Andstaðan þarf aukin völd í nefndum Aðalheiður Ámundadóttir skrifar 2. desember 2017 07:00 Ný ríkisstjórn hyggst auka stuðning við þingflokka og nefndir og setja stór mál í þverpólitískt samráð. vísir/gva Katrínu Jakobsdóttur varð tíðrætt um eflingu Alþingis meðan á viðræðum um myndun ríkisstjórnar stóð og í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar er vikið sérstaklega að þessu hugðarefni nýs forsætisráðherra. Í stjórnarsáttmálanum segir um Alþingi: „Löggjafar-, fjárstjórnar- og eftirlitshlutverk Alþingis verður styrkt á kjörtímabilinu með auknum stuðningi við nefndastarf og þingflokka. Auk þess vilja ríkisstjórnarflokkarnir ýta allnokkrum verkefnum úr vör með þverpólitískri nálgun og tryggja þar betur en venja er að sú fjölþætta þekking og reynsla sem þingið býr yfir nýtist í þágu lands og þjóðar óháð því hvaða flokkar skipa stjórn og stjórnarandstöðu á hverjum tíma. Á fyrri hluta kjörtímabilsins verða settir á fót þverpólitískir hópar í samráði við viðkomandi fagráðherra, m.a. um stofnun miðhálendisþjóðgarðs, nýsköpunarstefnu, þróun mælikvarða um hagsæld og lífsgæði, orkustefnu, stjórnarskrá, framkvæmd og endurskoðun útlendingalaga og framtíðarnefnd um áskoranir og tækifæri vegna tæknibreytinga.“ „Þegar menn eru að tala um að efla þingið þá er oftast átt við aukin úrræði minnihlutans til að hafa áhrif. Það er það sem efling þingsins þýðir í rauninni,“ segir Björg Thorarensen, prófessor í stjórnskipunarrétti, um áherslur stjórnarsáttmálans um eflingu Alþingis.Björg Thorarensen prófessor í stjórnskipunarrétti við lagadeild Háskóla Íslands.„Þótt gjarnan sé sagt að framkvæmdarvaldið ráði öllu er það í rauninni þingið og meirihluti þess sem ræður framkvæmdarvaldinu, með því að hafa ríkisstjórnina á sínum vegum,“ segir Björg og bendir á að meirihluti þingsins endurspeglist einnig í fastanefndum þingsins og þrátt fyrir að miklar breytingar hafi verið gerðar á þingsköpum 2011 og stjórnarandstöðunni veitt ýmis úrræði í nefndum, til dæmis um aðgang að upplýsingum, þá er niðurstaðan alltaf sú að meirihluti nefndarinnar ræður. „Ef menn ætluðu raunverulega að færa stjórnarandstöðunni einhver tæki til að hafa áhrif þá væri hægt að koma því þannig fyrir í þingsköpum að stjórnarandstöðuflokkarnir hefðu meirihluta í einhverjum nefndum eða til dæmis að þriðjungi þingmanna yrðu tryggð einhver frekari úrræði til að ná samningsstöðu við meirihlutann. Þannig myndu verða raunverulegar breytingar,“ segir Björg en lætur þess getið að um slíkar umbætur náist vart samstaða. Af stjórnarsáttmálanum verður ekki heldur séð að stefnt sé að því að færa stjórnarandstöðunni aukin völd heldur er rætt um aukinn stuðning.Steingrímur J. Sigfússon, forseti Alþingis.Vísir/Valli„Það styrkir auðvitað þingið að stjórnarandstaðan hafi góðar vinnuaðstæður og komist yfir sín verkefni,“ segir Steingrímur J. Sigfússon, starfandi og tilvonandi þingforseti. „Það þarf yfirleitt ekki að vorkenna meirihlutanum. Hann hefur náttúrulega ráðuneytin á bak við sig,“ segir Steingrímur og bendir á að fyrstu skref í þessa átt hafi þegar verið tekin með gildandi fjármálaáætlun þar sem gert er ráð fyrir auknu fé til sérfræðiaðstoðar og starfsliðs til þingflokka. Steingrímur fagnar því sérstaklega að stjórnarsáttmálinn tali til þingsins með þessum hætti. „Ég bind vonir við að hefjast megi handa strax á nýju ári með aðgerðum til að styrkja þingið.“ Í stjórnarsáttmálanum er einnig gert ráð fyrir fjölgun í starfsliði á nefndasviði þingsins þar sem sérfræðiþjónusta við þingmenn og fastanefndir er veitt. „Mér finnst alveg borðleggjandi að stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd fái aukinn stuðning og mannskap,“ segir Steingrímur.Helgi Hrafn Gunnarsson, þingmaður Pírata.Helgi Hrafn Gunnarsson, þingmaður Pírata, tekur í sama streng. „Það þarf að efla stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd en auk þess að leyfa henni meira að njóta sín í sjálfstæðu eftirliti gagnvart framkvæmdarvaldinu. Hún er of mikið að hlusta á lestur skýrslna til dæmis frá Ríkisendurskoðun. Hún á auðvitað að taka þær fyrir en það má skerpa til muna á hinum hlutanum sem er frumkvæðishlutverk nefndarinnar,“ segir hann. Helgi Hrafn bendir þó á að margt megi laga í starfsemi þingsins án þess að kollvarpa því. „Augljósast og minnst umdeilt er að koma dagskrárskipulagi á Alþingi í eitthvert fyrirsjáanlegt horf. Það er ekki boðlegt að menn viti ekki hvaða mál verða tekin fyrir eða hvenær. Það kemur niður á þingstörfum með mjög ómálefnalegum hætti að þingmenn mæti verr undirbúnir til starfa fyrir þær sakir að vita ekki hvað er á dagskrá.