„Ég og fleiri úr nefndinni munum beita okkur fyrir þessum forvirku heimildum. Mín skoðun er sú að í þessum málaflokki einum, og engum öðrum, er réttlætanlegt að beita róttækari aðgerðum en gengur og gerist," segir Björgvin G. Sigurðsson, formaður allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis.

Samstaða um tálbeitur

Nefndin hélt fund í gær með fjölmörgum fulltrúum kerfisins þar sem rætt var um kynferðisbrot gegn börnum. Rauði þráðurinn á fundinum var rannsóknarheimildir lögreglu til að beita svonefndum virkum tálbeitum á netinu gegn kynferðisbrotamönnum. Almenn samstaða ríkti meðal fundarmanna um að sá veruleiki sem blasti við samfélaginu í dag, að kynferðisbrotamenn væru í auknum mæli að nýta sér netið til að komast í kynni við börn til að brjóta á, kallaði á róttækari aðgerðir gegn þeim.

„Menn eru að fara yfir á netið og það er veruleg ógn í því," sagði Stefán Eiríksson lögreglustjóri. „Níðingar koma sér þar fyrir til að komast í samband við börn og sumum tekst það. Það tekur styttri tíma en áður og það er mun breiðara mengi sem þeir ná yfir. Þetta kallar á önnur viðbrögð af hálfu yfirvalda."

Í dag hefur lögreglan heimild til að taka yfir samskipti tveggja raunverulegra einstaklinga, eins og til dæmis að taka sæti barns í samskiptum þess við grunaðan mann. Hún hefur ekki heimild til að búa til skáldaða persónu frá grunni til að komast í samskipti við mögulega barnaníðinga.

„Það vantar heimild til að búa til tálbeitur á netinu og kanna hvað er þarna úti," segir Stefán. „Ég geri mér grein fyrir því að það er langt gengið og að nauðsynlegt er að bera það saman við mannréttindasáttmála Evrópu. En við verðum að takast á við veruleikann eins og hann er. Við þurfum að ganga lengra, en eingöngu á þessu sviði."

Umdeildar aðferðir

Sigríður Friðjónsdóttir ríkissaksóknari benti á að það væru nú þegar heimildir til staðar um notkun tálbeitna. „En það verður að hafa í huga að með þessu er í raun verið að láta menn fremja brot sem þeir hefðu kannski ekki annars framið. Það eru gríðarleg inngrip með þessum virku tálbeitum," sagði hún. „En það á ekki að ýta þessu út af borðinu, heldur verður að skoða hvort við getum beitt þessu."

Margrét Steinarsdóttir, framkvæmdastjóri Mannréttindaskrifstofu, Guðrún Jónsdóttir, talskona Stígamóta, Bragi Guðbrandsson, forstjóri Barnaverndarstofu, og Svala Ísfeld Ólafsdóttir, dósent við lagadeild Háskólans í Reykjavík, tóku öll undir þá skoðun á fundinum að Alþingi bæri að veita lögreglu þessar auknu heimildir. Fulltrúar innanríkisráðuneytisins bentu á, líkt og ríkissaksóknari, að nú þegar væru tálbeituheimildir til staðar, en tjáðu sig ekki frekar um rýmkun þeirra.

Mikill fælingarmáttur

Björgvin bendir á að hann hafi rætt um notkun tálbeitna og aðrar umdeildar rannsóknaraðferðir lögreglu fyrir nokkrum árum síðan og nú beri að fikra sig í átt að því.

„Við eigum að veita lögreglu þessar heimildir því ég tel fælingarmáttinn sem í þeim felst vera mikinn gagnvart þeim sem hyggjast nota þennan galopna vettvang sem netið er," segir hann. „Við verðum að stíga skref í þessa átt þó að í því felist ýmislegt umdeilanlegt. Ég tel að það sé réttlætanlegt og hef einungis styrkst í þeirri skoðun."