Inntaka í ritlist að verða sama eldraun og í læknisfræði Snorri Másson skrifar 18. apríl 2021 09:01 Það komast töluvert færri að en vilja í meistaranám í ritlist við Háskóla Íslands. Í fyrra komst aðeins þriðjungur umsækjenda og margir gera ítrekaðar tilraunir. Metfjöldi vongóðra nemenda sótti um í ár. Vísir/Vilhelm Þær eru árvissar átakanlegar sögurnar sem heyrast af þeim sem ítrekað sækja um sama háskólanám hér á landi en hafa ekki erindi sem erfiði. Alþekktar eru píslargöngur umsækjenda í leiklist og læknisfræði en nú virðist sem ný háskólagrein hafi olnbogað sig fram í forystusveit þessara eftirsóttu greina. Hún er nokkuð óvænt. Það er meistaranám í ritlist í Háskóla Íslands. „Já, þetta getur vakið furðu sumra miðað við stöðuna í samfélaginu, þar sem ritlist og bókmenntir eru ekki alveg eins miðlægar í flórunni og þær voru þegar ég ólst upp. En það er bara eitthvað með íslenska þjóð sem veldur því að það eru alveg ótrúlega margir sem ganga með höfund í maganum,“ segir Rúnar Helgi Vignisson prófessor, sem hefur haft veg og vanda af námsleiðinni frá því að hún var sett á fót 2008. Árið 2011 var ritlist breytt í meistaranám og til þess að tryggja gæði námsins var ákveðið að takmarka hópinn við 16 til 18 manns. Nú er svo komið að oft kemst ekki nema þriðjungur umsækjenda inn og margir sækja ítrekað um án árangurs. Rúnar Helgi Vignisson, prófessor í ritlist, segir mikla aðsókn í ritlist til marks um að brautin sé á réttri braut.Kristinn Ingvarsson „Það er býsna algengt að fólk reyni aftur. Við tökum inn nafnlaust í seinni tíð og verkefnastjórinn afmáir þá nöfnin áður en við fáum umsóknirnar. Svo lesum við þetta alveg blint,“ segir Rúnar. Hver og einn umsækjandi skilar inn 25 síðna skjali af hvernig texta sem er. Á síðari árum hafa æ fleiri sent inn kvikmyndahandrit og í fyrravor var Huldar Breiðfjörð rithöfundur ráðinn sem lektor sérstaklega á því sviði, enda þaullærður handritshöfundur. Metfjöldi umsókna barst í ár og ef 18 verða teknir inn eins og í fyrra, verður inntökuhlutfallið um 31%. Umsóknirnar voru 58. Í fyrra bárust 50 umsóknir og inntökuhlutfallið var 36%. Það má bera saman við 17% hlutfall í læknisfræði árið 2019, þar sem 323 þreyttu prófið en 54 komust inn. Í ritlistinni lækkar hlutfall inntekinna sífellt eftir því sem umsóknum fjölgar. Er hægt að kenna ritlist? Sú spurning vaknar hvort hér á landi sé mögulega hægt og rólega að myndast skilningur á því að ekkert sé í erfðafræði Íslendinga sem tryggi þeim meðfædda gáfu til þess að koma frá sér lýtalausum texta. Rúnar skal ekki segja um það en segir að auðvitað hafi verið deilt um það um aldir hvort yfirleitt sé hægt að kenna ritlist eða ekki. „Mér sýnist alla vega að það sé hægt að læra þetta með einhverju móti. Við sköffum þeim aðstæður til að æfa sig og leiðbeinum þeim sem rithöfundum, sem getur stytt þeim leið. Og fólki fer ótrúlega hratt fram á skömmum tíma, sem ég er margbúinn að sjá. Undrin gerast fljótt,“ segir Rúnar. Rúnar bætir við að fjöldi útskrifaðra ritlistarmeistara rati inn á svið óbeint skyld rithöfundarstarfinu, svo sem í auglýsingar, markaðsstörf eða í fjölmiðla. Þetta bókvit verður því óumdeilanlega í askana látið. Skapandi fólk finnur sér farveg, að sögn prófessorsins. Aðrir vinda sér vitaskuld beint að efninu og verða nafntogaðir rithöfundar. Af þekktum höfundum sem útskrifast hafa af brautinni má nefna Hildi Knútsdóttur, Arndísi Þórarinsdóttur, Kristínu Rögnu Gunnarsdóttur, Bergþóru Snæbjörnsdóttur, Sverri Norland, Ragnar Helga Ólafsson, Dag Hjartarson, Lóu Hlín Hjálmtýsdóttur, Fríðu Ísberg, Jónas Reyni Gunnarsson, Þóru Karítas Árnadóttur, Rut Guðnadóttur og Jóhönnu Friðriku Sæmundsdóttur. Háskólar Skóla - og menntamál Bókmenntir Mest lesið Prestur í Dalvík sver af sér kjaftasögur um ókristilega hegðun Innlent Kurr innan Samfylkingarinnar vegna brottvísunar ungbarna Innlent Segja stutt í samkomulag en sprengjum rignir enn Erlent „Af hverju ertu svona í framan?