Íhaldssemi ræður ríkjum meðal bókaþjóðarinnar

Jakob Bjarnar skrifar 5. janúar 2018 06:30

Þessi tíu mega heldur betur vel við una en þau eru söluhæstu höfundar ársins 2017.

Innbyggð íhaldssemi landsmanna birtist að einhverju leyti í bókakaupum bókaþjóðarinnar. Þau Arnaldur, Yrsa og Gunnar Helgason raða sér upp í efstu sæti árslista Bóksölulistans með nákvæmlega sama hætti og þau hafa gert undanfarin tvö ár.

Á tímabili leit út fyrir að Sólrún Diego, samfélagsmiðlastjarnan mikla, ætlaði sér að setja strik í reikninginn og vera það sem kallað hefur verið Svarti hestur jólabókaflóðsins. Sólrún var það að einhverju leyti en þegar upp er staðið hafnar hún í 8. sæti með bók sína „Heima“ – sem vissulega er frábær árangur höfundar sem er að senda frá sér sína fyrstu bók.

Bryndís Loftsdóttir leiðir Vísi í gegnum refilstigu bóksölunnar.

Vísir hefur, í samstarfi við Félag íslenskra bókaútgefenda, birt bóksölulista sem tekur til vikutímabils. Nú liggur fyrir heildarlisti, bóksölulistar ársins alls. Afar athyglisvert og skemmtilegt er að rýna í þessa lista. Bryndís Loftsdóttir, framkvæmdastjóri Fíbút, leiðir Vísi í gegnum þetta en fáir þekkja bóksölu eins vel og einmitt hún.

Ragnar Jónasson er hástökkvarinn

„Ragnar Jónasson fer úr fimmtánda sæti árslistans 2016 upp í fimmta sæti í ár og verður því að teljast einni helsti hástökkvari landsliðsskálda. Þorgrímur Þráinsson heldur sig við sautjánda sætið annað árið í röð en Stefán Máni fellur hins vegar úr áttunda sæti niður í það tólfta,“ segir Bryndís og setur upp lesgleraugun.

„Sé litið til skálda sem síðast sendu frá sér bækur fyrir tveimur árum þá var Ólafur Jóhann Ólafsson í fjórtánda sæti árið 2015 en stekkur nú upp í sjötta sæti, yfir Jón Kalman, sem þó er einnig á uppleið, fer úr tíunda sæti í það sjöunda.

Sé litið til mest seldu titlana má segja að hlutfall íslenskra skáldverka hafi verið hærra en undanfarin þrjú ár þar á undan, á kostnað annarra flokka.“

Með kynjagleraugun á nefinu

En, það er fleira matur en feitt kjet. Skoða má þessa lista út frá ýmsum sjónarhornum og nú þegar kynjafræðin virðist alpha og omega alls sem er á Íslandi er ef til vill vert að setja slíka mælistiku við listana, sem annað.

Hér getur að líta topplistann frá í fyrra.

„Í könnunum á vegum Félags íslenskra bókaútgefenda hefur komið í ljós að heldur fleiri karlmenn fá bækur í jólagjöf en konur,“ segir Bryndís, og heldur ótrauð áfram: „61 prósent karla fengu bók 2016 í jólagjöf en 54 prósent kvenna. Þegar kemur að jólagjafakaupum 2016 segjast 62 prósent karla hafa keypt bók og 66 prósent kvenna þannig að álíka margir karlar og konur eru að kaupa bækur til jólagjafa.“

Konur lesa meira en karlar

Þetta er athyglisvert og gengur að einhverju leyti gegn þeirri kenningu sem hefur verið ráðandi að konur stýri að verulegu leyti menninganeyslunni? Nei. Ekki alveg. Bryndís bendir á að konur kaupi hins vegar fleiri bækur til gjafa og teljast þannig öflugri kaupendur bóka.

Og konur lesa jafnframt meira en karlar. Þarna hafa konur sem sagt alltaf yfirhöndina,

segir Bryndís og sópar öllum efasemdum um ráðandi stöðu kvenna í menningargeiranum þar með út af borðinu. Og þó:

Karlar ráðandi meðal söluhæstu höfunda

„Þegar tíu söluhæstu bækur síðasta árs eru hins vegar kyngreindar þá eru átta eftir karlmenn og aðeins tvær eftir konur. Árið á undan voru hins vegar fjórar konur á meðal höfunda tíu mest seldu bókanna,“ segir Bryndís með nokkrum trega í röddinni.

Arnaldur seldi heilu brettin sem fyrr. Kóngurinn.

„Skiptingin skánar aðeins þegar litið er til tuttugu efstu titlanna, þar eiga konur sex bækur en áttu níu árið á undan. Þessar niðurstöður hljóta að vekja eftirtekt og kalla ef til vill á nánari greiningu og rannsóknum á markaðssetningu, umfjöllunum, kauphegðun og gæðum bóka íslenskra kvenna og afstöðu kaupenda til þeirra.“

Já, það var og.

Árslistinn 2017 – 20 söluhæstu titlar Bóksölulistans