Sviptir hulunni af elstu ljósmynd Íslandssögunnar Snorri Másson skrifar 23. mars 2023 08:56 Í Íslandi í dag var greint frá fundi á elstu varðveittu ljósmyndum sem teknar hafa verið á Íslandi. Myndirnar eru teknar nokkrum vikum áður en myndin sem áður var sögð sú elsta var tekin, vorið 1845. Guðmundur J. Guðmundsson fann ljósmyndirnar í austurrísku tímariti eftir umfangsmikið grúsk, en ekki í góðum gæðum, og það vantar þar ljósmynd sem önnur mynd skyggir á. Rætt er við Guðmund í innslaginu hér að ofan og viðkomandi myndir skoðaðar í viðkomandi tímariti. Nú leitar Guðmundur logandi ljósi að betri myndum af myndunum - og jafnvel frummyndunum sjálfum. Hann hefur haft samband við ótal aðila, ljósmyndarann austurríska, tímaritið sjálft, meinta eigendur myndanna, utanríkisráðuneytið og marga fleiri. Margt hefur verið reynt en ekkert hefur árangur borið. Nú eru Árbæjarsafn og Ljósmyndasafn Reykjavíkur að sögn Guðmundar að vinna að málinu. Guðmundur J. Guðmundsson sagnfræðingur hefur þýtt ferðasögu Idu Pfeiffer um Ísland og telur ljóst að á ljósmynd af ljósmyndum Pfeiffer leynist önnur ljósmynd sem einnig sé tekin í sömu ferð. Hana þurfi að finna - og til þess þurfi að ná tali af ljósmyndaranum.Vísir/Arnar Eins og sjá má á ljósmyndinni er efni aftari ljósmyndarinnar ósjáanlegt vegna hinnar sem er ofan á. Á fremri myndinni telur Guðmundur hins vegar að greina megi kot eða tómthús, líklega í Reykjavík, sem hinn austurríski ferðabókahöfundur Ida Pfeiffer mun hafa tekið fljótlega eftir að hún steig á land í Hafnarfirði árið 1845. Ljósmyndir Idu Pfeiffer. Þær hafa aldrei fyrr en nú birst Íslendingum, en þær hafa birst, í þessari mynd, í austurrísku tímariti. Ida Pfeiffer Vitað var að Ida kunni að ljósmynda, en ekki að hún hefði gert það á Íslandi. „Þegar ég er að undirbúa þýðinguna á bók Idu Pfeiffer um Íslandsferðina, rakst ég á nokkrar greinar og í þeim kom fram að hún lærði að gera daguerrotípur [frumstæð ljósmyndunaraðferð]. Ég taldi nú víst að hún hefði ekki farið með myndavélina til Íslands en síðan rekst ég á í þessari sömu bók að það kemur fram, að hún er með myndavélina. Hún lendir nefnilega í vandræðum því tollarar vissu ekkert hvað þetta var og héldu að þetta væri óskaplegt njósnatækni,“ segir Guðmundur. Í kjölfar þessa kannar Guðmundur málið enn betur og finnur loks grein í austurrísku tímariti um ferðir Idu, þar sem birt er ljósmynd af tveimur ljósmyndum Pfeiffer af Íslandi. Þessi ljósmynd af ljósmyndum er hvorki í fullnægjandi gæðum né getur maður séð báðar myndirnar, en það breytir því ekki hve mjög Guðmundur kættist við þennan fund. „Ég varð alveg ofboðslega spenntur og reyndi að hafa samband í fyrsta lagi við manninn sem skrifaði þessa grein. Hann svaraði ekki. Síðan ljósmyndarann sem tók myndirnar. Hann svaraði ekki,“ segir Guðmundur og sömu sögu var að segja um flesta þá sem hann hefur reynt að ná í. Nú heldur leit hans áfram að ljósmyndum hins austurríska ljósmyndara af ljósmyndum Idu Pfeiffer í samstarfi við viðeigandi yfirvöld. Ida Pfeiffer var trúlega víðförlasta kona sinnar samtíðar. Bækur hennar voru þýddar á fjölmörg tungumál og hvarvetna metsölubækur.Vísir Úr káputexta um Íslandsferð Idu Pfeiffer: Vorið 1845 steig á land í Hafnarfirði kona að nafni Ida Pfeiffer. Hún var ein á ferð, ferðabókahöfundur að viða að sér efni í bók um