Segir mat á sjálfbærni beitilands byggt á veikum faglegum grunni Kristján Már Unnarsson skrifar 22. maí 2020 12:28 Oddný Steina Valsdóttir, varaformaður Bændasamtakanna, ásamt ærinni Grádísi og 3ja daga lambi hennar, en myndin var tekin í Fljótshlíð í morgun. Mynd/Ágúst Jensson. Viðmið sem núna eru notuð til að meta sjálfbæra nýtingu lands til beitar geta ekki talist sterkur faglegur grunnur fyrir það mat, segir Oddný Steina Valsdóttir, varaformaður Bændasamtaka Íslands og sauðfjárbóndi í Butru í Fljótshlíð, í tilefni viðtala við þá Ólaf Arnalds prófessor og Árna Bragason landgræðslustjóra um gæðastýringu sauðfjárræktar. Oddný Steina segir að umræðan um beitarmál hafi of oft verið byggð á tilfinningarökum og viðhorfum fremur en beinum rannsóknum og mælingum. Í pistli sem hún birtir á fésbókarsíðu sinni lýsir hún matskvarðanum sem notaður er til meta ástand beitilands. „Falli beitiland í ástandsflokka 3, 4 og 5 að þriðjungi eða meira (>33%) telst landið ósjálfbært til beitar eða ef 5% eða meira af landinu flokkast í ástandsflokk 5. Það hljóta allir að sjá að þessi flokkun ein og sér er ákaflega mikil einföldun við mat á sjálfbærni. Þessi mörk byggja mér vitanlega ekki á eiginlegum rannsóknum heldur einfaldlega hlutfalli sem talin hafa verið hæfileg. Þessi viðmið, sem hafa verið nokkuð í umræðunni undanfarið, geta vart talist sterkur faglegur grunnur fyrir þetta mat. Hvað þá upphaf og endir þess sem telst rangt og rétt eins og vænta má af orðræðunni,“ segir Oddný Steina og rekur ímynduð dæmi á heimasíðu sinni máli sínu til stuðnings. Oddný Steina var formaður Landssamtaka sauðfjárbænda í þrjú ár. Eyjafjallajökull í baksýn.Mynd/Auður Ágústsdóttir. Hún segir að þessi mjög einfalda flokkun lands hafi verið notuð til að sigta út viðkvæmari svæði. Hún viðurkennir þó að með einhverjum hætti verði að nálgast stýringuna og það sé ef til vill ekki órökrétt að byrja þarna; að beina fjármagni og orku að þeim svæðum sem séu í lakara ástandi. „Á beitarsvæðum sem lenda utan prósentumarka sjálfbærniviðmiða er unnið að landbótaáætlunum þar sem bændur í samvinnu við fagaðila setja upp áætlun um atriði eins og nýtingartíma, beitarfriðun og uppgræðsluaðgerðir. Það er þessi vinna sem hefur verið kölluð grænþvottur og blekkingar í fjölmiðlum undanfarna daga. Ég ætla ekki að hafa nein frekari orð um þessi ummæli en ég held þau dæmi sig sjálf þegar málin eru skoðuð ofan í kjölinn,“ segir Oddný Steina. „Má í þessu samhengi hæglega leiða að því líkum að á mörgum þessara svæða sé framför gróðurs hraðari með þessu fyrirkomulagi vegna þeirrar vinnu sem stunduð er af landnotendum, heldur en ef ekkert væri gert annað en að friða svæðin.“ Hún segir Landssamtök sauðfjárbænda lengi hafa talað fyrir því að faglegur grunnur við mat á sjálfbærni verði styrktur og viðmið um sjálfbæra nýtingu betrumbætt. Þar hafi fyrst og fremst verið horft til þess að meta þróun gróðurfars. Landssamtökin hafi talað sleitulaust fyrir því að farið verði í öflugt vöktunarverkefni á gróðurfari. Hún nefnir að í kjölfar nýrra búvörusamninga árið 2017 hafi verkefnið Grólind, samstarfsverkefni bænda, Landgræðslu og stjórnvalda um