“ Innlent Eldur í þvottahúsi á Granda Innlent Var að streyma á TikTok þegar hann féll til jarðar og lést Erlent Prestur og prófastur bíður spenntur eftir Hrútaskránni Innlent Skoðanabróðir Orbans og Fico vinnur kosningar í Tékklandi Erlent Alelda bíll á Reykjanesbraut Innlent Fjöldi án rafmagns vegna vonskuveðurs í Noregi Erlent Fleiri fréttir Prestur í Dalvík sver af sér kjaftasögur um ókristilega hegðun Eldur í þvottahúsi á Granda Prestur og prófastur bíður spenntur eftir Hrútaskránni Kurr innan Samfylkingarinnar vegna brottvísunar ungbarna Fokdýrar flugferðir, ögurstund á Gasa og óvenjulegt innbrot Boða íbúafundi vegna mögulegrar sameiningar sveitarfélaganna Alelda bíll á Reykjanesbraut Framkvæmdirnar komi eftir ákall frá íbúum Safnaði í bálköst innandyra en kennir stundarbrjálæði um íkveikjuna Skrítin afstaða BSRB og ASÍ Tekist á um leikskólamál og árásir á Gasa Umfangsmikil flugslysaæfing á Reykjavíkurflugvelli Tætir í sig leikskólaplan borgarinnar: Segir Reykjavík taka skref aftur á bak Rannsaka mögulega stunguárás Göngu- og hjólabrýr yfir Elliðaár opnast „Af hverju ertu svona í framan?“ „Algjörlega alveg út í hött“ Umferðin færist inn á íbúðagötur Andar sem eru ekki hér en voru í myndinni þeir sveima og fylgjast með Dugar ekki lengur að dorga og nú þurfi að kasta út neti Vann á öllum deildum leikskólans Segja Rússa heyja stríð við Vesturlönd og síðustu ævidagarnir á Grund „Kópavogsmódelið er ekkert annað en þjónustuskerðing“ Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Fresta framkvæmdum vegna veðurs Sýnist komið að seinni hluta í eldsumbrotum í Sundhnúksgígaröðinni Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Varaformannsslagur í Miðflokknum: Öll vinir og „peppuð“ fyrir landsþingi Stöðfirðingum enn ráðlagt að sjóða vatn vegna mengunar Sjá meira
Alþekktar eru píslargöngur umsækjenda í leiklist og læknisfræði en nú virðist sem ný háskólagrein hafi olnbogað sig fram í forystusveit þessara eftirsóttu greina. Hún er nokkuð óvænt. Það er meistaranám í ritlist í Háskóla Íslands. „Já, þetta getur vakið furðu sumra miðað við stöðuna í samfélaginu, þar sem ritlist og bókmenntir eru ekki alveg eins miðlægar í flórunni og þær voru þegar ég ólst upp. En það er bara eitthvað með íslenska þjóð sem veldur því að það eru alveg ótrúlega margir sem ganga með höfund í maganum,“ segir Rúnar Helgi Vignisson prófessor, sem hefur haft veg og vanda af námsleiðinni frá því að hún var sett á fót 2008. Árið 2011 var ritlist breytt í meistaranám og til þess að tryggja gæði námsins var ákveðið að takmarka hópinn við 16 til 18 manns. Nú er svo komið að oft kemst ekki nema þriðjungur umsækjenda inn og margir sækja ítrekað um án árangurs. Rúnar Helgi Vignisson, prófessor í ritlist, segir mikla aðsókn í ritlist til marks um að brautin sé á réttri braut.Kristinn Ingvarsson „Það er býsna algengt að fólk reyni aftur. Við tökum inn nafnlaust í seinni tíð og verkefnastjórinn afmáir þá nöfnin áður en við fáum umsóknirnar. Svo lesum við þetta alveg blint,“ segir Rúnar. Hver og einn umsækjandi skilar inn 25 síðna skjali af hvernig texta sem er. Á síðari árum hafa æ fleiri sent inn kvikmyndahandrit og í fyrravor var Huldar Breiðfjörð rithöfundur ráðinn sem lektor sérstaklega á því sviði, enda þaullærður handritshöfundur. Metfjöldi umsókna barst í ár og ef 18 verða teknir inn eins og í fyrra, verður inntökuhlutfallið um 31%. Umsóknirnar voru 58. Í fyrra bárust 50 umsóknir og inntökuhlutfallið