Hlutur ferðamanna í áfengissölu óviss Ari Brynjólfsson skrifar 18. maí 2019 09:00 Áfengi er selt í verslun ríkisins á Keflavíkurflugvelli ásamt sælgæti, leikföngum og raftækjum. Fréttablaðið/Andri Heildarneysla á áfengi hér á landi hefur aukist töluvert á síðustu árum. Hefur það farið úr 6,7 lítrum af áfengi á íbúa 15 ára og eldri árið 2010 upp í 7,7 lítra í fyrra. Embætti landlæknis fullyrðir að áfengisneysla Íslendinga sé að aukast sem verði til þess að Ísland nái ekki markmiðum Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar fyrir árið 2025 og beita þurfi verðstýringu ásamt því að takmarka aðgengi. Athygli vekur að í þessum tölum er ekki gert ráð fyrir þeim 2,2 milljónum ferðamanna sem koma til landsins.Arnar Sigurðsson, vínkaupmaður.Arnar Sigurðsson vínkaupmaður hefur farið yfir tölfræðina ásamt því að hafa lesið rannsóknir um áhrif aukins aðgengis að áfengi. Hann hafnar alfarið að þarna sé beint orsakasamhengi. „Ef við berum þetta saman við aðgengi að mat þá sjáum við að verslanir sem eru opnar allan sólarhringinn eru ekki valdur að offitu. Hvorki hjá börnum né fullorðnum,“ segir Arnar. „Það er alveg sama með áfengi. Í dag er aðgengið nánast algjört. Bæði með margföldun vínveitingastaða og Vínbúðum.“ Hann segir að þegar tekið sé mið af fjölgun ferðamanna komi í ljós að áfengisneysla fari minnkandi meðal Íslendinga þrátt fyrir aukið aðgengi. „Það stenst ekki skoðun að þær milljónir ferðamanna sem hingað koma séu allar góðtemplarar.“ Sveinbjörn Kristjánsson, verkefnastjóri hjá Landlækni, viðurkennir að ekki sé tekið mið af fjölgun ferðamanna í tölum embættisins, en á móti sé heldur ekki talið áfengi sem fólk kaupir í Fríhöfninni. „Við höfum litið á það þannig að fjölgun ferðamanna hafi ekki haft svo mikil áhrif. Þegar kemur á móti hvað Íslendingar fara mikið til útlanda, eins og nýlegar tölur sýna, þá jafnast þetta út,“ segir Sveinbjörn. „Bandarískir ferðamenn tíma ekki að kaupa sér bjór á Íslandi, nýta sér Fríhöfnina. Fólk veit þetta.“ Arnar segir tvískinnungs gæta hjá hinu opinbera. Boðaðar séu takmarkanir en á sama tíma aðgengi aukið með fjölgun Vínbúða ásamt viðamikilli starfsemi á Keflavíkurflugvelli. „Ef ríkinu er alvara með þessum málflutningi þá væri það ekki að selja áfengi á sama stað og sælgæti, raftæki og leikföng.“Sveinbjörn Kristinsson, verkefnastjóri hjá Landlæknisembættinu.Sveinbjörn segir bætta þjónustu Vínbúða, bæði hér á landi og á hinum Norðurlöndunum, vera viðbragð við þrýstingi áfengisiðnaðarins. „Það er varnarbarátta, til að draga úr rökum hinna að ekki sé hægt að kaupa áfengi, og eðlileg þróun.“ Það hefur margsinnis komið fram í umsögnum Landlæknisembættisins við lagafrumvörp sem snúa að áfengi, að aukið aðgengi þýði aukinn skaða af völdum áfengis. Hefur embættið ávallt lagst gegn því að bann við heimabruggun sé afnumið sem og afnám einkaleyfis ríkisins á áfengissölu. „Menn mega alveg hafa þá lífsskoðun að vilja ríkisrekstur á öllum sviðum. Þá eiga menn að segja það, ekki dulbúa það sem vísindi,“ segir Arnar. „Ég hef lesið ótal rannsóknir á þessu sviði og hvergi hef ég rekist á beint orsakasamhengi um að aukið aðgengi þýði aukna neyslu. Allt tal í bergmálshellum um að það sé margsannað er einfaldlega rangt.