vöktun gróðurfars, verið sett af stað undir stjórn Landgræðslunnar. „Það er von mín að við munum hafa þolgæði til að nýta niðurstöður þessa vöktunarverkefnis til að efla og bæta stjórn beitarmála á faglegum forsendum í samvinnu við notendur eins og til var stofnað,“ segir Oddný Steina Valsdóttir. Landbúnaður Umhverfismál Skógrækt og landgræðsla Tengdar fréttir Segir sauðfjárbændur styrkta með blekkingu og grænþvotti Beingreiðslur til sauðfjárbænda á grundvelli gæðastýringar eru blekking og grænþvottur, að mati Ólafs Arnalds prófessors í umhverfisfræði, sem segir að hluti bænda fái ríkisstyrki til að stunda ofbeit. 18. maí 2020 10:22 Landgræðslustjóri vonast eftir stærri skrefum gegn ofbeit með haustinu Landgræðslustjóri segir að enn sé verið að beita sauðfé á illa farið land og tekur undir gagnrýni Ólafs Arnalds jarðvegsfræðings á vottun landnýtingar. Hann segir að stór skref hafi samt verið stigin í friðun svæða. 19. maí 2020 20:11 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Tók upp þegar hann nauðgaði kærustu sinni í tvígang Innlent Svona var Pallborðið með Baldri, Höllu Hrund og Jóni Innlent Átta forsetaefni klár með listana Innlent Straumhvörf í veðrinu Innlent Eiga von á öðru eldgosi Innlent Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Innlent Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Innlent Ísraelar gera árás á Íran Erlent Þjófunum yfirsást taska með milljónum króna Innlent Baldur segir lygasögur ekki hafa nein áhrif á þá Felix Innlent Fleiri fréttir Að taka afstöðu er einkamál hvers og eins Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Pollrólegur í viðtali í 45 metra hæð yfir borginni Tilkynnti sig tvisvar til barnaverndar til að fá aðstoð fyrir einhverfa dóttur Bandarísk þota í vandræðum lenti í Keflavík Þjófunum yfirsást taska með milljónum króna Framkvæmdastjórinn sagður hafa greitt sjálfum sér án heimildar Yfirvofandi eldgos, örvæntingarfull móðir og Hamraborgarþjófarnir Eiga von á öðru eldgosi Maður með kókaín í niðursuðudósum fær mildari dóm Tók upp þegar hann nauðgaði kærustu sinni í tvígang Öllum dómurum skipt út í milljarðamáli fyrrverandi ráðherra Skoðar róttækar breytingar á vaxtabótakerfinu Baldur segir lygasögur ekki hafa nein áhrif á þá Felix Ráðnar aðstoðarmenn nýrrar ríkisstjórnar Átta forsetaefni klár með listana Þórhildur og Heiða María hlutu Hvatningarverðlaun Rannsóknasjóðs Taska stútfull af milljónum króna enn ófundin Ófundin peningataska, aukin spenna í Mið-Austurlöndum og breyting á vaxtabótum Svona var Pallborðið með Baldri, Höllu Hrund og Jóni Guðmundur H. Garðarsson fallinn frá Sakaður um fjölda afbrota: Ungar stúlkur einar heima urðu skelkaðar þegar hann ruddist inn Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Kallað út vegna eldamennsku við Stuðlaháls Kæra bónda eftir að 29 naut fundust dauð Straumhvörf í veðrinu Náttúran helsta ástæðan fyrir ferðalögum til Íslands Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Stjórnarmaður í RÚV segir opinber hlutafélög fé án hirðis Þórkatla kom í veg fyrir áætlun fjölskyldunnar: „Þetta tekur allt saman svo fjandi langan tíma“ Sjá meira
