Rostungsbein sem enduðu í Kænugarði fyrir þúsund árum fóru líklega um Ísland Kristján Már Unnarsson skrifar 24. maí 2022 22:40 Albína Hulda Pálsdóttir dýrabeinafornleifafræðingur tók þátt í rannsókninni. Hún er núna doktorsnemi við Háskólann í Osló en starfaði áður við Landbúnaðarháskóla Íslands,. Rúnar Vilberg Hjaltason Ný rannsókn sýnir að rostungstennur, sem fundust í Kænugarði fyrir fimmtán árum, eru komnar úr norrænu byggðinni á Grænlandi og eru frá tímum víkinga. Fornleifafræðingur telur mjög líklegt að Íslendingar hafi komið að verslun með grænlensk rostungabein. Í fréttum Stöðvar 2 mátti sjá myndir af norrænum rústum á Grænlandi en menn hafa lengi undrast það hvernig tiltölulega fámenn norræn byggð þar gat skilið eftir sig svo veglegar steinbyggingar. Biskupssetrið var að Görðum og þar má enn sjá rústir stórrar dómkirkju, rammgerðrar fjárhirslu og annarra mannvirkja sem vitna um ríkidæmi. En hvaðan kom þessi auður? Frá rústum dómkirkjunnar að Görðum í Eystribyggð. Þar var biskupssetur Grænlands og helsta valdamiðstöð norrænu byggðarinnar.Friðrik Þór Halldórsson Albína Hulda Pálsdóttir er í hópi átta vísindamanna sem komu að alþjóðlegri rannsókn rostungsbeina, sem fundust í Kænugarði fyrir fimmtán árum og voru lengi talin frá heimskautasvæðum Rússlands. Rannsóknin, sem var undir forystu James H. Barrett, við vísinda- og tækniháskólann í Þrándheimi, og The Royal Society birti, hefur núna leitt í ljós óvæntar niðurstöður. „Að þetta séu rostungar sem voru veiddir af norrænum mönnum á Grænlandi og séu tennur sem voru fluttar alla þessa leið frá Grænlandi, yfir hafið, og alla leið til Kænugarðs,“ segir Albína. Verslunarleið rostungstannanna frá Grænlandi til Kænugarðs á víkingatímanum er talin hafa legið um Ísland og Noreg og síðan um Eystrasalt og rússnesku fljótin.Kort/Ragnar Visage Hún segir ýmislegt benda til þess að frumvinnsla beinanna hafi farið fram á Grænlandi og frekari vinnsla í Niðarósi í Noregi. Úr beinunum, sem fundust í Kænugarði, var meðal annars búið að skera út taflmenn. „Sem eru mögulega úr svokölluðu hnefatafli. Og einhverjir þeirra eru mjög sambærilegir við hnefa úr hnefatöflum sem hafa fundist í Skandinavíu,“ segir Albína. Ekki sé víst að þeir hafi verið seldir heldur kunni munirnir að hafa verið konunglegar gjafir. Aldursgreining bendir til að rostungarnir hafi verið veiddir fljótlega eftir að Eiríkur rauði fór fyrir leiðangri frá Íslandi til að nema Grænland í kringum árið 985. „Þetta er frá víkingaöld. Þetta er svona fyrsti parturinn af þessari rostungatannaverslun sem var í gangi eftir landnám Grænlands, sem er þarna rétt undir lok tíundu aldarinnar.“ Íslenskir ferðamenn við rústir Hvalseyjarfjarðarkirkju í Eystribyggð á Grænlandi. Frásögn af brúðkaupi þar árið 1408 er síðasta heimild sem til er um norrænu byggðina á Grænlandi.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson. Albína segir norrænu mennina hafa lagt mikið á sig til að veiða rostungana í svokallaðri Norðursetu sem var við Diskóflóa. „Þetta var eiginlega bara gull þeirra Grænlendinga á þeim tíma. Margir vísindamenn vilja meina, og ég held að það sé hægt að færa sterk rök fyrir því, að þetta hafi verið svona ákveðinn grundvöllur fyrir byggð á Grænlandi.“ Vísindamennirnir freista þess að kortleggja verslunarleiðirnar frá Grænlandi og um Ísland, um Noreg og Eystrasalt og svo um rússnesku fljótin. Albína telur líklegt að Íslendingar hafi tengst þessari verslun. „Byggðin á Grænlandi er allavega að miklu leyti til komin frá Íslandi og tengslin þarna á milli voru mikil. Það er eiginlega alveg mjög líklegt að Íslendingar hafi komið að þessari verslun, já,“ segir Albína Hulda Pálsdóttir dýrabeinafornleifafræðingur. