„Í hinum fullkomna heimi myndi maður hringja í Kára og láta hann klóna nokkra talmeinafræðinga“ Elma Rut Valtýsdóttir skrifar 15. mars 2022 20:00 Talmeinafræðingurinn Linda Björk Markúsardóttir er viðmælandi í nýjasta þætti af Spjallinu með Góðvild. Spjallið með Góðvild Yfir þúsund börn eru á biðlista eftir talþjálfun hér á landi. Talmeinafræðingurinn Linda Björk Markúsdóttir segir að um sé að ræða samþættan vanda, en nú horfi þó til betri vegar eftir að heftandi ákvæði í samningi talmeinafræðinga við Sjúkratrygginga Íslands hefur verið fellt úr gildi. Talmeinafræði var ekki kennd hér á landi fyrr en árið 2010. Í dag eru um 150 talmeinafræðingar í Félagi talmeinafræðinga á Íslandi, en inni í þeirri tölu eru nemar og þeir sem komnir eru á eftirlaun. Þessi fjöldi nær þó ekki að anna eftirspurn og eru yfir þúsund börn á biðlista eftir þjónustunni. „Þetta er ofboðslega há tala og þetta er frekar samþættur vandi. Þetta var orðið svo uppsafnað þegar að námið fer í gangi hérna heima. Svo eftir því sem það útskrifast fleiri og við tölum meira fyrir okkar fólki þá verður vitundarvakningin meiri. Fólk er meira vakandi, þannig það greinast fleiri. En það er sorglegt í ljósi þess að svo greinistu og þá erum við að tala fyrir því sem heitir snemmtæk íhlutun, en svo getur viðkomandi þurft að bíða í eitt, tvö eða þrjú ár þangað til hann kemst að,“ segir Linda Björk. Fær símtöl frá grátandi ömmum Sex ára barn sem fær greiningu gæti því verið orðið níu ára þegar það kemst loksins í talþjálfun. Þar með fer afar dýrmætur tími í bið og vandinn getur orðið ennþá meiri. „Sem er náttúrlega hræðilegt og þyngra en tárum taki. Það eru stundum grátandi ömmur sem hringja í mig, finna mig bara í símaskránni og spyrja hvort það sé ekki eitthvað sem ég geti gert. Þess vegna er svo dásamlegt að það sé allavega verið að vinna í þessu. Það eru átján í náminu núna og það er verið að vinna í því að stækka markaðinn til þess að það sé hægt að bæta við fleirum,“ en mikil nýliðun er nú í faginu. Frá árinu 2017 hafði verið ákvæði í samningi talmeinafræðinga við Sjúkratryggingar Íslands sem hafði afar heftandi áhrif á starf talmeinafræðinga og biðlistar lengdust. Talmeinafræðingar fengu ekki vinnu „Það sem gerist er að það kemur klausa inn í samninginn sem kveður á um það að talmeinafræðingur verði að vera með tveggja og hálfs árs starfsreynslu áður en hann kemst á samning við sjúkratryggingar,“ en með þessu má segja að það hafi verið lokað fyrir nýliðun í greininni. „Borgin og sveitarfélög voru ekki að ráða og talmeinafræðingar gátu því ekki fengið vinnu við að aðstoða öll þessi börn sem voru að bíða, nema að rukka foreldrana eða aðstandendur alveg upp í rjáfur, sem er alveg fáránleg staða.“ Eftir mikla baráttu var ákvæðið tekið út og segir Linda að nú horfi til betri vegar. Ekki samasemmerki á milli þess að geta ekki tjáð sig og að hafa ekkert að segja „Það hefur verið mikil vinna í gangi. Barnamálaráðherra hefur til dæmis í sínu góða starfi lagt mikla og ríka áherslu á að færa þjónustuna meira í nærumhverfið. Auðvitað ætti með réttu að vera talmeinafræðingur í hverjum einasta skóla á hverju einasta skólastigi á Íslandi. Og þegar við erum að tala um skóla eins og til dæmis Klettaskóla, þá þyrftu þeir að vera nægilega margir til þess að sinna því.“ „Í hinum fullkomna heimi þá myndi maður bara hringja eitt símtal í Kára og láta hann klóna nokkra talmeinafræðinga.