Halli ríkissjóðs jókst mjög mikið á síðustu tveimur árum vegna aðgerða upp á hundruð milljarða sem stjórnvöld gripu til vegna covid. Fjármálaráðherra segir að þannig hafi verið búið til skjól fyrir bæði fólk og fyrirtæki.
„Það finnst mér hafa tekist mjög vel. Við höfum náð að verja hag heimilanna. Fyrirtækin eru farin að ráða til sín fólk og við sjáum núna að það er hagvöxtur í kortunum. Þetta hefur mjög mikil og jákvæð áhrif á afkomu ríkissjóðs sem fer smám saman batnandi,“ segir Bjarni
Kaupmáttur muni halda áfram að aukast á gildistíma fjármálaáætlunarinnar á næstu fimm árum ef takist að stöðva skuldasöfnun ríkissjóðs. Það sé hægt með því að hætta örvunaraðgerðum þar sem þeirra væri ekki lengur þörf og góð niðurstaða fáist við gerð nýrra samninga á vinnumarkaði.
Fjármálaráðherra segir að ef þetta allt takist væri hægt að horfa bjartsýnum augum til framtíðar.
Hvaða launahækkanir er þá verið að miða við?
„Það er verið að gera ráð fyrir því að á vinnumarkaði verði samið um breytingar á kjörum sem miða að því að laun hækki svona rétt rúmlega um það sem verðbólgan verður,“ segir fjármálaráðherra. Gert sé ráð fyrir að hún fari lækkandi.
Þótt verðbólga mælist nú 6,7 prósent og hafi ekki verið meiri frá árinu 2010, gerir áætlunin ráð fyrir að hún verði 5,9 prósent á þessu ári og nálgist síðan 2,5 prósenta markmið Seðlabankans árið 2024.
Svigrúm skapist til að setja aukið fjármagn eins og 25 milljarða í stuðning við rannsóknir og nýsköpun, 22 milljarða í bygging nýs Landspítala og tækjakaup sem tengist honum og 3,2 milljarða á næstu fimm árum til geðheilbrigðismála.
Þá fari 430 milljónir varanlega í nýtt og sanngjarnara örorkukerfi. Vinna síðast liðinna sex ára ætti að nýtast til að semja um sanngjarnara kerfi.
Bjarni boðar einnig að sett verði upp nýtt tekjukerfi fyrir bifreiðaflotann til að fjármagna vegakerfið. Á undanförnum árum hafi tekjur af vörugjaldi, eldsneytisgjöldum og bifreiðagjaldi dregist mjög saman vegna fjölgunar rafdrifinna bíla.
„Það er orðið tímabært núna eftir að við höfum veitt um það bil 25 milljarða stuðning á undanförnum árum í orkuskiptin að kynna til sögunnar nýtt kerfi fyrir gjaldtöku af ökutækjum og umferð á Íslandi,“ segir Bjarni Benediktsson.
Þar vilji stjórnvöld vera leiðandi í tæknilegum útfærslum og til dæmis skoða hvort hægt væri að innheimta gjöld af umferðinni eftir eknum kílómetrum hvers og eins.