var 36%. Það má bera saman við 17% hlutfall í læknisfræði árið 2019, þar sem 323 þreyttu prófið en 54 komust inn. Í ritlistinni lækkar hlutfall inntekinna sífellt eftir því sem umsóknum fjölgar. Er hægt að kenna ritlist? Sú spurning vaknar hvort hér á landi sé mögulega hægt og rólega að myndast skilningur á því að ekkert sé í erfðafræði Íslendinga sem tryggi þeim meðfædda gáfu til þess að koma frá sér lýtalausum texta. Rúnar skal ekki segja um það en segir að auðvitað hafi verið deilt um það um aldir hvort yfirleitt sé hægt að kenna ritlist eða ekki. „Mér sýnist alla vega að það sé hægt að læra þetta með einhverju móti. Við sköffum þeim aðstæður til að æfa sig og leiðbeinum þeim sem rithöfundum, sem getur stytt þeim leið. Og fólki fer ótrúlega hratt fram á skömmum tíma, sem ég er margbúinn að sjá. Undrin gerast fljótt,“ segir Rúnar. Rúnar bætir við að fjöldi útskrifaðra ritlistarmeistara rati inn á svið óbeint skyld rithöfundarstarfinu, svo sem í auglýsingar, markaðsstörf eða í fjölmiðla. Þetta bókvit verður því óumdeilanlega í askana látið. Skapandi fólk finnur sér farveg, að sögn prófessorsins. Aðrir vinda sér vitaskuld beint að efninu og verða nafntogaðir rithöfundar. Af þekktum höfundum sem útskrifast hafa af brautinni má nefna Hildi Knútsdóttur, Arndísi Þórarinsdóttur, Kristínu Rögnu Gunnarsdóttur, Bergþóru Snæbjörnsdóttur, Sverri Norland, Ragnar Helga Ólafsson, Dag Hjartarson, Lóu Hlín Hjálmtýsdóttur, Fríðu Ísberg, Jónas Reyni Gunnarsson, Þóru Karítas Árnadóttur, Rut Guðnadóttur og Jóhönnu Friðriku Sæmundsdóttur.
Háskólar Skóla - og menntamál Bókmenntir Mest lesið Prestur í Dalvík sver af sér kjaftasögur um ókristilega hegðun Innlent Kurr innan Samfylkingarinnar vegna brottvísunar ungbarna Innlent Segja stutt í samkomulag en sprengjum rignir enn Erlent „Af hverju ertu svona í framan?“ Innlent Eldur í þvottahúsi á Granda Innlent Var að streyma á TikTok þegar hann féll til jarðar og lést Erlent Prestur og prófastur bíður spenntur eftir Hrútaskránni Innlent Skoðanabróðir Orbans og Fico vinnur kosningar í Tékklandi Erlent Alelda bíll á Reykjanesbraut Innlent Fjöldi án rafmagns vegna vonskuveðurs í Noregi Erlent Fleiri fréttir Prestur í Dalvík sver af sér kjaftasögur um ókristilega hegðun Eldur í þvottahúsi á Granda Prestur og prófastur bíður spenntur eftir Hrútaskránni Kurr innan Samfylkingarinnar vegna brottvísunar ungbarna Fokdýrar flugferðir, ögurstund á Gasa og óvenjulegt innbrot Boða íbúafundi vegna mögulegrar sameiningar sveitarfélaganna Alelda bíll á Reykjanesbraut Framkvæmdirnar komi eftir ákall frá íbúum Safnaði í bálköst innandyra en kennir stundarbrjálæði um íkveikjuna Skrítin afstaða BSRB og ASÍ Tekist á um leikskólamál og árásir á Gasa Umfangsmikil flugslysaæfing á Reykjavíkurflugvelli Tætir í sig leikskólaplan borgarinnar: Segir Reykjavík taka skref aftur á bak Rannsaka mögulega stunguárás Göngu- og hjólabrýr yfir Elliðaár opnast „Af hverju ertu svona í framan?“ „Algjörlega alveg út í hött“ Umferðin færist inn á íbúðagötur Andar sem eru ekki hér en voru í myndinni þeir sveima og fylgjast með Dugar ekki lengur að dorga og nú þurfi að kasta út neti Vann á öllum deildum leikskólans Segja Rússa heyja stríð við Vesturlönd og síðustu ævidagarnir á Grund „Kópavogsmódelið er ekkert annað en þjónustuskerðing“ Nýsestur á skrifstofunni þegar hann fékk bíl í flasið Starfsmaður á Brákarborg grunaður um kynferðisbrot Fresta framkvæmdum vegna veðurs Sýnist komið að seinni hluta í eldsumbrotum í Sundhnúksgígaröðinni Grunaður um að hafa brotið á fleiri en tíu börnum Varaformannsslagur í Miðflokknum: Öll vinir og „peppuð“ fyrir landsþingi Stöðfirðingum enn ráðlagt að sjóða vatn vegna mengunar Sjá meira