“ Engin dæmi séu til staðar um beint afnám einokunarverslunar á áfengi á síðustu árum. Bendir Arnar á að áhyggjur hafi verið á lofti um aukið aðgengi þegar opnunartími vínveitingastaða var gefinn frjáls í Bretlandi og á Íslandi. „Það er komin tíu ára reynsla á þetta í Bretlandi. Það var varað við auknu ofbeldi, ofdrykkju og alkóhólisma. Ekkert af þessu rættist. Það nákvæmlega sama var sagt um bjórinn á Íslandi á sínum tíma.“ Sveinbjörn segir einfaldast að bera saman Danmörku og Ísland. „Danmörk, þar sem aðgengið er mjög gott, sker sig alveg úr þegar kemur að áfengisneyslu. Það er alltaf að koma betur í ljós hvað áfengi er skaðlegt, nýjustu rannsóknir benda til að jafnvel hófleg drykkja sé skaðleg.“ Áfengi og tóbak Birtist í Fréttablaðinu Ferðamennska á Íslandi Neytendur Mest lesið Segir ákvörðun um kæru fyrir nauðgun tekna fyrir andlát flugmanns Innlent Orðið vör við fjölgun útkalla vegna þjófnaðar Innlent Nýjustu upplýsingar breyta ekki skoðun verkstjórans Innlent Hótar að beita kjarnorkuvopnum gegn árás með hefðbundnum vopnum Erlent Íhuga að fara í skaðabótamál vegna andláts Ibrahims Innlent Eiturlyf og vopn fundust á heimili hins handtekna á Bakkafirði Innlent Reikna með 700 þúsund ferðamönnum í Reykjadal Innlent Alríkisákærur gefnar út á hendur borgarstjóra New York Erlent Hálft ár frá ráninu í Hamraborg sem er enn óupplýst Innlent Umhugsunarefni hve margir ferðamenn fái ekki að snúa aftur heim Innlent Fleiri fréttir „Sérstakar ástæður“ urðu til þess að dómur skrifstofustjórans var ekki birtur Segir ákvörðun um kæru fyrir nauðgun tekna fyrir andlát flugmanns Reikna með 700 þúsund ferðamönnum í Reykjadal Orðið vör við fjölgun útkalla vegna þjófnaðar Segist hafa væntingar um meira fé til samgöngumála Íhuga að fara í skaðabótamál vegna andláts Ibrahims Nýjustu upplýsingar breyta ekki skoðun verkstjórans Hálft ár frá ráninu í Hamraborg sem er enn óupplýst Lesskilningur bættur með leikjum Umhugsunarefni hve margir ferðamenn fái ekki að snúa aftur heim Erlend þjófagengi herja á verslanir Gömul og óskráð skotvopn komi oft „frá afa“ Ætla að tala opinskátt um ofbeldi í Kópavogi Stórfelldur þjófnaður í matvörubúðum og slysahætta á „ævintýraeyju“ Ytri Rangá hefur gefið 4 þúsund laxa í sumar Tvö hundruð milljónir í baráttuna um Bessastaði Maðurinn sem lést í Brúará frá Katar Sjónarmið Miðflokksins og Arnars Þórs skarist að mörgu leyti Konan komst úr bílnum af sjálfsdáðum Hjónin létust eftir langvarandi veikindi Eiturlyf og vopn fundust á heimili hins handtekna á Bakkafirði Manndrápstíðni áhyggjuefni þrátt fyrir sveiflur og fólksfjölgun Útiloka ekki kosningar í vor Gripnir á leið upp í flugvél en tugmilljóna þýfi ófundið Tugmilljóna þýfi úr Elko enn ófundið Býst við að Bjarni bæti úr óheyrilegum meðferðartíma Arnar Þór og Miðflokkur náðu ekki saman Lögregluþjónn frá Hong Kong lést við Fossá á Skaga Talinn hafa stungið mann eftir að hafa skemmt bílinn hans Fjórar tilkynningar um innbrot og þjófnaði og þrír handteknir Sjá meira