“ Linda bendir á að þó svo að nú sé hægt að fara í það að vinda ofan af biðlistanum, þá sé á sama tíma að bætast á hann. Nú þurfi að ráðast í allsherjar endurskoðun og forgangsröðun í faginu. Auka þurfi almenna fræðslu og ráðgjöf til þess að foreldrar, kennarar og aðrir aðstandendur geti unnið með börnunum á meðan þau bíða eftir talþjálfun. „Mér finnst mjög mikilvægt að fólk hafi það í huga að þó svo að einhver geti ekki tjáð sig, þá er það ekki þar með sagt að viðkomandi hafi ekkert að segja.“ Hér að neðan má hlusta á viðtalið við Lindu í heild sinni. Klippa: Spjallið með Góðvild - Linda Björk Markúsardóttir Börn og uppeldi Heilbrigðismál Spjallið með Góðvild Tengdar fréttir Ósanngjarnt að ógreindir fái ekki þjónustu við hæfi „Gallinn á Íslandi er smæðin okkar,“ segir Hans Tómas Björnsson yfirlæknir í klínískri erfðafræði á Landspítalanum. Hann segir að erlendis sé auðvelt að búa til göngudeildir fyrir ákveðna sjúkdóma eða sjúkdómahópa. 1. mars 2022 13:16 Gefa þau skilaboð að hreyfihamlaðir eigi bara að vera á gömlum bílum „Að mínu mati þarf að taka það kerfi alveg í gegn frá A til Ö, það er bara spurning hver vill taka þann bolta,“ segir Bergur Þorri Benjamínsson formaður Sjálfsbjargar um bifreiðastyrki, til dæmis fyrir einstaklinga sem þurfa að nota hjólastól. 16. febrúar 2022 18:00 „Kennarar þurfa fleiri sérfræðinga inn í kennslustofuna“ „Mér leið alltaf vel í grunnskóla, leið alltaf vel í skólanum og fannst kennarastarfið vera merkilegasta og mikilvægasta starf í heimi og stefndi alltaf á að verða kennari,“ segir Kolbrún G. Þorsteinsdóttir kennari og lýðheilsufræðingur. 3. febrúar 2022 15:35 Mest lesið Friðrik Ómar bauð upp á sveppi – og Villi hefði elskað það! Gagnrýni „Léleg“ hönnun gervigreindar reyndist mannanna verk Menning Dreymir um að finna fólkið sem gaf hana frá sér Lífið Götulistamaðurinn Jójó látinn Lífið Stelur af Sigga Bond: „Þá ætla ég að tala við Hannes Hólmstein“ Lífið Kossaflens á klúbbnum Lífið Heitir pabbar í hlaupaklúbbi Tíska og hönnun Sárþjáður Eyfi sendur með sjúkrabíl og skellt í aðgerð Lífið „Finnst við oft gleyma þeim sem geta ekki tjáð sig“ Lífið Saman á rauða dreglinum Bíó og sjónvarp Fleiri fréttir Stelur af Sigga Bond: „Þá ætla ég að tala við Hannes Hólmstein“ „Finn ekki fyrir pressu“ Þórunn Elísabet og Jón selja í Vesturbænum Götulistamaðurinn Jójó látinn Hvernig er best að byggja upp traust? Þótti ekki viðeigandi að gefa fagaðilum gervitittlinga „Guð skapaði þig og hann gerir ekki mistök“ „Finnst við oft gleyma þeim sem geta ekki tjáð sig“ Dreymir um að finna fólkið sem gaf hana frá sér Krúttlegustu áheyrnarprufur ársins Kossaflens á klúbbnum Sjóðheitar skvísur í hvolpajóga brutu næstum Internetið Sárþjáður Eyfi sendur með sjúkrabíl og skellt í aðgerð „Hálfur áratugur með þér my love“ Herra stal hundi Sunnevu og tók með í Bannað að hlæja Enn veldur Britney áhyggjum „Ég er tilbúin að vera þetta ofurpar sem okkur er ætlað að verða“ Trúlofuðu sig í laxveiði Höfundur hinna erótísku Rutshire Chronicles-bóka látinn Áróðursvélar Netanjahús séu á fullu blasti í Eurovision Stjörnulífið: „Mesta milf Íslands“ „Ég hef tapað vinum á því að eiga peninga“ Sonur Tinu Turner látinn Óraunverulegt að kaupa íbúð í miðborg London Krakkatían: Bannað að hlæja, Friðarsúlan og Iceguys Sat uppi með útgáfu af sjálfri sér sem hún kunni ekki við Ungir Sjálfstæðismenn samankomnir á sambandsþingi Fréttatía vikunnar: Play, fiskbúðingur og stjörnuskilnaður Gerður í Blush hennar helsta fyrirmynd Útbjó lágkolvetna prógram fyrir systur sína sem léttist strax og fékk meiri orku Sjá meira
