„Ég færi þær stórkostlegu gleðifréttir að undirskriftasöfnun fyrir nýju stjórnarskrána var að ná 20 þúsund staðfestum undirskriftum þannig að það er ekki hægt annað en að vera ótrúlega glaður núna.“

Þetta sagði Katrín Oddsdóttir, formaður Stjórnarskrárfélagsins en með áfanga þessum hefur drjúgum hluta markmiðs sem félagið setti sér verið náð.

„Við settum okkur markmið um 25 þúsund undirskriftir, einfaldlega vegna þess að það er 10 prósent af öllum kjörgengum einstaklingum á Íslandi og samkvæmt nýju stjórnarskránni, þeirri sem við viljum fá, hefði það nægt til að leggja fram frumvarp á Alþingi. Okkur finnst það sýna ágætlega hvernig valdið hefur verið tekið frá fólkinu með því að hunsa niðurstöður þjóðaratkvæðagreiðslunnar og í staðinn þurfum við að sitja uppi með það að safna undirskriftum á Íslandi, í lýðræðisríkinu. En það er allt í lagi, okkur finnst þetta mjög gaman og þetta er bara rétt að byrja.“

Ungt fólk í fararbroddi

Ungt fólk hefur að undanförnu verið afar áberandi í baráttunni fyrir nýrri stjórnarskrá. Katrín segir að vakning sé á meðal ungs fólks sem tvær ungar konur eigi heiðurinn að hafa hrundið af stað. Hún telur ungt fólk vera lausara við meðvirkni og óhræddara við að segja sína skoðun umbúðalaust.

„Það er nú kannski fyrst og fremst tvær ungar konur sem eru búnar að vera miklar hamhleypur á samfélagsmiðlum sem unga fólkið nýtir sér eins og Instagram og Tik tok sem heita Ósk [Elfarsdóttir] og Gunnhildur [Fríða Hallgrímsdóttir] sem eiga stóran heiður af þessari vakningu sem sannarlega hefur orðið nýlega meðal ungs fólks. Þær eru búnar að gera fullt af myndböndum með mikið af ungu fólki sem verður sett á netið á næstu dögum.“

Katrín segir að í myndböndunum séu ákveðin skilaboð sem í kjarnanum hverfist um að komandi kynslóð „ætlar ekki að láta bjóða sér þessi eldgömlu dönsku grunnlög sem voru skrifuð af einhverjum embættiskörlum. Það er bara kominn tími á að breyta þessu og það verður ekki gert með einhverjum bútasaumi í einhverju hliðarherbergi í Alþingishúsinu heldur verður það gert á þeim grundvelli að niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslunnar gildi og nýja stjórnarskráin verði lögð til grundvallar. Það þýðir ekkert að reyna að stoppa þetta. Það yrði eins og að ætla að stoppa vatn, það bara mun finna sér farveg, það þýðir ekkert að ætla sér að reyna að stoppa þessa kröfu.“

Óttast að Alþingi sé ófært um að innleiða nýju stjórnarskrána

Katrín vísar í máli sínu til heildarendurskoðunar á núgildandi stjórnarskrá í þverpólitísku samstarfi.

„Það sem er svo alvarlegt við það er að verið sé að stigbæta þessa gömlu stjórnarskrá í stað þess að leggja nýju til grundvallar. Þau eru að velja sér einhver ákveðin ákvæði, eins og þetta sé bara eitthvað hlaðborð og dytta að þeim - og stundum útvatna þau ansi mikið, eins og auðlindaákvæðið - og setja þau svo inn í þá gömlu. En það er ekki það sem þjóðin kaus um árið 2012. Það var kosið um það hvort leggja ætti þá nýju til grundvallar og svarið var mjög skýrt, 67% kjósenda sögðu já og á meðan þetta er hundsað á Alþingi verður alltaf þessi hræðilegi skortur á trausti milli þings og þjóðar því þjóðin sjálf er stjórnarskrárgjafinn og Alþingi verður að vakna til vitundar um þá staðreynd og við höldum bara áfram að hamast þar til það gerist. Það er ekkert stórmál.“

Katrín óttast að Alþingi sé ófært um að koma nýju stjórnarskránni til leiðar.

„Fyrst gefur maður þessu eitt ár og svo tvö ár. En svo allt í einu núna eru að verða komin átta ár. Og þá vitum við bara að Alþingi er ófært um þetta. Alþingi er stútfullt af velmeinandi og frábæru fólki en sem stofnun ræður hún ekki við þetta stóra verkefni. Það hafa síðustu 75 ár sýnt okkur svo skýrlega. Þannig að nú þurfum við bara hreinlega að gefa okkar ágæta þingi handleiðslu í gegnum málið og hjálpa þeim að sjá ljósið og skilja að það er þjóðin sem ákveður leikreglurnar þegar kemur að þinginu en ekki þau sjálf. Um leið og það tekst þá erum við bara í góðum málum og getum haldið að byggja upp þetta frábæra samfélag.“