Norðurlönd. Hún hafði gert sér háar hugmyndir um land og þjóð og varð ekki fyrir vonbrigðum með náttúru landsins. En kynnin af innfæddum ollu henni vonbrigðum. Henni fannst þeir latir, ágjarnir og hinir mestu sóðar. Meðal þeirra staða sem Ida heimsótti voru Reykholt, Þingvellir og Geysir, auk þess sem hún gekk á Heklu, fyrst kvenna að talið er. Ida Pfeiffer var trúlega víðförlasta kona sinnar samtíðar. Bækur hennar voru þýddar á fjölmörg tungumál og hvarvetna metsölubækur. Lýsing hennar á Íslendingum fékk ekki góða dóma íslenskra samtímamanna en er óneitanlega merkileg heimild um upplifun evrópskrar millistéttarkonu á landi og þjóð um miðja nítjándu öld. Ljósmyndirnar sem áður voru taldar þær elstu í sögu landsins. Eftir Alfred des Cloizeaux 1845: Tvær daguerreótýpur frá Reykjavík.Musée des arts et métiers du C.N.A.M.- París. Ljósmyndun Íslensk fræði Ísland í dag Mest lesið Inga ætlar ekki að biðjast afsökunar Innlent Akureyri skelfur vegna jarðhræringa við Grímsey Innlent „Kemur af sama lager og það sem er selt í partýinu í næsta bæ“ Innlent Spændi upp mosann á krossara Innlent Bræður „moka inn“ á límónaðisölu og egg spælt á bíl Innlent Notaði fjóra hnífa til að verða móður sinni að bana: „Gakktu í bæinn, hún er dauð“ Innlent Rak landganginn í flugvélina og gerði gat Innlent Þyrlan kölluð út að sækja veikan farþega á skemmtiferðakipi Innlent Hótar Pútín með tollum ef friður næst ekki á fimmtíu dögum Erlent Netið sló út í miðborginni og Hlíðunum Innlent Fleiri fréttir Akureyri skelfur vegna jarðhræringa við Grímsey Inga ætlar ekki að biðjast afsökunar Tæpur fjórðungur umræðutímans fór í veiðigjöld Þyrlan kölluð út að sækja veikan farþega á skemmtiferðakipi „Kemur af sama lager og það sem er selt í partýinu í næsta bæ“ Spændi upp mosann á krossara Netið sló út í miðborginni og Hlíðunum Bræður „moka inn“ á límónaðisölu og egg spælt á bíl Sögulegt þing, geðrof eftir meðferð og bongóblíða Dópsalar handteknir sem reyndust dvelja ólöglega á Íslandi Stjórnarandstaðan sakar forseta um alvarlegan trúnaðarbrest Mótmæltu komu „spilltrar“ der Leyen Hvetja fólk til að fara sparlega með vatn Rak landganginn í flugvélina og gerði gat Þagnarbindindi í ræðustól Alþingis Veiðigjaldafrumvarpið samþykkt „Ísland er með öruggustu löndum í heimi“ Aðalsprautan í Pussy Riot fær íslenskan ríkisborgararétt Ástandið miklu verra en það sem áður var talið hættulegt Oscar einn af fimmtíu sem fá íslenskan ríkisborgararétt Seinka opnun Vesturbæjarlaugar lítillega Óvenjulegt fyrir göngufólk og sannkallað Spánarveður Notaði fjóra hnífa til að verða móður sinni að bana: „Gakktu í bæinn, hún er dauð“ Lokametrarnir á Alþingi og veðurblíða um allt land Veiðigjaldaumræðum lokið: Málið verði ríkisstjórninni að falli „Við erum bara happí og heimilislaus“ Erfitt að geta ekkert gert nema horfa á kofann brenna „Við höfum varað við ástandinu árum saman“ Tenerife-veður víða á landinu Þrjú mál á dagskrá á síðasta þingfundinum Sjá meira
