Þrír milljarðar í sanngirnisbætur til hátt í 1200 einstaklinga Hulda Hólmkelsdóttir skrifar 14. desember 2018 13:11 Breiðavík. Hátt í 1200 einstaklingar hafa fengið greiddar sanngirnisbætur fyrir misgjörðir á stofnunum eða heimilum fyrir börn og nema bótagreiðslur um þremur milljörðum króna. Sanngirnisbætur eru byggðar ár annsókn vistheimilanefndar á árunum 2007 á starfsemi vistheimila og stofnana þar sem börn voru vistuð á síðustu öld. Um er að ræða ellefu heimili og stofnanir og fjölda undirstofnana. Skýrsla um framkvæmd sanngirnisbóta verður kynnt síðar í dag. Eftir að Breiðavíkurmálið var til umfjöllunar í febrúar 2007 hófst umfangsmikið ferli þar sem farið var yfir vistun barna á vist- og meðferðarheimilum á Íslandi á síðustu öld. Rannsókna á starfsemi þessara stofnana og undirstofnana gáfu sterkar vísbendingar um að börn sem dvöldu á þeim hefðu í mörgum tilvikum mátt sæta ýmiskonar vanvirðandi og illri meðferð eða ofbeldi. Í tilkynningu frá vistheimilanefnd segir að greiðsla skaðabóta hafi verið miklum vandkvæðum bundin þar sem bótakröfur voru allar fyrndar og sönnun tjóns afar flókin. Var því farin sú leið að setja sérstök lög um sanngirnisbætur eða greiðslu bóta utan almennrar skyldu og tóku þau lög gildi 2010. Verkefnið hófst í október það ár en innköllun á kröfum fór fram eftir því sem starfi vistheimilanefndar miðaði áfram. „Með lögunum var málsmeðferð einfölduð til þess að hraða mætti afgreiðslu málanna. Árið 2015 var bætt við lögin bráðabirgðaákvæði sem gerði fyrrum nemendum Landakotsskóla var gert mögulegt að sækja um sanngirnisbætur.“Margir mátt þola illa meðferð Vistheimilanefnd hefur skilað fimm skýrslum um niðurstöðurnar og hefur dómsmálaráðuneytið haft umsjón með framkvæmd á bótagreiðslum. Guðrún Ögmundsdóttir var ráðin í sérstakt starf tengiliðar með vistheimilum og hefur haft það hlutverk að aðstoða þá sem vilja sækja um bætur og leita ýmissa úrræða sem eru í boði eins og sálfræðiaðstoðar og ráðgjafar. Þá var sýslumanninum á Siglufirði, síðar sýslumanninum á Norðurlandi eystra, falið að annast innköllun á bótakröfum og ákveða bætur. Umsjónarmaður sanngirnisbóta Ekki liggur fyrir hve margir dvöldu á þessum stofnunum en ætla má að það hafi verið um 5000 einstaklingar. „Ekki verður annað ráðið en tekist hafi að ná til meginþorra þeirra stofnana þar sem börn voru vistuð á síðustu öld. Nokkur gagnrýni hefur komið fram á að börn sem dvöldu á sveitaheimilum á síðustu öld hafi í mörgum tilvikum mátt þola illa meðferð sem er óbætt. Könnun á aðstæðum þeirra getur ekki talist annað en næsta ófær, enda ekki um að ræða stofnanir heldur einkaheimili sem njóta friðhelgi, auk þess sem upplýsingar eru af skornum skammti,“ segir í tilkynningu. „Þá hefur komið fram nokkur gagnrýni frá samtökunum Þroskahjálp vegna þess að aðstæður fatlaðra sem dvalið hafi á stofnunum hafi ekki verið kannaðar til hlítar, nema á Kópavogshælinu. Þess ber að geta að lög um sanngirnisbætur ná aðeins til þeirra sem dvöldu á stofnunum sem börn og bætur til fullorðinna einstaklinga sem orðið hafa fyrir misgjörðum á stofnunum verða ekki greiddar á grundvelli þeirra. Standi vilji stjórnvalda til að kanna heildstætt aðbúnað fatlaðra á stofnunum verður að fara aðra leið sem bíður ákvörðunar síðari tíma.“ Tengdar fréttir Vistheimili ríkisins verða rannsökuð vegna Breiðuvíkur Félagsmálaráðherra ætlar að láta rannsaka málefni vistheimilisins í Breiðuvík og fleiri stofnana og hagi þeirra sem þar voru vistaðir. Til greina kemur að greiða vistmönnum bætur vegna hrottalegrar meðferðar á heimilinu. 6. febrúar 2007 18:45 Vill láta rannsaka drengjaheimilið í Breiðuvík Félagsmálaráðherra telur mikilvægt að starfsemi á drengjaheimilinu í Breiðuvík á Vestfjörðum verði rannsökuð. