Viðskiptavinir börðu sjálfir harðfiskinn Kristján Már Unnarsson skrifar 20. desember 2011 19:02 Bóndinn á Skálanesi á sunnanverðum Vestfjörðum hefur á æviskeiði sínu horft upp á yfir þrjátíu sveitabæi í kringum sig fara í eyði. Skálanes var áður miðstöð verslunar á stóru svæði en er nú orðinn endastöð byggðar, sem stórt skarð hefur rofnað í. Við erum á þjóðvegir númer 60, Vestfjarðavegi milli Bjarkalundar og Flókalundar, sem margir telja með fegurstu þjóðleiðum á Íslandi. Hérna fara menn fjörð eftir fjörð án þess að sjá eitt einasta byggða ból. Á leið að vestan aka menn um samfelldar eyðibyggðir í einn og hálfan tíma áður en komið er að Skálanesi, sem nú er orðinn útvörður byggðarinnar. En þannig var það ekki þegar Hallgrímur Jónsson var að stíga sín fyrstu spor þar fyrir meira en áttatíu árum. Þegar hann var ungur var búið á um fjörutíu sveitabæjum í Múlasveit og Gufudalssveit og í eyjunum úti fyrir ströndinni sem heyrðu undir Flateyjarhrepp. Síðan hafa heimilin horfið hvert af öðru og X-unum fjölgað á landakortunum, táknum eyðibýla. Nú eru eftir aðeins fjórir bæir milli Þorskafjarðar og Vatnsfjarðar, tveir í Gufudal, og svo í Djúpadal og á Skálanesi. En hvað gerðist eiginlega? Afhverju fór allt fólkið? Í viðtali í Íslandi í dag á Stöð 2 segir Hallgrímur bóndi að fólkið hafi farið að flytja þegar aðstæður breyttust fyrir sunnan. Þar gat fólk fengið góða atvinnu sem það valdi fremur en að basla áfram í búskapnum. Sjálfum hafi honum þótt það vitleysa að rjúka svona burt. Hallgrímur segir alveg ferlegt að vita til þess að engin byggð skuli lengur vera á leiðinni til Vatnsfjarðar, nema sumarhús. Allstaðar á svæðinu séu þó kostajarðir og ekta sauðland. Hallgrímur segir sárt að horfa upp á þetta gerast. Unga fólkið fáist ekki lengur til að stunda búskap á svona svæðum en einnig skipti skólar og menntun máli. Unga fólkið fari í skóla suður og kynnist þar öðru, giftist og stofni heimili fyrir sunnan, og komi ekki aftur. Hallgrímur býr á Skálanesi ásamt eiginkonu, syni og tengdadóttur en þegar við spyrjum hvort næsta kynslóð sjái fyrir sér að áfram verði búið á Skálanesi eru menn ekki vissir. Sveinn Hallgrímsson segir að þau séu þarna ennþá en framtíðin verði að skera úr um hve lengi það verði. Búskapur sé nánast engin orðinn, konan stundi vinnu á Reykhólum og menn sjái ekki fram á vegarbætur þarna á milli til að forsvaranlegt sé að ætla að keyra á milli Skálaness og Reykhóla. Skálanes er þekktast úr kvikmynd Friðriks Þórs Friðrikssonar, Börnum náttúrunnar, en atriði í myndinni voru tekin þarna upp fyrir rúmum tuttugu árum, um það leyti sem rekstri kaupfélagsútibúsins var hætt. Í viðtalinu á Stöð 2 rifjar Hallgrímur upp kynni sín af kvikmyndatökufólkinu en það dvaldi á Skálanesi í tvo daga við upptökur. Hann rifjar einnig upp sögu kaupfélagsins og segir ferðafólk sakna þess, ekki síst harðfisksins, sem var seldur óbarinn, en viðskiptavinir fengu síðan hamar lánaðan í búðinni til að berja sjálfir harðfiskinn. Mest lesið Útlit fyrir mestu snjókomu í október í manna minnum Innlent Um 140 umsækjendur um alþjóðlega vernd týndir og eftirlýstir Innlent Erfitt að segja til um viðbrögð við nýjum faraldri miðað við Covid-viðbrögð Innlent Allt að þriggja tíma bið í dekkjaskipti Innlent Matarbankar segjast ekki munu anna eftirspurninni Erlent Komu innlyksa mæðginum til bjargar í Landmannalaugum Innlent Hófu ekki rannsókn á heimilisofbeldi