Áformin eru í samræmi við þingmálaskrá heilbrigðisráðherra fyrir yfirstandandi þing og til breytinga á lögum um ávana- og fíkinefni frá árinu 1974. Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra hefur beitt sér fyrir breyttum áherslum í málaflokknum og var frumvarp hennar um neyslurými fyrir fólk sem sprautar fíkniefnum í æð samþykkt á Alþingi í fyrra.
Í skýringum um lögleiðingu neysluskammta segir í samráðsgáttinni:
„Á undanförnum áratug hefur orðið vart við viðhorfsbreytingu í vímuefnamálum á heimsvísu þar sem efasemdir um gagnsemi hinnar alþjóðlegu baráttu gegn vímuefnum hefur farið vaxandi. Áhrifa þessara viðhorfsbreytinga hefur einnig orðið vart hér á landi og undanfarin ár hefur afglæpavæðing neysluskammta verið áberandi í samfélagsumræðu. Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar er þess getið að leggja skuli áherslu á forvarnir og lýðheilsu. Mikilvægt er að leggja áherslu á skaðaminnkun og að draga úr neyslu- og fíknivanda.“
Refsistefnan hefur ekki virkað
Einn liður í því sé að líta á neytendur ávana- og fíkniefna sem sjúklinga fremur en afbrotamenn. Skaðaminnkun gagnist fólki sem noti vímuefni, fjölskyldum þeirra, nærsamfélagi notandans og samfélaginu í heild.
„Með því að afnema mögulega refsingu vegna vörslu skammta ólöglegra vímuefna ætlaða til einkanota væri stigið stórt skref í átt að viðhorfsbreytingu í íslensku samfélagi gagnvart fólki sem notar vímuefni, lögleg sem ólögleg. Vísindarannsóknir hafa ítrekað sýnt fram á að refsingar hafa lítil sem engin áhrif til breytingar á hegðun einstaklinga heldur eru margir aðrir samverkandi persónubundnir þættir sem hafa áhrif á áhugahvöt einstaklings til breytinga. Þess skal getið að samhliða afnámi refsinga fyrir vörslu vímuefna er mikilvægt að uppbygging úrræða og þjónustu eigi sér stað þar sem markmiðið væri að auka aðgengi jaðarsettra einstaklinga sem nota vímuefni að grunnheilbrigðisþjónustu út frá sértækum þörfum þeirra,“ segir í umsögn heilbrigðisráðuneytisins. Með breytingar á lögum nr. 65/1974 um ávana-og fíkniefni séu að Varsla áneysluskömmtum verði ekki refsiverð.
„Ráðherra verði gert með reglugerð að kveða á um hvaða magn ávana-og fíkniefna teljist til eigin nota miðað við neysluskammta. Heimild lögreglu til upptöku efna nái ekki til þeirra efna sem séu í vörslu einstaklinga yfir 18 ára aldri þegar magn efnanna erinnan þess sem telst getur til eigin nota,“ segir í lýsingu heilbrigðisráðuneytisins á markmiðum væntanlegs frumvarps.
Umsagnafrestur við við áform heilbrigðisráðherra er frá og með deginum í dag 19. janúar fram til 31. janúar.