Viðmið sem núna eru notuð til að meta sjálfbæra nýtingu lands til beitar geta ekki talist sterkur faglegur grunnur fyrir það mat, segir Oddný Steina Valsdóttir, varaformaður Bændasamtaka Íslands og sauðfjárbóndi í Butru í Fljótshlíð, í tilefni viðtala við þá Ólaf Arnalds prófessor og Árna Bragason landgræðslustjóra um gæðastýringu sauðfjárræktar. Oddný Steina segir að umræðan um beitarmál hafi of oft verið byggð á tilfinningarökum og viðhorfum fremur en beinum rannsóknum og mælingum. Í pistli sem hún birtir á fésbókarsíðu sinni lýsir hún matskvarðanum sem notaður er til meta ástand beitilands. „Falli beitiland í ástandsflokka 3, 4 og 5 að þriðjungi eða meira (>33%) telst landið ósjálfbært til beitar eða ef 5% eða meira af landinu flokkast í ástandsflokk 5. Það hljóta allir að sjá að þessi flokkun ein og sér er ákaflega mikil einföldun við mat á sjálfbærni. Þessi mörk byggja mér vitanlega ekki á eiginlegum rannsóknum heldur einfaldlega hlutfalli sem talin hafa verið hæfileg. Þessi viðmið, sem hafa verið nokkuð í umræðunni undanfarið, geta vart talist sterkur faglegur grunnur fyrir þetta mat. Hvað þá upphaf og endir þess sem telst rangt og rétt eins og vænta má af orðræðunni,“ segir Oddný Steina og rekur ímynduð dæmi á heimasíðu sinni máli sínu til stuðnings. Oddný Steina var formaður Landssamtaka sauðfjárbænda í þrjú ár. Eyjafjallajökull í baksýn.Mynd/Auður Ágústsdóttir. Hún segir að þessi mjög einfalda flokkun lands hafi verið notuð til að sigta út viðkvæmari svæði. Hún viðurkennir þó að með einhverjum hætti verði að nálgast stýringuna og það sé ef til vill ekki órökrétt að byrja þarna; að beina fjármagni og orku að þeim svæðum sem séu í lakara ástandi. „Á beitarsvæðum sem lenda utan prósentumarka sjálfbærniviðmiða er unnið að landbótaáætlunum þar sem bændur í samvinnu við fagaðila setja upp áætlun um atriði eins og nýtingartíma, beitarfriðun og uppgræðsluaðgerðir. Það er þessi vinna sem hefur verið kölluð grænþvottur og blekkingar í fjölmiðlum undanfarna daga. Ég ætla ekki að hafa nein frekari orð um þessi ummæli en ég held þau dæmi sig sjálf þegar málin eru skoðuð ofan í kjölinn,“ segir Oddný Steina. „Má í þessu samhengi hæglega leiða að því líkum að á mörgum þessara svæða sé framför gróðurs hraðari með þessu fyrirkomulagi vegna þeirrar vinnu sem stunduð er af landnotendum, heldur en ef ekkert væri gert annað en að friða svæðin.“ Hún segir Landssamtök sauðfjárbænda lengi hafa talað fyrir því að faglegur grunnur við mat á sjálfbærni verði styrktur og viðmið um sjálfbæra nýtingu betrumbætt. Þar hafi fyrst og fremst verið horft til þess að meta þróun gróðurfars. Landssamtökin hafi talað sleitulaust fyrir því að farið verði í öflugt vöktunarverkefni á gróðurfari. Hún nefnir að í kjölfar nýrra búvörusamninga árið 2017 hafi verkefnið Grólind, samstarfsverkefni bænda, Landgræðslu og stjórnvalda um vöktun gróðurfars, verið sett af stað undir stjórn Landgræðslunnar. „Það er von mín að við munum hafa þolgæði til að nýta niðurstöður þessa vöktunarverkefnis til að efla og bæta stjórn beitarmála á faglegum forsendum í samvinnu við notendur eins og til var stofnað,“ segir Oddný Steina Valsdóttir.
