Það eru engin mannréttindi eftir til að berjast fyrir ef mannskepnunnar nýtur ekki lengur við á jörðinni. Þetta segir aðalframkvæmdastjóri mannréttindasamtakanna Amnesty International. Loftslagsváin sé stærsta ógnin sem blasi við mannkyninu. Hann hvetur íslensk stjórnvöld til að halda áfram að láta til sín taka eftir að Ísland hættir að eiga sæti í Mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna.

Kumi Naidoo, aðalframkvæmdastjóiri Amnesty International, var staddur hér á landi nýverið en hann tók meðal annars þátt í minningarathöfn um fyrrum jökulinn OK og hátíðahöldum vegna Hinsegin daga í Reykjavík. „Ég gleðst yfir því hvað Ísland getur miðlað umheiminum um mikilvægi þess að virða réttindi hinsegin fólks,” segir Naidoo.

Aðgerðasinni frá ungaaldri

Hann hefur frá táningsaldri látið að sér kveða í baráttunni fyrir bættum mannréttindum en þegar hann var 15 ára gamall var hann rekinn úr skóla fyrir þáttöku sína í baráttunni gegn aðskilnaðarstefnunni í Suður-Afríku. 

Hann flúði að endingu til Bretlands en snéri aftur til heimalandsins eftir að Nelson Mandela var leystur úr haldi og tíð aðskilnaðarstefnunnar leið undir lok. Þá hefur hann meðal annars gegnt embætti framkvæmdastjóra náttúru- og dýraverndarsamtakanna Greenpeace. Ef til vill muna einhverjir eftir því þegar aðgerðasinnar Greenpeace voru handteknir á Grænlandi árið 2011 fyrir mótmæli. Þeirra á meðal var Kumi Naidoo.

Aðspurður segir hann að skipta megi í fjóra flokka þeim þáttum helst ógni mannréttindum á heimsvísu: Misskipting auðs, uppgangur alræðishyggju og einræðistilburðir, hatursorðræða og síðast en ekki síst hamfarahlýnun af mannavöldum.

Allsherjar dauðarefsing blasi við

„Eitt það helsta sem Amnesty lætur sig varða eru dauðarefsingar og ég gleðst yfir því að meirihluti ríkja heims beitir ekki dauðarefsingu. En loftslagsbreytingar fela í sér dauðarefsingu okkar allra í stórum stíl. Nú vantar klukkuna fimm mínútur í miðnætti í þeirri merkingu sem vísindamenn segja okkur að við séum að falla á tíma,” segir Naidoo. 

„Aðalatriðið er að engin mannréttindi eru til staðar ef engar manneskjur eru til. Ef okkur er annt um mannréttindi þá verðum við að standa vörð um hæfni fólksins til að lifa af á þessari reikistjörnu,” bætir hann við. Sannleikurinn sé sá, að jörðin komi til með að lifa loftslagsbreytingarnar af, aftur á móti sé ekki sjálfgefið að mennirnir geri það líka.

Stjórnmálamenn glími við heyrnarleysi

Hann segir alla geta lagt sitt á vogarskálarnar til að sporna við því að svo verði. Stjórmálamenn víðast hvar í heiminum virðist þó glíma við sama vandamálið. Þeir eigi flestir bágt með að heyra. „Látið engan segja ykkur að rödd ykkar og framlag ykkar skipti engu máli. Það er hið eina sem hefur breytt sögunni og samfélögunum í gegnum tíðina,” segir Naidoo. 

Hann rifjar upp bréf sem bróðir hans sendi honum eitt sinn úr fangelsi þar sem hann dvaldi vegna þátttöku sinnar í baráttunni gegn aðskilnaðarstefnunni í Suður-Afríku.

„Hann sagði í bréfinu: „Mér er farið að skiljast að baráttan fyrir réttlæti beri ekki árangur fyrir tilstuðlan fárra sem gera mikið heldur lítilla fórna sem margir færa.”

Viðtal við Kumi Naidoo, aðalframkvæmdastjóra Amnesty International, má sjá í heild sinni í spilaranum hér að neðan.