“ Alþingi Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Innlent Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Innlent Búið að boða til nýs fundar Innlent Tuttugu og fimm stúlkna saknað úr sumarbúðum vegna flóða Erlent Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Innlent Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Innlent Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Innlent Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Innlent Sósíalistum bolað úr Bolholti Innlent Minnst þrettán látnir og tuttugu barna saknað eftir flóð í Texas Erlent Fleiri fréttir Mótorhjólakappi fluttur á sjúkrahús eftir að hafa fipast við akstur Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Búið að boða til nýs fundar Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Sósíalistum bolað úr Bolholti Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Lokametrar, bútasaumur og Starbucks Veiðigjaldið aftur í nefnd og viðræður komnar á lokametra Lára snýr sér að kynningarstörfum fyrir HR Bætti þúsund tonnum í strandveiðipottinn Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Rúv vildi Ísraelsmenn burt en þeir sluppu með skrekkinn í bili Lögðu hald á mikið magn fíkniefna og fleiri milljónir Eiríkur, Eyvindur og Þorbjörg sækjast eftir dómaraskikkjunni Samfylking tekur aftur fram úr Sjálfstæðisflokki Skoða málið en hafa ekki tekið endanlega ákvörðun um aðgerðir Stór ferðahelgi framundan og bæjarhátíðir víða um land Skjálfti að stærð 3,6 í Bárðarbungu Þingmenn upplitsdjarfir Öðrum þeirra handteknu sleppt úr haldi Þokast í samkomulagsátt á þingi Sakfelldur en ekki gerð refsing fyrir að bana móður sinni Tveir handteknir eftir húsleit í Laugardal og Kópavogi Sjá meira
Katrínu Jakobsdóttur varð tíðrætt um eflingu Alþingis meðan á viðræðum um myndun ríkisstjórnar stóð og í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar er vikið sérstaklega að þessu hugðarefni nýs forsætisráðherra. Í stjórnarsáttmálanum segir um Alþingi: „Löggjafar-, fjárstjórnar- og eftirlitshlutverk Alþingis verður styrkt á kjörtímabilinu með auknum stuðningi við nefndastarf og þingflokka. Auk þess vilja ríkisstjórnarflokkarnir ýta allnokkrum verkefnum úr vör með þverpólitískri nálgun og tryggja þar betur en venja er að sú fjölþætta þekking og reynsla sem þingið býr yfir nýtist í þágu lands og þjóðar óháð því hvaða flokkar skipa stjórn og stjórnarandstöðu á hverjum tíma. Á fyrri hluta kjörtímabilsins verða settir á fót þverpólitískir hópar í samráði við viðkomandi fagráðherra, m.a. um stofnun miðhálendisþjóðgarðs, nýsköpunarstefnu, þróun mælikvarða um hagsæld og lífsgæði, orkustefnu, stjórnarskrá, framkvæmd og endurskoðun útlendingalaga og framtíðarnefnd um áskoranir og tækifæri vegna tæknibreytinga.“ „Þegar menn eru að tala um að efla þingið þá er oftast átt við aukin úrræði minnihlutans til að hafa áhrif. Það er það sem efling þingsins þýðir í rauninni,“ segir Björg Thorarensen, prófessor í stjórnskipunarrétti, um áherslur stjórnarsáttmálans um eflingu Alþingis.Björg Thorarensen prófessor í stjórnskipunarrétti við lagadeild Háskóla Íslands.„Þótt gjarnan sé sagt að framkvæmdarvaldið ráði öllu er það í rauninni þingið og meirihluti þess sem ræður framkvæmdarvaldinu, með því að hafa ríkisstjórnina á sínum vegum,“ segir Björg og bendir á að meirihluti þingsins endurspeglist einnig í fastanefndum þingsins og þrátt fyrir að miklar breytingar hafi verið gerðar á þingsköpum 2011 og stjórnarandstöðunni veitt ýmis úrræði í nefndum, til dæmis um aðgang að upplýsingum, þá er niðurstaðan alltaf sú að meirihluti nefndarinnar ræður. „Ef menn ætluðu raunverulega að færa stjórnarandstöðunni einhver tæki til að hafa áhrif þá væri hægt að koma því þannig fyrir í þingsköpum að stjórnarandstöðuflokkarnir