest lesið Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Innlent Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Innlent Hitinn víða yfir 50 stig og vatnsforðinn að þorna upp Erlent Brú skóf þakið af tveggja hæða rútu Erlent Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Innlent Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Innlent Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Innlent Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Innlent Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Innlent Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Innlent Fleiri fréttir Lærði skriðsund á YouTube og syndir Ermarsund á morgun Sjálfsagt að taka málið fyrir: „Leysist ekkert sjálfkrafa við að ganga inn í Evrópusambandið“ Lögreglan hugsi yfir Skildi Íslands: Eitt lögbrot verði ekki réttlætt með öðru Eldur í verslunarhúsnæði á Laugavegi Play tekur dýfu í skugga afkomuviðvörunar og Njáll Trausti vill funda Hótað og ógnað eftir að hafa aðstoðað lögreglu Laugavegurinn að „deyja úr velgengni“ Loftgæði mun betri á höfuðborgarsvæðinu Njáll Trausti vill fund hið fyrsta í atvinnuveganefnd Hefði sagt nei: Sumarfrí bæjarfulltrúa opnaði fyrir endurskipulag á Nónhæð Með vesen í miðborginni og á bráðamóttöku og síðar handtekinn vegna þjófnaðar Virknin bundin við einn gíg: Gasmengunar gæti orðið vart á Suðurlandi Ekki hægt að draga ályktanir um hver varð manninum „líklegast“ að bana Hvalreki í Vogum Gosmóðan gæti setið sem fastast fram á fimmtudag: „Menn verða að taka þetta alvarlega“ Hefur áhyggjur af málflutningi „taugaveiklaðrar“ stjórnarandstöðu Lokuð inni með lokað fyrir glugga í þrjá daga Fundurinn vonbrigði: „Þetta leikrit er hafið“ Búin að vera lokuð inni í þrjá daga vegna gosmóðunnar Vopnað rán og skartgripaþjófnaður í Reykjavík Einfaldlega nýnastistar sem þýði meira ofbeldi og átök Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Fordæma Hamas og segja áform um „mannúðarborg“ óviðunandi Stofna grunnskóla fyrir einhverf börn í Garðabæ Loftgæði versnandi á gosstöðvunum Segjast komnir með nóg og ætla að gæta að framtíð Íslands Sex spænskar orrustuþotur á leið til landsins Hafa tapað tvö hundruð milljónum króna vegna fjársvika Hafa sótt um bráðabirgðaleyfi Vill vita hvaða samningar eru í undirbúningi gagnvart ESB Sjá meira