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Grænland Fornminjar Úkraína Landnemarnir Noregur Vísindi Íslensk fræði Bergsveinn Birgisson sakar Ásgeir Jónsson um ritstuld Tengdar fréttir Sérstakur stofn rostunga hvarf við landnám Íslands Tímamótarannsókn bendir til að sérstakur stofn rostunga hafi verið á Íslandi sem hvergi finnst annars staðar í heiminum og að stofninn hafi horfið við landnám. 22. desember 2018 20:00 Landnám Eiríks rauða á heimsminjaskrá Eystribyggð á Grænlandi þriðju menningarminjar Íslendingasagna sem komast á heimslista UNESCO 10. júlí 2017 22:15 Þjóðin sem hvarf bjó á Grænlandi í 500 ár Byggð norrænna manna á Grænlandi og dularfull örlög hennar verða efni næsta þáttar Landnemanna á Stöð 2 á mánudagskvöld. 18. desember 2016 08:15 Norræna byggðin á Grænlandi lét eftir sig glæsileg mannvirki Í Landnemunum á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. 11. desember 2016 08:15 Mest lesið „Furðuutanríkisstefna“ Trump hafi rekið Indland í fangið á Kínverjum Innlent Þjóðarsorg lýst yfir í Portgúal Erlent Lögregla tók hús á Skorrdælingum sem fjölgar í aðdraganda kosninga Innlent Pútín og Xi ræddu ódauðleika í gegnum líffæragjöf Erlent „Við hvað ertu hræddur?“ Innlent Svikahrappurinn gripinn glóðvolgur og grunaður um fleiri svik Innlent Fimmtán látnir hið minnsta eftir að kláfur fór út af sporinu Erlent Segir andúð meiri í garð Miðflokksmanna en trans fólks Innlent Segja tilraunir með „fljúgandi Chernobyl“ hafnar Erlent „Halló kríp, ég er með slæmar fréttir fyrir þig“ Innlent Fleiri fréttir Guðrún Björk Kristmundsdóttir hjá Bæjarins beztu er látin „Furðuutanríkisstefna“ Trump hafi rekið Indland í fangið á Kínverjum Lögregla tók hús á Skorrdælingum sem fjölgar í aðdraganda kosninga Gætu fengið að kjósa í sínu gamla sveitarfélagi „Við hvað ertu hræddur?“ Nálgunarbannið of torsótt og máttlaust án ökklabands Trump tilnefnir sendiherrann nýja SHÍ gagnrýnir fækkun heilbrigðiseftirlita Samstaða hinsegin samfélagsins, skiptar skoðanir Grindvíkinga og Labubu-æði Reyndust hafa þýfi úr fleiri innbrotum í fórum sínum „Það skiptir máli að vera í réttu bandalagi“ Svikahrappurinn gripinn glóðvolgur og grunaður um fleiri svik Eitt kynferðisbrot tilkynnt til lögreglu eftir Þjóðhátíð Stuðningurinn við Úkraínu beintengdur öryggi Íslands Dregið hefur úr skriðuhættu Gervigreindin taki undir ranghugmyndir og skorti næmni Svikahrappur bankaði upp á og hafði peninga af eldri borgurum Afsala hollvinasamtökum félagsheimilinu á Flateyri Leita enn manna eftir að hnífur var dreginn upp í Breiðholti Skýra mætti lög um útfarir til að koma í veg fyrir óvissu Vill skylda þá sem sæta nálgunarbanni til að bera ökklabönd Segir andúð meiri í garð Miðflokksmanna en trans fólks Kristrún í Kaupmannahöfn með Selenskí og fleirum Hundruð sprengjusérfræðinga koma saman á Íslandi Húðin gleymi engu og ekki hægt að taka til baka skaðann sem er skeður Kristrún fundar með Selenskí og öðrum leiðtogum í dag Heimilisofbeldi og umsátur varði samfélagið allt Rannsaka stórfellda líkamsárás í Seljahverfi Vegaframkvæmdir við Höfðabakka valdi bæði umferðaröngþveiti og töfum Enn eigi margir eftir að gera upp hug sinn um aðildarviðræður Sjá meira