hefðu meirihluta í einhverjum nefndum eða til dæmis að þriðjungi þingmanna yrðu tryggð einhver frekari úrræði til að ná samningsstöðu við meirihlutann. Þannig myndu verða raunverulegar breytingar,“ segir Björg en lætur þess getið að um slíkar umbætur náist vart samstaða. Af stjórnarsáttmálanum verður ekki heldur séð að stefnt sé að því að færa stjórnarandstöðunni aukin völd heldur er rætt um aukinn stuðning.Steingrímur J. Sigfússon, forseti Alþingis.Vísir/Valli„Það styrkir auðvitað þingið að stjórnarandstaðan hafi góðar vinnuaðstæður og komist yfir sín verkefni,“ segir Steingrímur J. Sigfússon, starfandi og tilvonandi þingforseti. „Það þarf yfirleitt ekki að vorkenna meirihlutanum. Hann hefur náttúrulega ráðuneytin á bak við sig,“ segir Steingrímur og bendir á að fyrstu skref í þessa átt hafi þegar verið tekin með gildandi fjármálaáætlun þar sem gert er ráð fyrir auknu fé til sérfræðiaðstoðar og starfsliðs til þingflokka. Steingrímur fagnar því sérstaklega að stjórnarsáttmálinn tali til þingsins með þessum hætti. „Ég bind vonir við að hefjast megi handa strax á nýju ári með aðgerðum til að styrkja þingið.“ Í stjórnarsáttmálanum er einnig gert ráð fyrir fjölgun í starfsliði á nefndasviði þingsins þar sem sérfræðiþjónusta við þingmenn og fastanefndir er veitt. „Mér finnst alveg borðleggjandi að stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd fái aukinn stuðning og mannskap,“ segir Steingrímur.Helgi Hrafn Gunnarsson, þingmaður Pírata.Helgi Hrafn Gunnarsson, þingmaður Pírata, tekur í sama streng. „Það þarf að efla stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd en auk þess að leyfa henni meira að njóta sín í sjálfstæðu eftirliti gagnvart framkvæmdarvaldinu. Hún er of mikið að hlusta á lestur skýrslna til dæmis frá Ríkisendurskoðun. Hún á auðvitað að taka þær fyrir en það má skerpa til muna á hinum hlutanum sem er frumkvæðishlutverk nefndarinnar,“ segir hann. Helgi Hrafn bendir þó á að margt megi laga í starfsemi þingsins án þess að kollvarpa því. „Augljósast og minnst umdeilt er að koma dagskrárskipulagi á Alþingi í eitthvert fyrirsjáanlegt horf. Það er ekki boðlegt að menn viti ekki hvaða mál verða tekin fyrir eða hvenær. Það kemur niður á þingstörfum með mjög ómálefnalegum hætti að þingmenn mæti verr undirbúnir til starfa fyrir þær sakir að vita ekki hvað er á dagskrá.“
Alþingi Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Innlent Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Innlent Búið að boða til nýs fundar Innlent Tuttugu og fimm stúlkna saknað úr sumarbúðum vegna flóða Erlent Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Innlent Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Innlent Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Innlent Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Innlent Sósíalistum bolað úr Bolholti Innlent Minnst þrettán látnir og tuttugu barna saknað eftir flóð í Texas Erlent Fleiri fréttir Mótorhjólakappi fluttur á sjúkrahús eftir að hafa fipast við akstur Tuttugu þingmenn mættu ekki á þingfund Vilja að nemendur borgi allt að 180 þúsund til að skrá sig Búið að boða til nýs fundar Kerecis bjargaði lífi skallaarnar í tæka tíð fyrir fjórða júlí Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Sósíalistum bolað úr Bolholti Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Lokametrar, bútasaumur og Starbucks Veiðigjaldið aftur í nefnd og viðræður komnar á lokametra Lára snýr sér að kynningarstörfum fyrir HR Bætti þúsund tonnum í strandveiðipottinn Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Rúv vildi Ísraelsmenn burt en þeir sluppu með skrekkinn í bili Lögðu hald á mikið magn fíkniefna og fleiri milljónir Eiríkur, Eyvindur og Þorbjörg sækjast eftir dómaraskikkjunni Samfylking tekur aftur fram úr Sjálfstæðisflokki Skoða málið en hafa ekki tekið endanlega ákvörðun um aðgerðir Stór ferðahelgi framundan og bæjarhátíðir víða um land Skjálfti að stærð 3,6 í Bárðarbungu Þingmenn upplitsdjarfir Öðrum þeirra handteknu sleppt úr haldi Þokast í samkomulagsátt á þingi Sakfelldur en ekki gerð refsing fyrir að bana móður sinni Tveir handteknir eftir húsleit í Laugardal og Kópavogi Sjá meira