Rætt er við Guðmund í innslaginu hér að ofan og viðkomandi myndir skoðaðar í viðkomandi tímariti. Nú leitar Guðmundur logandi ljósi að betri myndum af myndunum - og jafnvel frummyndunum sjálfum. Hann hefur haft samband við ótal aðila, ljósmyndarann austurríska, tímaritið sjálft, meinta eigendur myndanna, utanríkisráðuneytið og marga fleiri. Margt hefur verið reynt en ekkert hefur árangur borið. Nú eru Árbæjarsafn og Ljósmyndasafn Reykjavíkur að sögn Guðmundar að vinna að málinu. Guðmundur J. Guðmundsson sagnfræðingur hefur þýtt ferðasögu Idu Pfeiffer um Ísland og telur ljóst að á ljósmynd af ljósmyndum Pfeiffer leynist önnur ljósmynd sem einnig sé tekin í sömu ferð. Hana þurfi að finna - og til þess þurfi að ná tali af ljósmyndaranum.Vísir/Arnar Eins og sjá má á ljósmyndinni er efni aftari ljósmyndarinnar ósjáanlegt vegna hinnar sem er ofan á. Á fremri myndinni telur Guðmundur hins vegar að greina megi kot eða tómthús, líklega í Reykjavík, sem hinn austurríski ferðabókahöfundur Ida Pfeiffer mun hafa tekið fljótlega eftir að hún steig á land í Hafnarfirði árið 1845. Ljósmyndir Idu Pfeiffer. Þær hafa aldrei fyrr en nú birst Íslendingum, en þær hafa birst, í þessari mynd, í austurrísku tímariti. Ida Pfeiffer Vitað var að Ida kunni að ljósmynda, en ekki að hún hefði gert það á Íslandi. „Þegar ég er að undirbúa þýðinguna á bók Idu Pfeiffer um Íslandsferðina, rakst ég á nokkrar greinar og í þeim kom fram að hún lærði að gera daguerrotípur [frumstæð ljósmyndunaraðferð]. Ég taldi nú víst að hún hefði ekki farið með myndavélina til Íslands en síðan rekst ég á í þessari sömu bók að það kemur fram, að hún er með myndavélina. Hún lendir nefnilega í vandræðum því tollarar vissu ekkert hvað þetta var og héldu að þetta væri óskaplegt njósnatækni,“ segir Guðmundur. Í kjölfar þessa kannar Guðmundur málið enn betur og finnur loks grein í austurrísku tímariti um ferðir Idu, þar sem birt er ljósmynd af tveimur ljósmyndum Pfeiffer af Íslandi. Þessi ljósmynd af ljósmyndum er hvorki í fullnægjandi gæðum né getur maður séð báðar myndirnar, en það breytir því ekki hve mjög Guðmundur kættist við þennan fund. „Ég varð alveg ofboðslega spenntur og reyndi að hafa samband í fyrsta lagi við manninn sem skrifaði þessa grein. Hann svaraði ekki. Síðan ljósmyndarann sem tók myndirnar. Hann svaraði ekki,“ segir Guðmundur og sömu sögu var að segja um flesta þá sem hann hefur reynt að ná í. Nú heldur leit hans áfram að ljósmyndum hins austurríska ljósmyndara af ljósmyndum Idu Pfeiffer í samstarfi við viðeigandi yfirvöld. Ida Pfeiffer var trúlega víðförlasta kona sinnar samtíðar. Bækur hennar voru þýddar á fjölmörg tungumál og hvarvetna metsölubækur.Vísir Úr káputexta um Íslandsferð Idu Pfeiffer: Vorið 1845 steig á land í Hafnarfirði kona að nafni Ida Pfeiffer. Hún var ein á ferð, ferðabókahöfundur að viða að sér efni í bók um Norðurlönd. Hún hafði gert sér háar hugmyndir um land og þjóð og varð ekki fyrir vonbrigðum með náttúru landsins. En kynnin af innfæddum ollu henni vonbrigðum. Henni fannst þeir latir, ágjarnir og hinir mestu sóðar. Meðal þeirra staða sem Ida heimsótti voru Reykholt, Þingvellir og Geysir, auk þess sem hún gekk á Heklu, fyrst kvenna að talið er. Ida Pfeiffer var trúlega víðförlasta kona sinnar samtíðar. Bækur hennar voru þýddar á fjölmörg tungumál og hvarvetna metsölubækur. Lýsing hennar á Íslendingum fékk ekki góða dóma íslenskra samtímamanna en er óneitanlega merkileg heimild um upplifun evrópskrar millistéttarkonu á landi og þjóð um miðja nítjándu öld. Ljósmyndirnar sem áður voru taldar þær elstu í sögu landsins. Eftir Alfred des Cloizeaux 1845: Tvær daguerreótýpur frá Reykjavík.Musée des arts et métiers du C.N.A.M.- París.