fyrir misskilning Innlent Garðheimar ljósið í myrkrinu við meinta gímaldsgötu Innlent Gular viðvaranir vegna snjókomunnar suðvestantil Veður Aftökur á meintum smyglurum „ekki morð“ heldur „vörn við eitri“ Erlent Fleiri fréttir Tilkynntu Terra og Kubb eftir fundi með sveitarfélögum Alger óvissa í lánamálum og margra tíma bið eftir dekkjaskiptum Kláfur á Ísafirði fari í opinbera kynningu Hófu ekki rannsókn á heimilisofbeldi fyrir misskilning Erfitt að segja til um viðbrögð við nýjum faraldri miðað við Covid-viðbrögð Allt að þriggja tíma bið í dekkjaskipti Komu innlyksa mæðginum til bjargar í Landmannalaugum Um 140 umsækjendur um alþjóðlega vernd týndir og eftirlýstir Garðheimar ljósið í myrkrinu við meinta gímaldsgötu Útlit fyrir mestu snjókomu í október í manna minnum Brennu–Njáls saga vekur alltaf lukku í Hvolsskóla Bresk freigáta í Akureyrarhöfn Beittur piparúða í fangaklefa, hótað með rafbyssu og sveltur Beittur piparúða, hótað með rafbyssu og sveltur í fangaklefa Sendiferðabíll í ljósum logum á Reykjanesbraut Íris segist ekki sækjast eftir sæti í Hafnarfirði Ástarbréf eru velkomin á héraðsskjalasöfn landsins Nafn mannsins sem lést vegna voðaskots Hinna látnu minnst í Flateyrarkirkju Sorg á Flateyri og rússnesk kjarnorkueldflaug Er enn að vinna úr því að hafa lifað Pirraðir læknar, efnahagurinn eftir áföll og húsnæði og lánakjör Reyndi að stinga af en endaði utan í vegriði Kynferðisbrotum sem leiða til greiðslu bóta hefur fjölgað verulega Fólk hafi dreymt um að eignast flugstjóradress Áhugasamir smalahundar á námskeiði Eldur í bíl á Seltjarnarnesi Meirihluti fólks geti ekki keypt íbúð í nýju lánakerfi sem sé að teiknast upp Nánast enginn fái að kaupa íbúð Lögregla veitti eftirför um miðborgina Sjá meira
Bóndinn á Skálanesi á sunnanverðum Vestfjörðum hefur á æviskeiði sínu horft upp á yfir þrjátíu sveitabæi í kringum sig fara í eyði. Skálanes var áður miðstöð verslunar á stóru svæði en er nú orðinn endastöð byggðar, sem stórt skarð hefur rofnað í. Við erum á þjóðvegir númer 60, Vestfjarðavegi milli Bjarkalundar og Flókalundar, sem margir telja með fegurstu þjóðleiðum á Íslandi. Hérna fara menn fjörð eftir fjörð án þess að sjá eitt einasta byggða ból. Á leið að vestan aka menn um samfelldar eyðibyggðir í einn og hálfan tíma áður en komið er að Skálanesi, sem nú er orðinn útvörður byggðarinnar. En þannig var það ekki þegar Hallgrímur Jónsson var að stíga sín fyrstu spor þar fyrir meira en áttatíu árum. Þegar hann var ungur var búið á um fjörutíu sveitabæjum í Múlasveit og Gufudalssveit og í eyjunum úti fyrir ströndinni sem heyrðu undir Flateyjarhrepp. Síðan hafa heimilin horfið hvert af öðru og X-unum fjölgað á landakortunum, táknum eyðibýla. Nú eru eftir aðeins fjórir bæir milli Þorskafjarðar og Vatnsfjarðar, tveir í Gufudal, og svo í Djúpadal og á Skálanesi. En hvað gerðist eiginlega? Afhverju fór allt fólkið? Í viðtali í Íslandi í dag á Stöð 2 segir Hallgrímur bóndi að fólkið hafi farið að flytja þegar aðstæður breyttust fyrir sunnan. Þar gat fólk fengið góða atvinnu sem það valdi fremur en að basla áfram í búskapnum. Sjálfum hafi honum þótt það vitleysa að rjúka svona burt. Hallgrímur segir alveg ferlegt að vita til þess að engin byggð skuli lengur vera á leiðinni til Vatnsfjarðar, nema sumarhús. Allstaðar á svæðinu séu þó kostajarðir og ekta sauðland. Hallgrímur segir sárt að horfa upp á þetta gerast. Unga fólkið