Heildarneysla á áfengi hér á landi hefur aukist töluvert á síðustu árum. Hefur það farið úr 6,7 lítrum af áfengi á íbúa 15 ára og eldri árið 2010 upp í 7,7 lítra í fyrra. Embætti landlæknis fullyrðir að áfengisneysla Íslendinga sé að aukast sem verði til þess að Ísland nái ekki markmiðum Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar fyrir árið 2025 og beita þurfi verðstýringu ásamt því að takmarka aðgengi. Athygli vekur að í þessum tölum er ekki gert ráð fyrir þeim 2,2 milljónum ferðamanna sem koma til landsins.Arnar Sigurðsson, vínkaupmaður.Arnar Sigurðsson vínkaupmaður hefur farið yfir tölfræðina ásamt því að hafa lesið rannsóknir um áhrif aukins aðgengis að áfengi. Hann hafnar alfarið að þarna sé beint orsakasamhengi. „Ef við berum þetta saman við aðgengi að mat þá sjáum við að verslanir sem eru opnar allan sólarhringinn eru ekki valdur að offitu. Hvorki hjá börnum né fullorðnum,“ segir Arnar. „Það er alveg sama með áfengi. Í dag er aðgengið nánast algjört. Bæði með margföldun vínveitingastaða og Vínbúðum.“ Hann segir að þegar tekið sé mið af fjölgun ferðamanna komi í ljós að áfengisneysla fari minnkandi meðal Íslendinga þrátt fyrir aukið aðgengi. „Það stenst ekki skoðun að þær milljónir ferðamanna sem hingað koma séu allar góðtemplarar.“ Sveinbjörn Kristjánsson, verkefnastjóri hjá Landlækni, viðurkennir að ekki sé tekið mið af fjölgun ferðamanna í tölum embættisins, en á móti sé heldur ekki talið áfengi sem fólk kaupir í Fríhöfninni. „Við höfum litið á það þannig að fjölgun ferðamanna hafi ekki haft svo mikil áhrif. Þegar kemur á móti hvað Íslendingar fara mikið til útlanda, eins og nýlegar tölur sýna, þá jafnast þetta út,“ segir Sveinbjörn. „Bandarískir ferðamenn tíma ekki að kaupa sér bjór á Íslandi, nýta sér Fríhöfnina. Fólk veit þetta.“ Arnar segir tvískinnungs gæta hjá hinu opinbera. Boðaðar séu takmarkanir en á sama tíma aðgengi aukið með fjölgun Vínbúða ásamt viðamikilli starfsemi á Keflavíkurflugvelli. „Ef ríkinu er alvara með þessum málflutningi þá væri það ekki að selja áfengi á sama stað og sælgæti, raftæki og leikföng.“Sveinbjörn Kristinsson, verkefnastjóri hjá Landlæknisembættinu.Sveinbjörn segir bætta þjónustu Vínbúða, bæði hér á landi og á hinum Norðurlöndunum, vera viðbragð við þrýstingi áfengisiðnaðarins. „Það er varnarbarátta, til að draga úr rökum hinna að ekki sé hægt að kaupa áfengi, og eðlileg þróun.“ Það hefur margsinnis komið fram í umsögnum Landlæknisembættisins við lagafrumvörp sem snúa að áfengi, að aukið aðgengi þýði aukinn skaða af völdum áfengis. Hefur embættið ávallt lagst gegn því að bann við heimabruggun sé afnumið sem og afnám einkaleyfis ríkisins á áfengissölu. „Menn mega alveg hafa þá lífsskoðun að vilja ríkisrekstur á öllum sviðum. Þá eiga menn að segja það, ekki dulbúa það sem vísindi,“ segir Arnar. „Ég hef lesið ótal rannsóknir á þessu sviði og hvergi hef ég rekist á beint orsakasamhengi um að aukið aðgengi þýði aukna neyslu. Allt tal í bergmálshellum um að það sé margsannað er einfaldlega rangt.