Landbúnaður Umhverfismál Skógrækt og landgræðsla Tengdar fréttir Segir sauðfjárbændur styrkta með blekkingu og grænþvotti Beingreiðslur til sauðfjárbænda á grundvelli gæðastýringar eru blekking og grænþvottur, að mati Ólafs Arnalds prófessors í umhverfisfræði, sem segir að hluti bænda fái ríkisstyrki til að stunda ofbeit. 18. maí 2020 10:22 Landgræðslustjóri vonast eftir stærri skrefum gegn ofbeit með haustinu Landgræðslustjóri segir að enn sé verið að beita sauðfé á illa farið land og tekur undir gagnrýni Ólafs Arnalds jarðvegsfræðings á vottun landnýtingar. Hann segir að stór skref hafi samt verið stigin í friðun svæða. 19. maí 2020 20:11 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Tók upp þegar hann nauðgaði kærustu sinni í tvígang Innlent Svona var Pallborðið með Baldri, Höllu Hrund og Jóni Innlent Átta forsetaefni klár með listana Innlent Straumhvörf í veðrinu Innlent Eiga von á öðru eldgosi Innlent Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Innlent Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Innlent Ísraelar gera árás á Íran Erlent Þjófunum yfirsást taska með milljónum króna Innlent Baldur segir lygasögur ekki hafa nein áhrif á þá Felix Innlent Fleiri fréttir Að taka afstöðu er einkamál hvers og eins Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Pollrólegur í viðtali í 45 metra hæð yfir borginni Tilkynnti sig tvisvar til barnaverndar til að fá aðstoð fyrir einhverfa dóttur Bandarísk þota í vandræðum lenti í Keflavík Þjófunum yfirsást taska með milljónum króna Framkvæmdastjórinn sagður hafa greitt sjálfum sér án heimildar Yfirvofandi eldgos, örvæntingarfull móðir og Hamraborgarþjófarnir Eiga von á öðru eldgosi Maður með kókaín í niðursuðudósum fær mildari dóm Tók upp þegar hann nauðgaði kærustu sinni í tvígang Öllum dómurum skipt út í milljarðamáli fyrrverandi ráðherra Skoðar róttækar breytingar á vaxtabótakerfinu Baldur segir lygasögur ekki hafa nein áhrif á þá Felix Ráðnar aðstoðarmenn nýrrar ríkisstjórnar Átta forsetaefni klár með listana Þórhildur og Heiða María hlutu Hvatningarverðlaun Rannsóknasjóðs Taska stútfull af milljónum króna enn ófundin Ófundin peningataska, aukin spenna í Mið-Austurlöndum og breyting á vaxtabótum Svona var Pallborðið með Baldri, Höllu Hrund og Jóni Guðmundur H. Garðarsson fallinn frá Sakaður um fjölda afbrota: Ungar stúlkur einar heima urðu skelkaðar þegar hann ruddist inn Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Kallað út vegna eldamennsku við Stuðlaháls Kæra bónda eftir að 29 naut fundust dauð Straumhvörf í veðrinu Náttúran helsta ástæðan fyrir ferðalögum til Íslands Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Stjórnarmaður í RÚV segir opinber hlutafélög fé án hirðis Þórkatla kom í veg fyrir áætlun fjölskyldunnar: „Þetta tekur allt saman svo fjandi langan tíma“ Sjá meira
Segir sauðfjárbændur styrkta með blekkingu og grænþvotti Beingreiðslur til sauðfjárbænda á grundvelli gæðastýringar eru blekking og grænþvottur, að mati Ólafs Arnalds prófessors í umhverfisfræði, sem segir að hluti bænda fái ríkisstyrki til að stunda ofbeit. 18. maí 2020 10:22
Landgræðslustjóri vonast eftir stærri skrefum gegn ofbeit með haustinu Landgræðslustjóri segir að enn sé verið að beita sauðfé á illa farið land og tekur undir gagnrýni Ólafs Arnalds jarðvegsfræðings á vottun landnýtingar. Hann segir að stór skref hafi samt verið stigin í friðun svæða. 19. maí 2020 20:11