Ég er frjáls eins og fuglinn

Þegar Lára Jónsdóttir var um fimmtugt seldi hún þakið ofan af höfði sér, sagði upp góðri framkvæmdastjórastöðu og fann til mikils léttis. Síðan hefur hún ferðast vítt og breitt um heimsbyggðina, meðal annars til hins hertekna Gasasvæðis.

Fyrir rúmum tveimur árum var Lára Jónsdóttir í góðu starfi sem framkvæmdastjóri, átti sitt heimili sem hún greiddi samviskusamlega af í hverjum mánuði, rétt eins og flestir aðrir landsmenn á fullorðinsárum. Undir niðri kraumaði í henni ævintýraþrá sem að lokum fékk hana til að kollvarpa lífi sínu. Um leið og ungarnir hennar tveir voru báðir flognir úr hreiðrinu sagði hún upp starfi sínu, seldi íbúðina sína og ákvað að nú væri tími til kominn að skoða heiminn.

„Ég var búin að vinna í tíu ár sem framkvæmdastjóri Fulbright-stofnunarinnar, sem var frábært starf. En þegar ég var búin að vinna þarna í tíu ár hugsaði ég með mér: Ef ég á að breyta einhverju í þessu lífi, verður það að gerast núna. Svo ég sagði upp. Þegar ég seldi íbúðina mína og gat borgað niður öll lán fann ég fyrir ólýsanlegum létti. Þá fór ég beinustu leið inn á sölusíðu Icelandair og pantaði mér far út í heim."

Hún segir að vissulega hafi það verið erfið ákvörðun að segja upp svo góðu starfi. En það hafi helst verið vinir og kunningjar sem undruðu sig á því. „Það er óalgengt að fólk geri þetta á mínum aldri. Það var eiginlega magnað að sjá að margir í kringum mig voru í nettu sjokki yfir þessari ákvörðun – að ég ætlaði að hætta sem framkvæmdastjóri en væri ekki á leið í betra starf," segir Lára, sem hefur verið svo heppin að fá að stökkva til og vinna á veitingastað hjá vinkonu sinni, á milli ferðalaga, því eins og aðrir þarf hún að afla tekna til að lifa. „Ef maður ætlar að lifa fyrir að ferðast kostar það það að maður er ekki með sinn starfsframa í fyrsta sæti."

Eins og eins árs í boltalandiLára situr í stjórn Félagsins Ísland-Palestína. Hún hefur lengi fylgst með málefnum Palestínu og haft hug á því að heimsækja Gasasvæðið. Ekki síst hafði hún áhuga á að sjá með eigin augum hvernig það fé sem samtökin afla hér á landi nýtist þar. En það er ekki hlaupið að því að komast inn á Gasa, né út af því aftur, ef því er að skipta.

Síðastliðið haust ákvað Lára að reyna að komast inn á Gasa l í gegnum Rafah í Egyptalandi. Umsóknina sendi hún egypska utanríkisráðuneytinu, og dreif sig svo af stað til Kaíró, þar sem hún ákvað að bíða eftir því að leyfið gengi í gegn. Þetta var í október síðastliðnum. „Ég vissi að ég myndi lenda í einhverjum töfum og og í raun langaði mig líka að athuga sjálf hvað það tæki langan tíma að komast yfir, ef maður mætti á staðinn og segðist bara ætla. Maður fer ekki þarna út nema maður sé tilbúinn til að láta hlutina hafa sinn gang. Enda kom það í ljós, þegar ég var komin til Kaíró, að umsóknin mín hafði týnst."

Þá var ekki annað að gera en að sækja aftur um og bíða. Lára setti það ekki fyrir sig. „Ef fólk hefur gaman af sögu er Egyptaland eins og að vera eins og hálfs árs í boltalandi. Ég er heilluð af Kaíró og Egyptalandi öllu."