Talmeinafræði var ekki kennd hér á landi fyrr en árið 2010. Í dag eru um 150 talmeinafræðingar í Félagi talmeinafræðinga á Íslandi, en inni í þeirri tölu eru nemar og þeir sem komnir eru á eftirlaun. Þessi fjöldi nær þó ekki að anna eftirspurn og eru yfir þúsund börn á biðlista eftir þjónustunni. „Þetta er ofboðslega há tala og þetta er frekar samþættur vandi. Þetta var orðið svo uppsafnað þegar að námið fer í gangi hérna heima. Svo eftir því sem það útskrifast fleiri og við tölum meira fyrir okkar fólki þá verður vitundarvakningin meiri. Fólk er meira vakandi, þannig það greinast fleiri. En það er sorglegt í ljósi þess að svo greinistu og þá erum við að tala fyrir því sem heitir snemmtæk íhlutun, en svo getur viðkomandi þurft að bíða í eitt, tvö eða þrjú ár þangað til hann kemst að,“ segir Linda Björk. Fær símtöl frá grátandi ömmum Sex ára barn sem fær greiningu gæti því verið orðið níu ára þegar það kemst loksins í talþjálfun. Þar með fer afar dýrmætur tími í bið og vandinn getur orðið ennþá meiri. „Sem er náttúrlega hræðilegt og þyngra en tárum taki. Það eru stundum grátandi ömmur sem hringja í mig, finna mig bara í símaskránni og spyrja hvort það sé ekki eitthvað sem ég geti gert. Þess vegna er svo dásamlegt að það sé allavega verið að vinna í þessu. Það eru átján í náminu núna og það er verið að vinna í því að stækka markaðinn til þess að það sé hægt að bæta við fleirum,“ en mikil nýliðun er nú í faginu. Frá árinu 2017 hafði verið ákvæði í samningi talmeinafræðinga við Sjúkratryggingar Íslands sem hafði afar heftandi áhrif á starf talmeinafræðinga og biðlistar lengdust. Talmeinafræðingar fengu ekki vinnu „Það sem gerist er að það kemur klausa inn í samninginn sem kveður á um það að talmeinafræðingur verði að vera með tveggja og hálfs árs starfsreynslu áður en hann kemst á samning við sjúkratryggingar,“ en með þessu má segja að það hafi verið lokað fyrir nýliðun í greininni. „Borgin og sveitarfélög voru ekki að ráða og talmeinafræðingar gátu því ekki fengið vinnu við að aðstoða öll þessi börn sem voru að bíða, nema að rukka foreldrana eða aðstandendur alveg upp í rjáfur, sem er alveg fáránleg staða.“ Eftir mikla baráttu var ákvæðið tekið út og segir Linda að nú horfi til betri vegar. Ekki samasemmerki á milli þess að geta ekki tjáð sig og að hafa ekkert að segja „Það hefur verið mikil vinna í gangi. Barnamálaráðherra hefur til dæmis í sínu góða starfi lagt mikla og ríka áherslu á að færa þjónustuna meira í nærumhverfið. Auðvitað ætti með réttu að vera talmeinafræðingur í hverjum einasta skóla á hverju einasta skólastigi á Íslandi. Og þegar við erum að tala um skóla eins og til dæmis Klettaskóla, þá þyrftu þeir að vera nægilega margir til þess að sinna því.“ „Í hinum fullkomna heimi þá myndi maður bara hringja eitt símtal í Kára og láta hann klóna nokkra talmeinafræðinga.“ Linda bendir á að þó svo að nú sé hægt að fara í það að vinda ofan af biðlistanum, þá sé á sama tíma að bætast á hann. Nú þurfi að ráðast í allsherjar endurskoðun og forgangsröðun í faginu. Auka þurfi almenna fræðslu og ráðgjöf til þess að foreldrar, kennarar og aðrir aðstandendur geti unnið með börnunum á meðan þau bíða eftir talþjálfun. „Mér finnst mjög mikilvægt að fólk hafi það í huga að þó svo að einhver geti ekki tjáð sig, þá er það ekki þar með sagt að viðkomandi hafi ekkert að segja.“ Hér að neðan má hlusta á viðtalið við Lindu í heild sinni. Klippa: Spjallið með Góðvild - Linda Björk Markúsardóttir