fáist ekki lengur til að stunda búskap á svona svæðum en einnig skipti skólar og menntun máli. Unga fólkið fari í skóla suður og kynnist þar öðru, giftist og stofni heimili fyrir sunnan, og komi ekki aftur. Hallgrímur býr á Skálanesi ásamt eiginkonu, syni og tengdadóttur en þegar við spyrjum hvort næsta kynslóð sjái fyrir sér að áfram verði búið á Skálanesi eru menn ekki vissir. Sveinn Hallgrímsson segir að þau séu þarna ennþá en framtíðin verði að skera úr um hve lengi það verði. Búskapur sé nánast engin orðinn, konan stundi vinnu á Reykhólum og menn sjái ekki fram á vegarbætur þarna á milli til að forsvaranlegt sé að ætla að keyra á milli Skálaness og Reykhóla. Skálanes er þekktast úr kvikmynd Friðriks Þórs Friðrikssonar, Börnum náttúrunnar, en atriði í myndinni voru tekin þarna upp fyrir rúmum tuttugu árum, um það leyti sem rekstri kaupfélagsútibúsins var hætt. Í viðtalinu á Stöð 2 rifjar Hallgrímur upp kynni sín af kvikmyndatökufólkinu en það dvaldi á Skálanesi í tvo daga við upptökur. Hann rifjar einnig upp sögu kaupfélagsins og segir ferðafólk sakna þess, ekki síst harðfisksins, sem var seldur óbarinn, en viðskiptavinir fengu síðan hamar lánaðan í búðinni til að berja sjálfir harðfiskinn.
Mest lesið Útlit fyrir mestu snjókomu í október í manna minnum Innlent Um 140 umsækjendur um alþjóðlega vernd týndir og eftirlýstir Innlent Erfitt að segja til um viðbrögð við nýjum faraldri miðað við Covid-viðbrögð Innlent Allt að þriggja tíma bið í dekkjaskipti Innlent Matarbankar segjast ekki munu anna eftirspurninni Erlent Komu innlyksa mæðginum til bjargar í Landmannalaugum Innlent Hófu ekki rannsókn á heimilisofbeldi fyrir misskilning Innlent Garðheimar ljósið í myrkrinu við meinta gímaldsgötu Innlent Gular viðvaranir vegna snjókomunnar suðvestantil Veður Aftökur á meintum smyglurum „ekki morð“ heldur „vörn við eitri“ Erlent Fleiri fréttir Tilkynntu Terra og Kubb eftir fundi með sveitarfélögum Alger óvissa í lánamálum og margra tíma bið eftir dekkjaskiptum Kláfur á Ísafirði fari í opinbera kynningu Hófu ekki rannsókn á heimilisofbeldi fyrir misskilning Erfitt að segja til um viðbrögð við nýjum faraldri miðað við Covid-viðbrögð Allt að þriggja tíma bið í dekkjaskipti Komu innlyksa mæðginum til bjargar í Landmannalaugum Um 140 umsækjendur um alþjóðlega vernd týndir og eftirlýstir Garðheimar ljósið í myrkrinu við meinta gímaldsgötu Útlit fyrir mestu snjókomu í október í manna minnum Brennu–Njáls saga vekur alltaf lukku í Hvolsskóla Bresk freigáta í Akureyrarhöfn Beittur piparúða í fangaklefa, hótað með rafbyssu og sveltur Beittur piparúða, hótað með rafbyssu og sveltur í fangaklefa Sendiferðabíll í ljósum logum á Reykjanesbraut Íris segist ekki sækjast eftir sæti í Hafnarfirði Ástarbréf eru velkomin á héraðsskjalasöfn landsins Nafn mannsins sem lést vegna voðaskots Hinna látnu minnst í Flateyrarkirkju Sorg á Flateyri og rússnesk kjarnorkueldflaug Er enn að vinna úr því að hafa lifað Pirraðir læknar, efnahagurinn eftir áföll og húsnæði og lánakjör Reyndi að stinga af en endaði utan í vegriði Kynferðisbrotum sem leiða til greiðslu bóta hefur fjölgað verulega Fólk hafi dreymt um að eignast flugstjóradress Áhugasamir smalahundar á námskeiði Eldur í bíl á Seltjarnarnesi Meirihluti fólks geti ekki keypt íbúð í nýju lánakerfi sem sé að teiknast upp Nánast enginn fái að kaupa íbúð Lögregla veitti eftirför um miðborgina Sjá meira