Gott að vera ein á ferðalagiÞegar kallið kom frá Dínu, nýju vinkonu Láru hjá egypska utanríkisráðuneytinu, var hún búin að ferðast vítt og breitt um Egyptaland, norður til Alexandríu og suður eftir, alveg niður að landamærum Norður-Súdan. Í Kaíró bjó hún meðal annars á Tahrir-torginu sjálfu, þar sem þúsundir Egypta höfðu mótmælt fyrr á árinu, sem leiddi til þess að Hosni Mubarak forseti hrökklaðist úr embætti. Á meðan Lára var úti var uppþot meðal kristinna Kopta og átök brutust út á torginu, stuttu eftir að hún var farin frá Egyptalandi. Það truflaði Láru ekki að vera ein á ferð á svo róstusömu svæði.

„Mér finnst bara spennandi að fara á framandi og kannski dálítið „shaky" staði," segir hún, og tekur fram að henni finnist ekkert að því að ferðast einsömul. „Mér finnst fínt að vera ein með sjálfri mér. Þá get ég stokkið til og breytt um plan með klukkutíma fyrirvara og þarf ekki að taka ábyrgð á öðrum en sjálfri mér. Línur úr gömlum dægurlagatexta koma oft upp í hugann á mér þegar ég er ein á ferðinni: „Ég er frjáls eins og fuglinn…" syngur hún og hlær. „Mín reynsla er að það taka allir einsamalli konu, ferðalangi, opnum örmum. Ég hef kynnst svo yndislegu fólki. Í Egyptalandi voru flestir ferðalangar líka einir eins og ég og þannig er auðvelt að kynnast fólki. Egyptar eru ofsalega opnir og yndislegir. Svo er gott að muna að þó að þú farir á skrýtna staði, sem þú hefur aldrei komið á áður, finnast alltaf einhverjar tengingar, þó að þú áttir þig ekki endilega á þeim."

Fylltist von á GasaStarf Félagsins Ísland-Palestína gengur út á að kynna málstað Palestínu og ekki síst að safna fé sem rennur til styrktar verkefnum þar. Lára er gjaldkeri félagsins og hafði sem fyrr segir áhuga á að sjá hvernig þau verkefni sem félagið styrkir ganga og hitta það fólk sem stýrir þeim. Hún heimsótti meðal annars Aid and Hope Center, sem er eftirmeðferðarmiðstöð fyrir krabbameinssjúkar konur og börn, Aisha-miðstöðina, sem er starfrækt fyrir konur sem hafa þurft að þola ofbeldi, andlegt, líkamlegt eða kynferðislegt, Rachel Corrie Center í Rafah og ALPC, Artificial Limbs and Polio Center, sem hefur verið í miklu samstarfi við Ísland-Palestínu undanfarin ár. Þá fræddist hún um og hreifst af Gasamaraþoninu, sem segir frá í hliðarefni hér á síðunni.

Lára fylltist von við að heimsækja Gasa. „Það er tekið á móti öllum útlendingum sem koma til Gasa eins og þeir séu þjóðhöfðingjar. Palestínumenn eru ofsalega stoltir af uppruna sínum og fullir baráttuhug, þrátt fyrir að þarna sé 80 prósenta atvinnuleysi og 60 prósent barna séu vannærð. Ástandið er rosalegt og það sést hvarvetna hvernig Ísraelsmenn vinna að því að eyða palestínsku þjóðinni. Sameinuðu þjóðirnar halda uppi þeirri litlu þjónustu sem þarna er. Leikskólar, skólar og sjúkrahús eru rekin af þeim og stór hluti fólks reiðir sig á matargjafir frá þeim."

Á Gasa býr meirihluti fólks í flóttamannabúðum, flest fólk sem hefur verið rekið úr þorpum sínum á Vesturbakkanum. Lára heimsótti flóttamannabúðirnar Beach Camp, þriðju stærstu flóttamannabúðir á Gasa, þar sem 82 þúsund manns búa á hálfum ferkílómetra. „Tilvera fólks sem þarna býr er upp á líf og dauða, hvern einasta dag. Þar var tekið svo vel á móti mér, mér boðnir ávextir og te, af fólki sem á bókstaflega ekki neitt. Svona mikil gestrisni í þessari svakalegu eymd var bæði hjartaskerandi og upplífgandi. Þrátt fyrir alla þeirra erfiðleika er fólkið sem þarna býr ekki búið að gleyma því hvernig það er að vera manneskja."