Úr káputexta um Íslandsferð Idu Pfeiffer: Vorið 1845 steig á land í Hafnarfirði kona að nafni Ida Pfeiffer. Hún var ein á ferð, ferðabókahöfundur að viða að sér efni í bók um Norðurlönd. Hún hafði gert sér háar hugmyndir um land og þjóð og varð ekki fyrir vonbrigðum með náttúru landsins. En kynnin af innfæddum ollu henni vonbrigðum. Henni fannst þeir latir, ágjarnir og hinir mestu sóðar. Meðal þeirra staða sem Ida heimsótti voru Reykholt, Þingvellir og Geysir, auk þess sem hún gekk á Heklu, fyrst kvenna að talið er. Ida Pfeiffer var trúlega víðförlasta kona sinnar samtíðar. Bækur hennar voru þýddar á fjölmörg tungumál og hvarvetna metsölubækur. Lýsing hennar á Íslendingum fékk ekki góða dóma íslenskra samtímamanna en er óneitanlega merkileg heimild um upplifun evrópskrar millistéttarkonu á landi og þjóð um miðja nítjándu öld.
Ljósmyndun Íslensk fræði Ísland í dag Mest lesið Inga ætlar ekki að biðjast afsökunar Innlent Akureyri skelfur vegna jarðhræringa við Grímsey Innlent „Kemur af sama lager og það sem er selt í partýinu í næsta bæ“ Innlent Spændi upp mosann á krossara Innlent Bræður „moka inn“ á límónaðisölu og egg spælt á bíl Innlent Notaði fjóra hnífa til að verða móður sinni að bana: „Gakktu í bæinn, hún er dauð“ Innlent Rak landganginn í flugvélina og gerði gat Innlent Þyrlan kölluð út að sækja veikan farþega á skemmtiferðakipi Innlent Hótar Pútín með tollum ef friður næst ekki á fimmtíu dögum Erlent Netið sló út í miðborginni og Hlíðunum Innlent Fleiri fréttir Akureyri skelfur vegna jarðhræringa við Grímsey Inga ætlar ekki að biðjast afsökunar Tæpur fjórðungur umræðutímans fór í veiðigjöld Þyrlan kölluð út að sækja veikan farþega á skemmtiferðakipi „Kemur af sama lager og það sem er selt í partýinu í næsta bæ“ Spændi upp mosann á krossara Netið sló út í miðborginni og Hlíðunum Bræður „moka inn“ á límónaðisölu og egg spælt á bíl Sögulegt þing, geðrof eftir meðferð og bongóblíða Dópsalar handteknir sem reyndust dvelja ólöglega á Íslandi Stjórnarandstaðan sakar forseta um alvarlegan trúnaðarbrest Mótmæltu komu „spilltrar“ der Leyen Hvetja fólk til að fara sparlega með vatn Rak landganginn í flugvélina og gerði gat Þagnarbindindi í ræðustól Alþingis Veiðigjaldafrumvarpið samþykkt „Ísland er með öruggustu löndum í heimi“ Aðalsprautan í Pussy Riot fær íslenskan ríkisborgararétt Ástandið miklu verra en það sem áður var talið hættulegt Oscar einn af fimmtíu sem fá íslenskan ríkisborgararétt Seinka opnun Vesturbæjarlaugar lítillega Óvenjulegt fyrir göngufólk og sannkallað Spánarveður Notaði fjóra hnífa til að verða móður sinni að bana: „Gakktu í bæinn, hún er dauð“ Lokametrarnir á Alþingi og veðurblíða um allt land Veiðigjaldaumræðum lokið: Málið verði ríkisstjórninni að falli „Við erum bara happí og heimilislaus“ Erfitt að geta ekkert gert nema horfa á kofann brenna „Við höfum varað við ástandinu árum saman“ Tenerife-veður víða á landinu Þrjú mál á dagskrá á síðasta þingfundinum Sjá meira