Í yfirlýsingu frá Íslandsdeild Amnesty segir að þau harmi „þá ómannúðlegu og vanvirðandi meðferð stjórnvalda á þeim viðkvæma og sérstaka hópi umsækjenda sem sviptur var frelsi sínu og þvingaður var úr landi aðfaranótt 14. maí síðastliðinn“.
Um er að ræða þrjár nígerískar konur sem allar höfðu lýst því að vera þolendur mansals. Konunum var flogið til Frankfurt þar sem þær sameinuðust stærri aðgerð á vegum Frontex og var flogið þaðan til Lagos í Nígeríu.
Íslandsdeild Amnesty hvetur yfirvöld í yfirlýsingu sinni til að endurskoða „harðneskjulega stefnu sína varðandi brottvísanir þeirra umsækjenda um alþjóðlega vernd á Íslandi sem eru í sérstaklega viðkvæmri stöðu, sbr. Mansalsfórnarlömb“. Þá kalla samtökin eftir því að stjórnvöld uppfylli alþjóðlegar skuldbindingar sínar sem þau gengust sjálf undir með því að fullgilda alþjóðlega samninga eins og Istanbúlsamninginn um forvarnir og baráttu gegn ofbeldi á konum og heimilisofbeldi, Evrópuráðssamninginn um aðgerðir gegn mansali, Kvennasamning Sameinuðu þjóðanna og Mannréttindasáttmála Evrópu.
Í þessum samningum sé skýrt kveðið á um að aðildarríki skuli gera „nauðsynlegar ráðstafanir til að tryggja að konur sem verða fyrir ofbeldi og þarfnast verndar skuli, óháð stöðu þeirra eða búsetu, ekki undir neinum kringumstæðum vera sendar úr landi til nokkurs lands þar sem líf þeirra kann að vera í hættu eða þar sem þær gætu átt á hættu að sæta pyntingum, ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu.“
Vinna að nýrri aðgerðaáætlun hafin
Á Íslandi er í gildi aðgerðaráætlun um mansal frá árinu 2019. Í áætluninni er ekki minnst á hælisleitendur eða umsækjendur um alþjóðlega vernd en nýjustu úttekt sérfræðihóps Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali, GRETA, sem kom út í október á síðasta ári, kom fram að íslenska ríkið ætti að bera betur kennsl á fórnarlömb mansals, rannsaka slík mál betur og lögsækja fleiri sem grunaðir eru um slík brot.
Þá sagði einnig að meiri áherslu ætti að leggja á að bera kennsl á mögulega þolendur mansals í hópi hælisleitenda og tryggja að einstaklingum í slíkri stöðu væri ekki vísað aftur til landa þar sem þau ættu á hættu að verða þolendur mansals á ný.
Dómsmálaráðherra sagði eftir að úttektin var birt að það ætti að hefja undirbúning að nýrri aðgerðaáætlun. Samkvæmt svörum frá dómsmálaráðuneytinu var í febrúar á þessu ári settur á laggirnar nýr stýrihópur innan stjórnarráðsins. Auk dómsmálaráðuneytis eiga sæti í hópnum fulltrúar frá forsætisráðuneyti, mennta- og barnamálaráðuneyti og félags- og vinnumálaráðuneyti.
„Vinna við nýja aðgerðaráætlunina er hafin og minnisblað hefur verið lagt fyrir ráðherra um það hvernig ætlunin er að vinna verkefnið áfram,“ segir í svari ráðuneytisins.