Börn og uppeldi Heilbrigðismál Spjallið með Góðvild Tengdar fréttir Ósanngjarnt að ógreindir fái ekki þjónustu við hæfi „Gallinn á Íslandi er smæðin okkar,“ segir Hans Tómas Björnsson yfirlæknir í klínískri erfðafræði á Landspítalanum. Hann segir að erlendis sé auðvelt að búa til göngudeildir fyrir ákveðna sjúkdóma eða sjúkdómahópa. 1. mars 2022 13:16 Gefa þau skilaboð að hreyfihamlaðir eigi bara að vera á gömlum bílum „Að mínu mati þarf að taka það kerfi alveg í gegn frá A til Ö, það er bara spurning hver vill taka þann bolta,“ segir Bergur Þorri Benjamínsson formaður Sjálfsbjargar um bifreiðastyrki, til dæmis fyrir einstaklinga sem þurfa að nota hjólastól. 16. febrúar 2022 18:00 „Kennarar þurfa fleiri sérfræðinga inn í kennslustofuna“ „Mér leið alltaf vel í grunnskóla, leið alltaf vel í skólanum og fannst kennarastarfið vera merkilegasta og mikilvægasta starf í heimi og stefndi alltaf á að verða kennari,“ segir Kolbrún G. Þorsteinsdóttir kennari og lýðheilsufræðingur. 3. febrúar 2022 15:35 Mest lesið Friðrik Ómar bauð upp á sveppi – og Villi hefði elskað það! Gagnrýni „Léleg“ hönnun gervigreindar reyndist mannanna verk Menning Dreymir um að finna fólkið sem gaf hana frá sér Lífið Götulistamaðurinn Jójó látinn Lífið Stelur af Sigga Bond: „Þá ætla ég að tala við Hannes Hólmstein“ Lífið Kossaflens á klúbbnum Lífið Heitir pabbar í hlaupaklúbbi Tíska og hönnun Sárþjáður Eyfi sendur með sjúkrabíl og skellt í aðgerð Lífið „Finnst við oft gleyma þeim sem geta ekki tjáð sig“ Lífið Saman á rauða dreglinum Bíó og sjónvarp Fleiri fréttir Stelur af Sigga Bond: „Þá ætla ég að tala við Hannes Hólmstein“ „Finn ekki fyrir pressu“ Þórunn Elísabet og Jón selja í Vesturbænum Götulistamaðurinn Jójó látinn Hvernig er best að byggja upp traust? Þótti ekki viðeigandi að gefa fagaðilum gervitittlinga „Guð skapaði þig og hann gerir ekki mistök“ „Finnst við oft gleyma þeim sem geta ekki tjáð sig“ Dreymir um að finna fólkið sem gaf hana frá sér Krúttlegustu áheyrnarprufur ársins Kossaflens á klúbbnum Sjóðheitar skvísur í hvolpajóga brutu næstum Internetið Sárþjáður Eyfi sendur með sjúkrabíl og skellt í aðgerð „Hálfur áratugur með þér my love“ Herra stal hundi Sunnevu og tók með í Bannað að hlæja Enn veldur Britney áhyggjum „Ég er tilbúin að vera þetta ofurpar sem okkur er ætlað að verða“ Trúlofuðu sig í laxveiði Höfundur hinna erótísku Rutshire Chronicles-bóka látinn Áróðursvélar Netanjahús séu á fullu blasti í Eurovision Stjörnulífið: „Mesta milf Íslands“ „Ég hef tapað vinum á því að eiga peninga“ Sonur Tinu Turner látinn Óraunverulegt að kaupa íbúð í miðborg London Krakkatían: Bannað að hlæja, Friðarsúlan og Iceguys Sat uppi með útgáfu af sjálfri sér sem hún kunni ekki við Ungir Sjálfstæðismenn samankomnir á sambandsþingi Fréttatía vikunnar: Play, fiskbúðingur og stjörnuskilnaður Gerður í Blush hennar helsta fyrirmynd Útbjó lágkolvetna prógram fyrir systur sína sem léttist strax og fékk meiri orku Sjá meira
Ósanngjarnt að ógreindir fái ekki þjónustu við hæfi „Gallinn á Íslandi er smæðin okkar,“ segir Hans Tómas Björnsson yfirlæknir í klínískri erfðafræði á Landspítalanum. Hann segir að erlendis sé auðvelt að búa til göngudeildir fyrir ákveðna sjúkdóma eða sjúkdómahópa. 1. mars 2022 13:16
Gefa þau skilaboð að hreyfihamlaðir eigi bara að vera á gömlum bílum „Að mínu mati þarf að taka það kerfi alveg í gegn frá A til Ö, það er bara spurning hver vill taka þann bolta,“ segir Bergur Þorri Benjamínsson formaður Sjálfsbjargar um bifreiðastyrki, til dæmis fyrir einstaklinga sem þurfa að nota hjólastól. 16. febrúar 2022 18:00
„Kennarar þurfa fleiri sérfræðinga inn í kennslustofuna“ „Mér leið alltaf vel í grunnskóla, leið alltaf vel í skólanum og fannst kennarastarfið vera merkilegasta og mikilvægasta starf í heimi og stefndi alltaf á að verða kennari,“ segir Kolbrún G. Þorsteinsdóttir kennari og lýðheilsufræðingur. 3. febrúar 2022 15:35