“ Engin dæmi séu til staðar um beint afnám einokunarverslunar á áfengi á síðustu árum. Bendir Arnar á að áhyggjur hafi verið á lofti um aukið aðgengi þegar opnunartími vínveitingastaða var gefinn frjáls í Bretlandi og á Íslandi. „Það er komin tíu ára reynsla á þetta í Bretlandi. Það var varað við auknu ofbeldi, ofdrykkju og alkóhólisma. Ekkert af þessu rættist. Það nákvæmlega sama var sagt um bjórinn á Íslandi á sínum tíma.“ Sveinbjörn segir einfaldast að bera saman Danmörku og Ísland. „Danmörk, þar sem aðgengið er mjög gott, sker sig alveg úr þegar kemur að áfengisneyslu. Það er alltaf að koma betur í ljós hvað áfengi er skaðlegt, nýjustu rannsóknir benda til að jafnvel hófleg drykkja sé skaðleg.“
Áfengi og tóbak Birtist í Fréttablaðinu Ferðamennska á Íslandi Neytendur Mest lesið Segir ákvörðun um kæru fyrir nauðgun tekna fyrir andlát flugmanns Innlent Orðið vör við fjölgun útkalla vegna þjófnaðar Innlent Nýjustu upplýsingar breyta ekki skoðun verkstjórans Innlent Hótar að beita kjarnorkuvopnum gegn árás með hefðbundnum vopnum Erlent Íhuga að fara í skaðabótamál vegna andláts Ibrahims Innlent Eiturlyf og vopn fundust á heimili hins handtekna á Bakkafirði Innlent Reikna með 700 þúsund ferðamönnum í Reykjadal Innlent Alríkisákærur gefnar út á hendur borgarstjóra New York Erlent Hálft ár frá ráninu í Hamraborg sem er enn óupplýst Innlent Umhugsunarefni hve margir ferðamenn fái ekki að snúa aftur heim Innlent Fleiri fréttir „Sérstakar ástæður“ urðu til þess að dómur skrifstofustjórans var ekki birtur Segir ákvörðun um kæru fyrir nauðgun tekna fyrir andlát flugmanns Reikna með 700 þúsund ferðamönnum í Reykjadal Orðið vör við fjölgun útkalla vegna þjófnaðar Segist hafa væntingar um meira fé til samgöngumála Íhuga að fara í skaðabótamál vegna andláts Ibrahims Nýjustu upplýsingar breyta ekki skoðun verkstjórans Hálft ár frá ráninu í Hamraborg sem er enn óupplýst Lesskilningur bættur með leikjum Umhugsunarefni hve margir ferðamenn fái ekki að snúa aftur heim Erlend þjófagengi herja á verslanir Gömul og óskráð skotvopn komi oft „frá afa“ Ætla að tala opinskátt um ofbeldi í Kópavogi Stórfelldur þjófnaður í matvörubúðum og slysahætta á „ævintýraeyju“ Ytri Rangá hefur gefið 4 þúsund laxa í sumar Tvö hundruð milljónir í baráttuna um Bessastaði Maðurinn sem lést í Brúará frá Katar Sjónarmið Miðflokksins og Arnars Þórs skarist að mörgu leyti Konan komst úr bílnum af sjálfsdáðum Hjónin létust eftir langvarandi veikindi Eiturlyf og vopn fundust á heimili hins handtekna á Bakkafirði Manndrápstíðni áhyggjuefni þrátt fyrir sveiflur og fólksfjölgun Útiloka ekki kosningar í vor Gripnir á leið upp í flugvél en tugmilljóna þýfi ófundið Tugmilljóna þýfi úr Elko enn ófundið Býst við að Bjarni bæti úr óheyrilegum meðferðartíma Arnar Þór og Miðflokkur náðu ekki saman Lögregluþjónn frá Hong Kong lést við Fossá á Skaga Talinn hafa stungið mann eftir að hafa skemmt bílinn hans Fjórar tilkynningar um innbrot og þjófnaði og þrír handteknir Sjá meira