Í fréttum Stöðvar 2 mátti sjá myndir af norrænum rústum á Grænlandi en menn hafa lengi undrast það hvernig tiltölulega fámenn norræn byggð þar gat skilið eftir sig svo veglegar steinbyggingar. Biskupssetrið var að Görðum og þar má enn sjá rústir stórrar dómkirkju, rammgerðrar fjárhirslu og annarra mannvirkja sem vitna um ríkidæmi. En hvaðan kom þessi auður? Frá rústum dómkirkjunnar að Görðum í Eystribyggð. Þar var biskupssetur Grænlands og helsta valdamiðstöð norrænu byggðarinnar.Friðrik Þór Halldórsson Albína Hulda Pálsdóttir er í hópi átta vísindamanna sem komu að alþjóðlegri rannsókn rostungsbeina, sem fundust í Kænugarði fyrir fimmtán árum og voru lengi talin frá heimskautasvæðum Rússlands. Rannsóknin, sem var undir forystu James H. Barrett, við vísinda- og tækniháskólann í Þrándheimi, og The Royal Society birti, hefur núna leitt í ljós óvæntar niðurstöður. „Að þetta séu rostungar sem voru veiddir af norrænum mönnum á Grænlandi og séu tennur sem voru fluttar alla þessa leið frá Grænlandi, yfir hafið, og alla leið til Kænugarðs,“ segir Albína. Verslunarleið rostungstannanna frá Grænlandi til Kænugarðs á víkingatímanum er talin hafa legið um Ísland og Noreg og síðan um Eystrasalt og rússnesku fljótin.Kort/Ragnar Visage Hún segir ýmislegt benda til þess að frumvinnsla beinanna hafi farið fram á Grænlandi og frekari vinnsla í Niðarósi í Noregi. Úr beinunum, sem fundust í Kænugarði, var meðal annars búið að skera út taflmenn. „Sem eru mögulega úr svokölluðu hnefatafli. Og einhverjir þeirra eru mjög sambærilegir við hnefa úr hnefatöflum sem hafa fundist í Skandinavíu,“ segir Albína. Ekki sé víst að þeir hafi verið seldir heldur kunni munirnir að hafa verið konunglegar gjafir. Aldursgreining bendir til að rostungarnir hafi verið veiddir fljótlega eftir að Eiríkur rauði fór fyrir leiðangri frá Íslandi til að nema Grænland í kringum árið 985. „Þetta er frá víkingaöld. Þetta er svona fyrsti parturinn af þessari rostungatannaverslun sem var í gangi eftir landnám Grænlands, sem er þarna rétt undir lok tíundu aldarinnar.“ Íslenskir ferðamenn við rústir Hvalseyjarfjarðarkirkju í Eystribyggð á Grænlandi. Frásögn af brúðkaupi þar árið 1408 er síðasta heimild sem til er um norrænu byggðina á Grænlandi.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson. Albína segir norrænu mennina hafa lagt mikið á sig til að veiða rostungana í svokallaðri Norðursetu sem var við Diskóflóa. „Þetta var eiginlega bara gull þeirra Grænlendinga á þeim tíma. Margir vísindamenn vilja meina, og ég held að það sé hægt að færa sterk rök fyrir því, að þetta hafi verið svona ákveðinn grundvöllur fyrir byggð á Grænlandi.“ Vísindamennirnir freista þess að kortleggja verslunarleiðirnar frá Grænlandi og um Ísland, um Noreg og Eystrasalt og svo um rússnesku fljótin. Albína telur líklegt að Íslendingar hafi tengst þessari verslun. „Byggðin á Grænlandi er allavega að miklu leyti til komin frá Íslandi og tengslin þarna á milli voru mikil. Það er eiginlega alveg mjög líklegt að Íslendingar hafi komið að þessari verslun, já,“ segir Albína Hulda Pálsdóttir dýrabeinafornleifafræðingur. Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
