Bjóst ekki við að aftökurnar væru svo margar Kristinn Haukur Guðnason skrifar 6. september 2019 07:45 Steinunn Kristjánsdóttir prófessor í fornleifafræði. Mynd/Kristinn Ingvarsson Kortasjá um aftökur á Íslandi verður opnuð klukkan 15 í dag. Hún er unnin í tengslum við verkefnið Dysjar hinna dæmdu sem hrundið var af stað 2018. Þeir sem unnið hafa að verkefninu rannsökuðu dómabækur og annála í leit að dauðadómum. Þegar hafa fundist 248 dómar en Steinunn Kristjánsdóttir fornleifafræðingur segir að líklega séu þeir mun fleiri. „Ég bjóst ekki við því að þetta væru svona margar aftökur,“ segir hún og nefnir sérstaklega tímabilið 1582 til 1792, þar sem var meira en ein aftaka á ári. Hún segir mikilvægt að fjalla um þennan tíma þótt hann sé ekki til að vekja þjóðarstolt. Árið 1696 var Vigdísi Þórðardóttur drekkt í Elliðaá. Fréttablaðið/AndriFlestar aftökur voru gerðar á suðvesturhorninu, Suðurlandi, Snæfellsnesi, Vestfjörðum, Húnavatnssýslum og í Eyjafirði. Færri í Skagafirði, Þingeyjarsýslum, á Austurlandi og aðeins ein í Skaftafellssýslum. Eitt af því sem er til rannsóknar núna er hvort sýslumenn hafi sýnt mismikla hörku. Þekkt er framganga Þorleifs Kortssonar, sýslumanns í Strandasýslu, í galdrafárinu á 17. öld. Yfirleitt voru karlar höggnir, konum drekkt, þjófar hengdir og nornir brenndar. Þriðjungur málanna eru þjófnaðir og þriðjungur blóðskömm og dulsmál. Aðrir stórir flokkar eru morð og galdrar. Sjötíu prósent þeirra líflátnu voru karlar og 30 prósent konur. „Þetta var eiginlega allt lágstéttarfólk og oftast í yngri kantinum,“ segir Steinunn. Birtist í Fréttablaðinu Fornminjar Mest lesið Vaktin: Virknin á svipuðum nótum í alla nótt Innlent Fráfarandi bæjarstjóri Árborgar sóttist eftir að halda áfram Innlent Sóttu mann sem slasaðist í mótorhjólaslysi Innlent „Þetta hefur ekkert að gera með mína pólitísku hugsjón“ Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Varnargarðarnir stóðu sig mjög vel“ Innlent Ísraelsmenn taka yfir landamærin að Egyptalandi Erlent Virknin mjög svipuð í alla nótt Innlent Svörtum vísað frá borði þegar kvartað var undan líkamslykt Erlent Hraun flæðir yfir Nesveg Innlent Fleiri fréttir Fylgjast sérstaklega með hrauntjörnum sem gætu brostið fram Ísraelsmenn taka yfir landamærin að Egyptalandi Fráfarandi bæjarstjóri Árborgar sóttist eftir að halda áfram Virknin mjög svipuð í alla nótt Vaktin: Virknin á svipuðum nótum í alla nótt Sóttu mann sem slasaðist í mótorhjólaslysi „Varnargarðarnir stóðu sig mjög vel“ „Þetta hefur ekkert að gera með mína pólitísku hugsjón“ Hraun flæðir yfir Nesveg Fyrstu atkvæðakassarnir opnaðir í Ráðhúsinu Eina leiðin inn í Grindavík um Suðurstrandarveg og innviðir í hættu „Þetta er mjög erfiður dagur hjá okkur“ Stærri atburður en við höfum séð áður Allt um enn eitt eldgosið og sjóðandi hiti á Hlíðarenda Strætó kveður Hlemm í bili Ríkisútvarpið í klemmu vegna kröfugerðar Níu krefjast þess að vera öll saman í sjónvarpsþætti „Það mesta sem við höfum séð í þessum gosum hingað til“ Lífsskráin geti auðveldað aðstandendum að taka erfiðar ákvarðanir Óvissa um hvalveiðar í sumar en ráðgjöf Hafró óbreytt Menningarelítan klofin og tekst á um ... elítur Dómur í máli Kolbeins á mánudag Mótmæla harðlega fyrirætlun Isavia um gjaldtöku við flugvöllinn Fyrstu atkvæðin komin til flokkunar í Ráðhúsinu Mikilvægt að Grindvíkingar láti vita af sér Átta hundruð manns í Bláa lóninu Gos líklegt innan stundar og Grindavík rýmd Halla les fólk eins og opna bók Allar gosmyndavélarnar á einum stað Vaktin: Eldgos er hafið Sjá meira