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylkingarinnar, vakti máls á fréttaflutningi Kastljósins af slæmri meðferð drengjanna sem þar dvöldu við upphaf þingfundar í dag. 6. febrúar 2007 13:37 Breiðavíkurdrengur segir erfitt að rifja upp "helvíti á jörð" "Það var mjög erfitt að rifja upp þetta helvíti á jörð og ég táraðist í viðtalinu," segir Guðmundur Gissurarson einn þeirra sem sendir voru á Breiðavíkurheimilið árið 1962 þá níu ára gamall. Guðmundur var einn þeirra sem fóru í viðtal í dag til nefndarinnar sem ríkisstjórrnin skipaði til að rannsaka málefni Breiðavíkurheimilisins. Alls hefur nefndin boðað rúmlega 60 fyrrum vistmenn í Breiðuvík til viðtals. 13. ágúst 2007 16:50 Mest lesið Hættur við að styðja Höllu Hrund Innlent Segir upp hjá RÚV og snýr sér að pólitík Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Halla Hrund fremst í nýrri könnun og Katrín dottin niður í þriðja sæti Innlent Ók blindfullur við Grímsvötn og hótaði að drepa alla Innlent Fengu aðstoð sérsveitar og Gæslunnar við handtöku við Grímsvötn Innlent Langt í að þeir nái sér að fullu Innlent Dramatík þegar tveimur var tilkynnt um ólögleg framboð Innlent Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Innlent „Ég held að Landskjörstjórn þurfi að endurskoða sína lögfræðiþekkingu“ Innlent Fleiri fréttir Lítilsvirðing gagnvart konum eigi ekki að líðast hjá RÚV Spurningar til Baldurs minni á árið 1980 Veðmálaauglýsingar með stærstu stjörnum landsins „fá að grassera“ Utankjörfundaratkvæðagreiðsla hefst í síðasta lagi á fimmtudag Aðalsöngvari the Commitments stígur á svið í Háskólabíói Samningar við sjómenn til níu ára í höfn Vinstri græn aldrei með minna fylgi Þættirnir rími við margt í raunveruleikanum Ógild framboð, flug í lamasessi og draumaferð í Disney „Ég held að Landskjörstjórn þurfi að endurskoða sína lögfræðiþekkingu“ Hættur við að styðja Höllu Hrund Meðferðarstöðinni Vík lokað í sumar Boða verkfallsaðgerðir á Keflavíkurflugvelli í maí Kjörinn heiðursmeðlimur í bandarísku lista- og vísindaakademíuna Guðrún á Glitstöðum segir vaðið yfir vilja almennings Helmingurinn af búslóðinni í ruslið Fyrstu tilnefningar til Vigdísarverðlauna Evrópuráðsþingsins kynntar á Alþingi Segir upp hjá RÚV og snýr sér að pólitík Ellefu verða í framboði til embættis forseta Íslands Landlæknir fer með ákvörðun Persónuverndar fyrir dóm Stór hópur fanga sem ekki treystir stofnunum Viktor og Kári heltast úr lestinni Ástand hinnar látnu bar þess merki að henni hefði verið ráðinn bani Dramatík þegar tveimur var tilkynnt um ólögleg framboð Best ef forseti hefur ekki verið í stjórnmálastarfi Ráðherra kynnir nýtt mælaborð farsældar barna Skjálfti við Bláfjöll í morgun og óbreytt við Sundhnúk Ætlaði að ganga frá álverinu og upp á Keflavíkurflugvöll Halla Hrund fremst í nýrri könnun og Katrín dottin niður í þriðja sæti Vopnuð rán tíðari en fólk gerir sér grein fyrir Sjá meira
Hátt í 1200 einstaklingar hafa fengið greiddar sanngirnisbætur fyrir misgjörðir á stofnunum eða heimilum fyrir börn og nema bótagreiðslur um þremur milljörðum króna. Sanngirnisbætur eru byggðar ár annsókn vistheimilanefndar á árunum 2007 á starfsemi vistheimila og stofnana þar sem börn voru vistuð á síðustu öld. Um er að ræða ellefu heimili og stofnanir og fjölda undirstofnana. Skýrsla um framkvæmd sanngirnisbóta verður kynnt síðar í dag. Eftir að Breiðavíkurmálið var til umfjöllunar í febrúar 2007 hófst umfangsmikið ferli þar sem farið var yfir vistun barna á vist- og meðferðarheimilum á Íslandi á síðustu öld. Rannsókna á starfsemi þessara stofnana og undirstofnana gáfu sterkar vísbendingar um að börn sem dvöldu á þeim hefðu í mörgum tilvikum mátt sæta ýmiskonar vanvirðandi og illri meðferð eða ofbeldi. Í tilkynningu frá vistheimilanefnd segir að greiðsla skaðabóta hafi verið miklum vandkvæðum bundin þar sem bótakröfur voru allar fyrndar og sönnun tjóns afar flókin. Var því farin sú leið að setja sérstök lög um sanngirnisbætur eða greiðslu bóta utan almennrar skyldu og tóku þau lög gildi 2010. Verkefnið hófst í október það ár en innköllun á kröfum fór fram eftir því sem starfi vistheimilanefndar miðaði áfram. „Með lögunum var málsmeðferð einfölduð til þess að hraða mætti afgreiðslu málanna. Árið 2015 var bætt við lögin bráðabirgðaákvæði sem gerði fyrrum nemendum Landakotsskóla var gert mögulegt að sækja um sanngirnisbætur.