Grænland Fornminjar Úkraína Landnemarnir Noregur Vísindi Íslensk fræði Bergsveinn Birgisson sakar Ásgeir Jónsson um ritstuld Tengdar fréttir Sérstakur stofn rostunga hvarf við landnám Íslands Tímamótarannsókn bendir til að sérstakur stofn rostunga hafi verið á Íslandi sem hvergi finnst annars staðar í heiminum og að stofninn hafi horfið við landnám. 22. desember 2018 20:00 Landnám Eiríks rauða á heimsminjaskrá Eystribyggð á Grænlandi þriðju menningarminjar Íslendingasagna sem komast á heimslista UNESCO 10. júlí 2017 22:15 Þjóðin sem hvarf bjó á Grænlandi í 500 ár Byggð norrænna manna á Grænlandi og dularfull örlög hennar verða efni næsta þáttar Landnemanna á Stöð 2 á mánudagskvöld. 18. desember 2016 08:15 Norræna byggðin á Grænlandi lét eftir sig glæsileg mannvirki Í Landnemunum á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. 11. desember 2016 08:15 Mest lesið „Furðuutanríkisstefna“ Trump hafi rekið Indland í fangið á Kínverjum Innlent Þjóðarsorg lýst yfir í Portgúal Erlent Lögregla tók hús á Skorrdælingum sem fjölgar í aðdraganda kosninga Innlent Pútín og Xi ræddu ódauðleika í gegnum líffæragjöf Erlent „Við hvað ertu hræddur?“ Innlent Svikahrappurinn gripinn glóðvolgur og grunaður um fleiri svik Innlent Fimmtán látnir hið minnsta eftir að kláfur fór út af sporinu Erlent Segir andúð meiri í garð Miðflokksmanna en trans fólks Innlent Segja tilraunir með „fljúgandi Chernobyl“ hafnar Erlent „Halló kríp, ég er með slæmar fréttir fyrir þig“ Innlent Fleiri fréttir Guðrún Björk Kristmundsdóttir hjá Bæjarins beztu er látin „Furðuutanríkisstefna“ Trump hafi rekið Indland í fangið á Kínverjum Lögregla tók hús á Skorrdælingum sem fjölgar í aðdraganda kosninga Gætu fengið að kjósa í sínu gamla sveitarfélagi „Við hvað ertu hræddur?“ Nálgunarbannið of torsótt og máttlaust án ökklabands Trump tilnefnir sendiherrann nýja SHÍ gagnrýnir fækkun heilbrigðiseftirlita Samstaða hinsegin samfélagsins, skiptar skoðanir Grindvíkinga og Labubu-æði Reyndust hafa þýfi úr fleiri innbrotum í fórum sínum „Það skiptir máli að vera í réttu bandalagi“ Svikahrappurinn gripinn glóðvolgur og grunaður um fleiri svik Eitt kynferðisbrot tilkynnt til lögreglu eftir Þjóðhátíð Stuðningurinn við Úkraínu beintengdur öryggi Íslands Dregið hefur úr skriðuhættu Gervigreindin taki undir ranghugmyndir og skorti næmni Svikahrappur bankaði upp á og hafði peninga af eldri borgurum Afsala hollvinasamtökum félagsheimilinu á Flateyri Leita enn manna eftir að hnífur var dreginn upp í Breiðholti Skýra mætti lög um útfarir til að koma í veg fyrir óvissu Vill skylda þá sem sæta nálgunarbanni til að bera ökklabönd Segir andúð meiri í garð Miðflokksmanna en trans fólks Kristrún í Kaupmannahöfn með Selenskí og fleirum Hundruð sprengjusérfræðinga koma saman á Íslandi Húðin gleymi engu og ekki hægt að taka til baka skaðann sem er skeður Kristrún fundar með Selenskí og öðrum leiðtogum í dag Heimilisofbeldi og umsátur varði samfélagið allt Rannsaka stórfellda líkamsárás í Seljahverfi Vegaframkvæmdir við Höfðabakka valdi bæði umferðaröngþveiti og töfum Enn eigi margir eftir að gera upp hug sinn um aðildarviðræður Sjá meira
Sérstakur stofn rostunga hvarf við landnám Íslands Tímamótarannsókn bendir til að sérstakur stofn rostunga hafi verið á Íslandi sem hvergi finnst annars staðar í heiminum og að stofninn hafi horfið við landnám. 22. desember 2018 20:00
Landnám Eiríks rauða á heimsminjaskrá Eystribyggð á Grænlandi þriðju menningarminjar Íslendingasagna sem komast á heimslista UNESCO 10. júlí 2017 22:15
Þjóðin sem hvarf bjó á Grænlandi í 500 ár Byggð norrænna manna á Grænlandi og dularfull örlög hennar verða efni næsta þáttar Landnemanna á Stöð 2 á mánudagskvöld. 18. desember 2016 08:15
Norræna byggðin á Grænlandi lét eftir sig glæsileg mannvirki Í Landnemunum á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. 11. desember 2016 08:15