Kortasjá um aftökur á Íslandi verður opnuð klukkan 15 í dag. Hún er unnin í tengslum við verkefnið Dysjar hinna dæmdu sem hrundið var af stað 2018. Þeir sem unnið hafa að verkefninu rannsökuðu dómabækur og annála í leit að dauðadómum. Þegar hafa fundist 248 dómar en Steinunn Kristjánsdóttir fornleifafræðingur segir að líklega séu þeir mun fleiri. „Ég bjóst ekki við því að þetta væru svona margar aftökur,“ segir hún og nefnir sérstaklega tímabilið 1582 til 1792, þar sem var meira en ein aftaka á ári. Hún segir mikilvægt að fjalla um þennan tíma þótt hann sé ekki til að vekja þjóðarstolt. Árið 1696 var Vigdísi Þórðardóttur drekkt í Elliðaá. Fréttablaðið/AndriFlestar aftökur voru gerðar á suðvesturhorninu, Suðurlandi, Snæfellsnesi, Vestfjörðum, Húnavatnssýslum og í Eyjafirði. Færri í Skagafirði, Þingeyjarsýslum, á Austurlandi og aðeins ein í Skaftafellssýslum. Eitt af því sem er til rannsóknar núna er hvort sýslumenn hafi sýnt mismikla hörku. Þekkt er framganga Þorleifs Kortssonar, sýslumanns í Strandasýslu, í galdrafárinu á 17. öld. Yfirleitt voru karlar höggnir, konum drekkt, þjófar hengdir og nornir brenndar. Þriðjungur málanna eru þjófnaðir og þriðjungur blóðskömm og dulsmál. Aðrir stórir flokkar eru morð og galdrar. Sjötíu prósent þeirra líflátnu voru karlar og 30 prósent konur. „Þetta var eiginlega allt lágstéttarfólk og oftast í yngri kantinum,“ segir Steinunn.
Birtist í Fréttablaðinu Fornminjar Mest lesið Vaktin: Virknin á svipuðum nótum í alla nótt Innlent Fráfarandi bæjarstjóri Árborgar sóttist eftir að halda áfram Innlent Sóttu mann sem slasaðist í mótorhjólaslysi Innlent „Þetta hefur ekkert að gera með mína pólitísku hugsjón“ Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Varnargarðarnir stóðu sig mjög vel“ Innlent Ísraelsmenn taka yfir landamærin að Egyptalandi Erlent Virknin mjög svipuð í alla nótt Innlent Svörtum vísað frá borði þegar kvartað var undan líkamslykt Erlent Hraun flæðir yfir Nesveg Innlent Fleiri fréttir Fylgjast sérstaklega með hrauntjörnum sem gætu brostið fram Ísraelsmenn taka yfir landamærin að Egyptalandi Fráfarandi bæjarstjóri Árborgar sóttist eftir að halda áfram Virknin mjög svipuð í alla nótt Vaktin: Virknin á svipuðum nótum í alla nótt Sóttu mann sem slasaðist í mótorhjólaslysi „Varnargarðarnir stóðu sig mjög vel“ „Þetta hefur ekkert að gera með mína pólitísku hugsjón“ Hraun flæðir yfir Nesveg Fyrstu atkvæðakassarnir opnaðir í Ráðhúsinu Eina leiðin inn í Grindavík um Suðurstrandarveg og innviðir í hættu „Þetta er mjög erfiður dagur hjá okkur“ Stærri atburður en við höfum séð áður Allt um enn eitt eldgosið og sjóðandi hiti á Hlíðarenda Strætó kveður Hlemm í bili Ríkisútvarpið í klemmu vegna kröfugerðar Níu krefjast þess að vera öll saman í sjónvarpsþætti „Það mesta sem við höfum séð í þessum gosum hingað til“ Lífsskráin geti auðveldað aðstandendum að taka erfiðar ákvarðanir Óvissa um hvalveiðar í sumar en ráðgjöf Hafró óbreytt Menningarelítan klofin og tekst á um ... elítur Dómur í máli Kolbeins á mánudag Mótmæla harðlega fyrirætlun Isavia um gjaldtöku við flugvöllinn Fyrstu atkvæðin komin til flokkunar í Ráðhúsinu Mikilvægt að Grindvíkingar láti vita af sér Átta hundruð manns í Bláa lóninu Gos líklegt innan stundar og Grindavík rýmd Halla les fólk eins og opna bók Allar gosmyndavélarnar á einum stað Vaktin: Eldgos er hafið Sjá meira