Innlent

Þórður Már og Sól­veig Guð­rún sýknuð af milljarða­kröfu

Árni Sæberg skrifar
Sólveig Guðrún og Þórður Már voru sýknuð af öllum kröfum Lyfjablóms ehf.
Sólveig Guðrún og Þórður Már voru sýknuð af öllum kröfum Lyfjablóms ehf. Alþingi/Festir

Þórður Már Jóhannesson og Sólveig Guðrún Pétursdóttir voru í dag sýknuð af 2,3 milljarða króna skaðabótakröfum félagsins Lyfjablóms ehf. Kröfurnar áttu rætur sínar að rekja til viðskipta frá árunum 2006 og 2007 en héraðsdómur taldi kröfurnar fallnar niður fyrir tómlætissakir þar sem ekki var hafist handa við málsókn fyrr en árið 2017. Lyfjablóm var dæmt til að greiða samtals tíu milljónir króna í málskostnað.

Málið tengist fjárfestingarfélaginu Gnúpi sem stofnað var árið 2006 og var á sínum tíma eitt stærsta einkarekna fjárfestingarfélag landsins. Félagið Lyfjablóm ehf., sem hét áður Björn Hallgrímsson ehf., átti 47 prósent hlut í Gnúpi, en stefndi Þórður Már gegni forstjórastöðu í félaginu.

Eigendur Lyfjablóms ehf. voru börn Björns Hallgrímssonar og var sonur hans Kristinn í fyrirsvari fyrir félagið. Sólveig Guðrún Pétursdóttir er ekkja Kristins og situr í óskiptu búi eftir andlát hans árið 2015. Þess má einnig geta að Sólveig var dóms- og kirkjumálaráðherra á árunum 1999 til 2003 og forseti Alþingis á árunum 2005 til 2007, á þeim tíma sem hinir umdeildu viðskiptagerningar voru framkvæmdir.

Hafi eignast hluta í félaginu með flókinni fléttu

Málið á rætur sínar að rekja til stofnunar fjárfestingarfélagsins Gnúps árið 2006. Félagið var stofnað þegar eignarhaldsfélög í eigu Lyfjablóms og eignarhaldsfélög í eigu Magnúsar Kristinssonar, útgerðarmanns og fjárfestis, keyptu allt hlutafé einkahlutafélagsins Þúfubjargs af Fjárfestingarfélaginu Brekku ehf., sem Þórður Már var í forsvari fyrir. Nafni Þúfubjargs ehf. var síðan breytt í Gnúp fjárfestingarfélag ehf.

Kaupverðið á helmingshlut Lyfjablóms ehf. í Þúfubjargi ehf. var átta hundruð milljónir króna. Önnur krafa eigenda Lyfjablóms ehf. hljóðaði einmitt upp á átta hundruð milljónir. Í kröfum þeirra segir að kaupin hafi verið hluti af viðskiptafléttu sem nefnd hefur verið Þúfubjargsfléttan.

Um hafi verið að ræða þaulskipulagða fléttu sem hafi falið í sér að félög í samstæðu stefnanda hafi í raun fjármagnað hlutafjárframlag stefnda Þórðar í Þúfubjargi ehf. á þann máta að eigið fé þess félags hafi í raun verið minna en gefið hafi verið upp.

Þórður Már lagði fram hlutafé upp á tvo milljarða króna fyrir sjö prósent í félaginu en Lyfjablóm ehf. segir hann í raun ekki hafa greitt alla fjárhæðina.

Reikningsskil hafi ekki veitt réttar upplýsingar

Hinn hluti kröfunnar hljóðar upp á einn og hálfan milljarð króna vegna taps hluthafa sem stefnendur telja hafa orðið vegna rangra reikningsskila sem hafi ekki veitt réttar upplýsingar um fjárhagsstöðu og áhættu félagsins þar sem ekki hafi verið gerð grein fyrir stöðu afleiðusamninga með hlutabréf og gjaldmiðla. Í slíkum viðskiptum felist mikil áhætta þar sem engin takmörk séu sett fyrir því tapi sem kunni að verða með tilliti til þróunar verðmæta á samningstíma.

Lyfjablóm ehf. byggði á því að þar sem mikilvægum upplýsingum um fjárhagsstöðu og áhættu Gnúps fjárfestingafélags hf. var haldið leyndum fyrir honum þá hafi hann verið blekktur til að leggja Gnúpi fjárfestingafélagi hf. til fjármuni, samtals einn og hálfan milljarða króna, á sama tíma og félagið stefndi í þrot.

