Innlent

Ísland kjörið í mannréttindaráðið í dag

Þórgnýr Einar Albertsson skrifar
Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra er hann ávarpaði allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna í fyrra.
Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra er hann ávarpaði allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna í fyrra. Vísir/Getty

Ísland nær að öllu óbreyttu kjöri í mannréttindaráð Sameinuðu þjóðanna til átján mánaða í dag eftir að samstaða náðist í ríkjahópi Vesturlanda um að Ísland gæfi kost á sér. Mun Ísland því taka sætið sem losnaði þegar Bandaríkjamenn sögðu sig úr ráðinu í júní.

Um er að ræða æðstu stöðu sem Ísland hefur fengið á alþjóðavettvangi, að því er Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra heldur fram.

Gildin breytast ekki

Ráðherrann segir að Ísland muni ekki breyta áherslum sínum í ráðinu, þótt það muni kalla á málamiðlanir að vera komin með sæti í ráðinu. „En þau gildi sem við stöndum fyrir eru vel þekkt og munu ekki breytast.“

Guðlaugur nefnir gagnrýni Íslendinga á þau ríki sem eiga sæti í mannréttindaráðinu en eru sjálf „kannski ekki til fyrirmyndar“ og vísar til dæmis til Sádi-Arabíu, Venesúela og Egyptalands. Að sögn Guðlaugs munu Íslendingar halda áfram að gagnrýna þau ríki.

Jafnframt segir Guðlaugur að Ísland muni leggja áherslu á að breyta þurfi starfsháttum í ráðinu, eins og til að mynda Bandaríkin og Norðurlöndin hafa talað um að sé nauðsyn.

„Það hefur verið sérstaklega vísað til þess að ríkin sem sitja í ráðinu þurfi að sýna gott fordæmi. Það hefur mikið vantað upp á það.“

„Þegar kemur að mannréttindamálum höfum við sérstaklega lagt áherslu á jafnréttismál og málefni hinsegin fólks, þetta er nokkuð sem við munum halda áfram. Það að það skyldi nást þessi samstaða um okkur er auðvitað mikil viðurkenning fyrir hvað við höfum verið að gera,“ segir Guðlaugur.

Aukinheldur tekur Guðlaugur fram að þótt full ástæða sé til þess að horfa gagnrýnum augum á Ísrael eins og önnur ríki, líkt og Ísland hafi gert, sé sérstakt að ríkið sé dagskrárliður á hverjum einasta fundi. „Þegar menn ganga fram með þeim hætti dregur það úr vægi þeirrar gagnrýni sem er réttmætt. Þetta er eitt af því sem hefur verið til umræðu og mannréttindaráðið hefur verið gagnrýnt fyrir.“



Aðdragandinn stuttur

Ráðherra segir að aðdragandinn að því að samstaða náðist um Ísland hafi verið stuttur, „í raun bara nokkrir dagar“. Sæti hafi losnað og Íslendingum hafi borist skilaboð þar sem ríkið var hvatt til að gefa kost á sér. Síðan hafi verið kannað hvort samstaða næðist um Ísland og gekk það eftir. Ríki hafi komið að máli við Ísland vegna framgöngu Íslendinga í mannréttindamálum, að sögn Guðlaugs.

„Ég er fyrsti íslenski ráðherrann sem ávarpar mannréttindaráðið og er búinn að gera það núna í tvígang frá því ég varð ráðherra,“ segir hann.

Ráðherra segir að Ísland hafi látið að sér kveða í mannréttindamálum, til að mynda stýrt mannréttindanefnd allsherjarþings SÞ í fyrra. „Framganga okkar þar sem við vorum í forystu þegar við vorum að gagnrýna mannréttindabrot á Filippseyjum vakti líka athygli,“ segir hann og bætir því við að alþjóðlegu samtökin Mannréttindavaktin hafi sagt framgöngu Íslendinga áhrifamikla.

