„Íslenskir stjórnmálamenn eru á meðal best launuðu stjórnmálamanna í heimi. Sem er alveg ótrúlegt fyrir ríflega þrjú hundruð þúsund manna þjóðfélag. “ Þetta sagði Eiríkur Bergmann í  Sprengisandi á Bylgjunni í morgun. Eiríkur bætti við að laun stjórnmálamanna hér á landi hafi hækkað umfram það sem gengur og gerist í nágrannalöndunum.

Stundin birti í dag samantekt þar sem fram kemur að íslenskir þingmenn fái hærra þingfararkaup en þingmenn í Svíþjóð, Noregi og Finnlandi. Laun íslenskra þingmanna eru þó svipuð og hjá frændum okkar í Danmörku, talsvert lægri en hjá Bretum og mun lægri en tíðkast í Þýskalandi. Þingfararkaup á íslandi var 1.101.194 þúsund krónur á mánuði í janúar 2018 en það var hækkað um 44 prósent í einu vetfangi í október 2016.

Umrót innan verkalýðshreyfingarinnar skrifist á hækkun kjara ríkisvaldsins

Stjórnmálafræðingarnir Eiríkur Bergmann og Stefanía Óskarsdóttir voru gestir Kristjáns Kristjánssonar í Sprengisandi í morgun en þau ræddu meðal annars um verkalýðshreyfinguna, launakjör og efnahagsmál.

Stefanía og Eiríkur ræddu til að mynda hið svokallaða norræna vinnumarkaðsmódel, sem felur í sér sameinaða verkalýðshreyfingu og sameinaða atvinnurekendur. Stefanía og Eiríkur telja að grafið hafi verið undan þessu samráðskerfi.

„Það hefur verið dregin upp ákveðin glansmynd af þessu vinnumarkaðsmódeli hér á Íslandi en það hefur verið að gefa eftir á Norðurlöndunum á síðustu áratugum, meðal annars vegna þess að það er minni þátttaka í verkalýðshreyfingunni og hún hefur verið meira ósamstíga en hún var um þessa kosti og á móti kemur að hagkerfinu eru miklu opnari en þau voru í gamla daga. Þannig að það gefur minna í aðra hönd fyrir verkalýðshreyfinguna að semja við ríkið en það gerði, vegna þess að ríkið hefur ekki sömu bjargirnar til að skaffa og atvinnurekendurnir eru oft alþjóðlegir og eru ekki endilega að endurfjárfesta í  hagkerfinu innanlands,“ segir Stefanía.  

Eiríkur telur að aðrir þættir hafi einnig verið þess valdandi að grafið hefur undan samráðskerfinu. 

 „Það er athyglisvert að velta fyrir sér að þegar verkalýðshreyfingin fer í þessa vegferð, fer inn í þetta SALEK-kerfi, samráðskerfið og allt það, þá fylgja aðrir þættir ekki almennilega eftir. Á þessu tímabili frá 1990 og til dagsins í dag þá hefur verið alveg feikilegt hagvaxtarskeið á Íslandi,“ segir Eiríkur. „Hins vegar eru stórir hópar sem hafa setið eftir,“ bætir hann við.

„Einhverra hluta vegna hefur ríkisvaldið, hið opinbera í heild sinni, ekki hugað að því að lyfta almennilega upp þeim sem eru lægst launaðir,“ segir Eiríkur. Hann telur að táknrænt séð hafi aðgerðir Kjaradóms og stjórnvalda skemmt ferlið endanlega. Hann vill jafnframt meina að sigurganga byltingaraflanna innan verkalýðshreyfingarinnar nú að undanförnu skrifist að mörgu leyti á aðgerðir ríkisvaldsins hvað varðar eigin kjör.

Eiríkur telur að vinnubrögð Kjaradóms líti ekki vel út, að minnsta kosti ekki út á við.

„Það er einhver víxlverkun á milli Kjaradóms, sem fær alla þá hækkun til sjálfs sín sem þau vilja inni í nefndinni, og svo hækka þau laun stjórnmálamanna. Þetta kann allt að vera málefnalegt en þetta lítur alveg feikilega illa út,“ sagði Eiríkur og bætti við að hann teldi að vegna þessa hefði ríkisvaldið hefði aldrei farið með verkalýðshreyfingunni almennilega inn í þetta nýja vinnumarkaðsmál.