Málið allt of seint til komið

Lyfjablóm höfðaði fyrst mál gegn Þórði Má og Sólveigu Guðrúnu árið 2018. Héraðsdómur vísaði því máli frá dómi vegna vanreifunar af hálfu stefnanda en Landsréttur sneri dómnum við og fyrirskipaði að héraðsdómur tæki málið til efnislegrar meðferðar. Þegar málið var tekið til efnismeðferðar voru stefndu sýknuð en Landsréttur vísaði þeim dómi heim í hérað þar sem málatilbúnaður stefndu var ekki talinn í samræmi við lög um meðferð einkamála. Því þurfti að reka málið aftur í héraði.

Kröfur Þórðar Más voru að hann yrði sýknaður af öllum kröfum Lyfjablóms en Sólveig Guðrún krafðist sýknu eða verulegrar lækkunar skaðabótakröfu.

Auk þess að byggja á því að engin saknæm háttsemi hafi átt sér stað báru þau bæði fyrir sig að málatilbúnaður Lyfjablóms væri of seint fram kominn. Gerningarnir sem vísað er til í málsástæðum stefnanda voru framkvæmdir árin 2006 og 2007 en fyrst var hafist handa við málarekstur árið 2017. 

Í málsástæðum Þórðar Más segir að því hafi krafan verið fyrnd vegna tíu ára fyrningarfrestar laga um fyrning skulda en þau voru felld úr gildi árið 2007, eftir hina umdeildu gjörninga.

Þá væri tveggja ára málshöfðunarfrestur þágildandi laga um einkahlutagfélög verið liðinn. Að lokum væri krafan fallin niður fyrir tómlæti stefnanda en ví hefur verið slegið föstu af dómstólum og um það fjallað af hálfu fræðimanna að forsendur kunni að vera til þess að kröfur falli niður af þessari ástæðu, bæði vegna tillitsskyldu gagnvart gagnaðila en ekki síður sökum þess að eftir því sem lengra líður frá málsatvikum verður gagnaöflun erfiðari af beggja hálfu.

„Með svo síðbúinni málsókn sýndi stefnandi af sér stórfellt tómlæti um að gera athugasemdir við stefndu vegna þessara viðskiptaog glataði þar með öllum hugsanlegum rétti með því að hafaekki hreyft slíku án ástæðulauss dráttar,“ segir í dómi héraðsdóms.

Óvenjuhár málskostnaður

Í niðurstöðukafla dómsins segir að hvað varðar kröfu Lyfjablóms ehf. upp á átta hundruð milljónir króna sé skilyrðum laga til að fella skaðabótskyldu á stefndu á grundvelli sakarreglu ekki fullnægt. Engri saknæmri háttsemi hafi verið til að dreifa, hvorki hvað varðar greiðslu kaupverðs Þúfubjargs ehf. né í tengslum við hækkun hlutafjár Gnúps fjárfestingafélags hf.

Hvað varðar kröfu upp á einn og hálfan milljarð króna taldi dómurinn ósannað að stefndu bæru skaðabótaábyrgð vegna lántöku sem Lyfjablóm taldi hafa verið gerða á grundvelli rangra eða ófullnægjandi upplýsinga í ársreikningi.  

Þá féllst héraðsdómur á málsástæður Þórðar Más og Sólveigar Guðrúnar um að allar kröfur á hendur þeim væru ýmist fyrndar, málshöfðunarfrestur þeirra runninn út, fallnar niður fyrir tómlæti eða þær hefðu einfaldlega ekki stofnast.

Af þeim sökum voru þau sýknuð af öllum kröfum Lyfjablóms ehf. og var félagið dæmt til að greiða þeim fimm milljónir króna hvoru um sig. Það er óvenjuhár málskostnaður í héraði.

Dóminn, sem er mjög langur og ítarlegur, má lesa hér.

Fréttin var leiðrétt klukkan 14:10.


Tengdar fréttir

Eignir þriggja kynslóða fuðruðu upp

Fjölskylda Björns Scheving Thorsteinssonar krefst alls 2,3 milljarða króna bóta vegna þess sem hún telur blekkingar í starfsemi Gnúps fyrir hrun.

Milljarða bótakröfu vísað frá héraðsdómi

2,3 milljarða skaðabótakröfu félagsins Lyfjablóms ehf. á hendur Þórði Má Jóhannessyni, Magnúsi Kristinssyni, Sólveigu Pétursdóttur, Helga Friðjóni Arnarssyni og KPMG ehf. var vísað frá Héraðsdómi Reykjavíkur í gær.



Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur.

Fleiri fréttir

Sjá meira


×