Íslensk erfðagreining vonast nú eftir samstarfi við Íslendinga sem hafa jafnað sig af Covid-19 sjúkdómnum til að nota mótefni, sem hefur myndast í blóði þeirra gegn veirunni til að, vonandi, geta smíðað mótefni gegn veirunni. Verkefnið er unnið í samstarfi við Amgen, bandarískt móðurfélag Íslenskrar erfðagreiningar.
Breska dagblaðið The Guardian fjallaði í dag um viðræður Bandaríkjaforseta við lyfjafyrirtæki um framleiðslu á nýjum lyfjum við sjúkdómnum. Amgen tilkynnti í síðustu viku að það hygðist hefja rannsóknir á mótefnum sem gætu virkað gegn veirunni og þar af leiðandi við lyfjaframleiðslu.
Það var að frumkvæði Kára Stefánssonar, forstjóra Íslenskrar erfðagreiningar, sem Amgen ákvað að ráðast í verkefnið. Kári lagði það til við Amgen að fyrirtækið skyldi reyna að búa til mótefni fyrir veirunni því Amgen hefur yfir að ráða verksmiðju þar sem mótefni eru búin til og notuð í lækningaskyni við hinum ýmsu sjúkdómum. Það var um svipað leyti og Kári bauðst til að hefja almenna skimun fyrir veirunni á Íslandi, í byrjun mars.
Kári segir að Íslensk erfðagreining muni veita Amgen innsýn inn í þróun mála með því að skoða meðal annars erfðamengi Íslendinga og erfðamengi veirunnar. Kári vill þó halda því til haga að fyrirtækið muni ekki veita neinar upplýsingar sem ekki muni birtast í vísindatímaritum.
„Við höfum aldrei nokkurn tíman veitt Amgen eða nokkrum öðrum aðgang að erfðamengi þátttakenda í rannsóknum fyrirtækisins eða aðrar upplýsingar um þátttakendur hjá okkur.
Það eina sem við höfum gert er að veita fólki aðgang að niðurstöðum rannsókna sem eru undantekningarlaust líka birtar í vísindatímaritum,“ segir Kári.
Brýnt að finna aðferð til að meðhöndla sjúkdóminn
Kári segir að ríki heims standi misvel að vígi andspænis veirunni. Þriðja heims ríki búi til að mynda ekki yfir góðum innviðum. Því sé ekki annað raunhæft í baráttunni gegn sjúkdómnum en að finna mótefni.
„Þar sem ástandið er núna þannig, sérstaklega í þriðja heiminum, að þó svo að þú færir út í þriðja heiminn og myndir skima af miklum krafti þá eru raunverulega engir innviðir í þeim samfélögum til að nota rakningu á smitum og setja fólk í sóttkví og svo framvegis, þannig að það eina sem þú getur gert í þeim hluta heimsins þar sem stendur illa á er að finna einhverja aðferð til að meðhöndla. Þar sem Amgen er með þessa verksmiðju sem getur búið til mótefni og við erum á bólakafi að búa til skilning á veirunni, þá fannst okkur þetta, að vissu leyti, vera dálítið sniðug samsetning.
Ein af aðferðunum til að búa til mótefni í lækningaskyni er að byggja mótefni úr því mótefni sem myndast í blóði þeirra sem hafa jafnað sig á sjúkdómum.
„Við vonumst til að geta myndað samvinnu við þá Íslendinga sem hafa veikst af Covid-19 og eru búnir að jafna sig til að hjálpa okkur við að búa til forsendur fyrir því að búa til mótefni í lækningaskyni,“ segir Kári og bætir við.
„Þetta er ekki hugsað sem tilraun til að búa til vöru á markað. Þetta er hugsað sem framlag til baráttu mannsins við þessa illskæðu veiru.“
