Sýður á sumarhúsaeigendum

Sveitarfélög óttast að ef fólki verður heimilað að eiga lögheimili í sumarbústöðum sínum verði kostnaðarsamar skyldur lagðar þeim á herðar. Sumarhúsaeigendur telja hins vegar bústaði sína vera framlengingu á lögheimilinu og telja sjálfsagt að þeir megi búa í frístundahúsum sínum rétt eins og í bænum. Þeir segjast langþreyttir á framkomu sveitarfélaganna í sinn garð sem einkennist af gjaldheimtu án nokkurrar þjónustu. Í sumarhúsinu árið um kring Á dögunum féll dómur í Héraðsdómi Suðurlands sem heimilaði fjölskyldu að skrá lögheimili sitt í sumarbústað í sveitarfélaginu Bláskógabyggð á Suðurlandi. Sveitarstjórn hreppsins hefur þegar ákveðið að áfrýja dómnum þar sem auka yrði þjónustu til muna við þá sumarhúsaeigendur sem eiga lögheimili í húsi sínu og það gæti reynst afar kostnaðarsamt. Lögheimili er lögum samkvæmt sá staður þar sem maður hefur fasta búsetu. Ekki er heimilt að eiga lögheimili á fleiri en einum stað í senn og leiki á því vafi hvar föst búseta manns er skal hann eiga lögheimili þar sem hann dvelst meirihluta árs. Að sögn Sveins Guðmundssonar, framkvæmdastjóra Landssambands sumarhúsaeigenda, eru flest sumarhús orðin það vel búin að hægt er að hafa þar búsetu árið um kring. "Málið er það að þegar fólk er komið á efri ár þá eru margir sem búa í sumarhúsum sínum ekki síður en í bænum. Þá er lögheimilið í bænum orðið sumarhúsið." Kostnaðarsöm þjónusta Mörgum sveitarfélögum sem í eru sumarhúsabyggðir hrýs hugur við þeirri stöðu sem kemur upp ef dómur héraðsdóms verður staðfestur. Margeir Ingólfsson, formaður byggðaráðs Bláskógabyggðar, segir að verði dómurinn staðfestur þýði það gerbreytingu á starfsháttum sveitarfélaga í heild sinni. "Um leið og þú getur skráð lögheimili þitt í frístundabyggð þá þarf sveitarfélag að veita þér lögbundna þjónustu, til dæmis skólaakstur sem aftur þýðir að tryggja þarf snjómokstur allan veturinn. Einnig þyrfti að byggja upp gatnakerfið í slíkum byggðum og það yrði mjög dýrt." Önnur þjónusta sem sveitarfélög þyrftu einnig að bjóða upp á væri heimahjálp aldraðra og lagning vatnsveitu en slíkt hafa sumarhúsaeigendur gert á eigin kostnað. "Í íbúðabyggð er hagkvæmara að sinna þjónustu eftir því sem er þéttbýlla. Það væri mjög dýrt að þurfa að sinna þessari þjónustu á eins dreifðu svæði og í sveitarfélagi á borð við Bláskógabyggð," segir Margeir. Breyta þyrfti reglugerðum Margeir viðurkennir að fólk sem flyttist í sumarhúsin myndi greiða sitt útsvar en segir að það myndi samt ekki leysa málið. "Segjum að þú sért sá eini sem átt lögheimili í stóru sumarhúsahverfi. Sveitarfélagið þarf að halda uppi snjómokstri til þín, eigum við eingöngu að moka að þínu húsi?" Þessu til viðbótar bendir Margeir á að ríkari kröfur eru gerðar til íbúðarhúsa en sumarhúsa í byggingarreglugerð og í ljósi þess væri sérkennilegt ef fólk gæti skráð lögheimili sitt í slík hús. Ef dómurinn verður staðfestur þarf jafnframt að breyta skipulagsreglugerð þar sem skýrt er kveðið á um hvar megi reisa frístundahús og hvar megi byggja íbúðarhús. Margeir útilokar ekki að leggja yrði gatnagerðargjöld á sumarhúsaeigendur og aðrar álögur ef sumarhús verða lögheimili fólks en jafnframt þarf ríkið að koma til skjalanna eigi sveitarfélögin að geta sinnt þessum verkefnum. "Þetta verður bara að verða partur af þessari endurskoðun á tekjustofnum sem framundan er." Gjöldin hækka og hækka Sumarhúsaeigendum sjálfum finnst sjálfsagt að fá að búa í húsum sínum. "Við teljum sumarhúsið ekkert annað en framlengingu á lögheimilinu sem getur verið annað hvort í þéttbýli eða dreifbýli. Maður á að njóta sömu réttinda þar eins og í bænum," segir Sveinn Guðmundsson. Flestir sumarhúsaeigendur eru raunar þeirrar skoðunar að tími sé kominn til að sveitarfélögin veiti þeim einhverja þjónustu en í dag greiða þeir hvort tveggja fasteignagjöld og sorphirðugjald og telja sig fá lítið í staðinn. "Fasteignagjöldin hafa hækkað mikið á síðustu árum, jafnvel um hundruð prósent. Við eigum ekkert vont samstarf við sveitarfélögin í dag en við hörmum það hins vegar hversu litla þjónustu við fáum. Það er eins og menn vilji ekkert vita af okkur nema við séum að borga einhver gjöld," segir Sveinn eins og meðfylgjandi tafla sýnir hafa álögur aukist umtalsvert síðustu ár, meðal annars vegna hækkaðs fasteignamats í landinu sem fasteignagjöldin eru reiknuð út frá. Margeir neitar því ekki að sorphirðugjald hafi hækkað en samt sem áður þurfi sveitarsjóður að borga með sorphirðunni. "Hvað fasteignagjöldin varðar, þá erum við náttúrlega með ákveðna grunnþjónustu og sjálfsagt má deila um hvað menn eru að fá fyrir þetta. Vegna sumarhúsahverfanna þá erum við til dæmis að laga okkar brunavarnir að allt öðrum raunveruleika en tíðkast í þéttbýli og það kostar sitt," segir Margeir Ingólfsson í Bláskógabyggð.