Frá fundi mannréttindaráðsins.Vísir/GETTY

Sérstakar aðstæður

„Þetta eru sérstakar aðstæður og það þarf að nást samstaða um aðila sem getur brugðist skjótt við og það gerðist í þessu tilfelli. En ef við hefðum ætlað að fara í hefðbundið framboð væri það ferli sem væri lengra og við þyrftum að hafa miklu meira fyrir þeim hlutum,“ segir Guðlaugur.

Davíð Logi Sigurðsson, deildarstjóri mannréttinda hjá utanríkisráðuneytinu, segir einnig að aðstæðurnar sem leiddu til kjörsins hafi verið sérstakar. „Þetta eru aukakosningar. Það er kosið reglulega í mannréttindaráðið. Það sem gerist er að menn eru búnir að markera sig fram í tímann. Danir eru til að mynda að fara í framboð í september til þriggja ára. Þeir eru búnir að tilkynna það fyrir löngu og breyta því ekki svo glatt,“ segir Davíð.

Hann bætir því við að flest ríki í Vesturlandahópnum séu nú þegar í einu framboði eða öðru. „Ef ekki þarna þá til öryggisráðsins. Það er því ekki sjálfgefið að allir geti stokkið til þegar þessar skrítnu aðstæður koma upp,“ segir Davíð.

Guðlaugur segir að ferlið hefði orðið mun lengra ef Ísland ætlaði sér í hefðbundið framboð. Meira þyrfti að hafa fyrir slíku. Talar ráðherrann jafnframt um að atkvæðagreiðslan nú sé ekki sambærileg því þegar Ísland bauð sig fram í öryggisráðið fyrir áratug. „Á þeim tíma voru settar 400 milljónir í framboðið. Enginn kostnaður fellur til vegna framboðsins nú.“



Brotthvarf Bandaríkjanna

Líkt og áður kom fram sögðu Bandaríkin sig úr ráðinu í júní. Í tilkynningu þess efnis sagði Nikki Haley, sendiherra Bandaríkjamanna hjá Sameinuðu þjóðunum, að ástæðan væri meinfýsni í garð Ísraelsríkis og að ráðið drægi mannréttindabrotamenn ekki til ábyrgðar.

„Of lengi hefur mannréttindaráðið slegið varnarskildi yfir mannréttindabrotamenn og verið forarpyttur pólitískrar meinfýsni,“ sagði Haley þegar hún tilkynnti um ákvörðunina.

Og þótt Benjamín Netanjahú, forsætisráðherra Ísraels, hafi tekið ákvörðuninni fagnandi og þakkað Donald Trump forseta og fyrrnefndri Haley fyrir voru aðrir ekki jafn kátir.

Stéphane Dujarric, talsmaður Antónios Guterres, framkvæmdastjóra SÞ, sagði að framkvæmdastjórinn hefði viljað sjá Bandaríkin halda sæti sínu. 

„Mannréttindainnviðir Sameinuðu þjóðanna eru afar mikilvægir þegar kemur að því að vernda mannréttindi um gjörvallan heiminn,“ sagði Dujarric í júní.



Útgangan vonbrigði

Guðlaugur Þór segir útgöngu Bandaríkjanna vonbrigði. „Það var margt til í gagnrýni þeirra og við höfum sjálf tekið ýmislegt upp sem þeir hafa talað fyrir sem og þær þjóðir sem við erum í hvað nánustu samstarfi við.“

Þá segir ráðherrann að íslenska utanríkisþjónustan muni hvetja Bandaríkjamenn til að koma aftur að borðinu. 

„En nú er þessi staða komin upp og við henni þarf að bregðast. Þegar við erum hvött til þess að stíga þarna inn, og samstaða náðist um okkur í kjölfarið, þá skorumst við ekki undan ábyrgð.


Tengdar fréttir

Ísland gefur kost á sér í mannréttindaráð Sameinuðu þjóðanna

Ísland gefur kost á sér í mannréttindaráð Sameinuðu þjóðanna. Samstaða hefur náðst í ríkjahópi Vesturlanda hjá Sameinuðu þjóðunum um að Ísland gefi kost á sér til að taka sæti Bandaríkjanna í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×