“Margir mátt þola illa meðferð Vistheimilanefnd hefur skilað fimm skýrslum um niðurstöðurnar og hefur dómsmálaráðuneytið haft umsjón með framkvæmd á bótagreiðslum. Guðrún Ögmundsdóttir var ráðin í sérstakt starf tengiliðar með vistheimilum og hefur haft það hlutverk að aðstoða þá sem vilja sækja um bætur og leita ýmissa úrræða sem eru í boði eins og sálfræðiaðstoðar og ráðgjafar. Þá var sýslumanninum á Siglufirði, síðar sýslumanninum á Norðurlandi eystra, falið að annast innköllun á bótakröfum og ákveða bætur. Umsjónarmaður sanngirnisbóta Ekki liggur fyrir hve margir dvöldu á þessum stofnunum en ætla má að það hafi verið um 5000 einstaklingar. „Ekki verður annað ráðið en tekist hafi að ná til meginþorra þeirra stofnana þar sem börn voru vistuð á síðustu öld. Nokkur gagnrýni hefur komið fram á að börn sem dvöldu á sveitaheimilum á síðustu öld hafi í mörgum tilvikum mátt þola illa meðferð sem er óbætt. Könnun á aðstæðum þeirra getur ekki talist annað en næsta ófær, enda ekki um að ræða stofnanir heldur einkaheimili sem njóta friðhelgi, auk þess sem upplýsingar eru af skornum skammti,“ segir í tilkynningu. „Þá hefur komið fram nokkur gagnrýni frá samtökunum Þroskahjálp vegna þess að aðstæður fatlaðra sem dvalið hafi á stofnunum hafi ekki verið kannaðar til hlítar, nema á Kópavogshælinu. Þess ber að geta að lög um sanngirnisbætur ná aðeins til þeirra sem dvöldu á stofnunum sem börn og bætur til fullorðinna einstaklinga sem orðið hafa fyrir misgjörðum á stofnunum verða ekki greiddar á grundvelli þeirra. Standi vilji stjórnvalda til að kanna heildstætt aðbúnað fatlaðra á stofnunum verður að fara aðra leið sem bíður ákvörðunar síðari tíma.“
Tengdar fréttir Vistheimili ríkisins verða rannsökuð vegna Breiðuvíkur Félagsmálaráðherra ætlar að láta rannsaka málefni vistheimilisins í Breiðuvík og fleiri stofnana og hagi þeirra sem þar voru vistaðir. Til greina kemur að greiða vistmönnum bætur vegna hrottalegrar meðferðar á heimilinu. 6. febrúar 2007 18:45 Vill láta rannsaka drengjaheimilið í Breiðuvík Félagsmálaráðherra telur mikilvægt að starfsemi á drengjaheimilinu í Breiðuvík á Vestfjörðum verði rannsökuð. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylkingarinnar, vakti máls á fréttaflutningi Kastljósins af slæmri meðferð drengjanna sem þar dvöldu við upphaf þingfundar í dag. 6. febrúar 2007 13:37 Breiðavíkurdrengur segir erfitt að rifja upp "helvíti á jörð" "Það var mjög erfitt að rifja upp þetta helvíti á jörð og ég táraðist í viðtalinu," segir Guðmundur Gissurarson einn þeirra sem sendir voru á Breiðavíkurheimilið árið 1962 þá níu ára gamall. Guðmundur var einn þeirra sem fóru í viðtal í dag til nefndarinnar sem ríkisstjórrnin skipaði til að rannsaka málefni Breiðavíkurheimilisins. Alls hefur nefndin boðað rúmlega 60 fyrrum vistmenn í Breiðuvík til viðtals. 13. ágúst 2007 16:50 Mest lesið Hættur við að styðja Höllu Hrund Innlent Segir upp hjá RÚV og snýr sér að pólitík Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Halla Hrund fremst í nýrri könnun og Katrín dottin niður í þriðja sæti Innlent Ók blindfullur við Grímsvötn og hótaði að drepa alla Innlent Fengu aðstoð sérsveitar og Gæslunnar við handtöku við Grímsvötn Innlent Langt í að þeir nái sér að fullu Innlent Dramatík þegar tveimur var tilkynnt um ólögleg framboð Innlent Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Innlent „Ég held að Landskjörstjórn þurfi að endurskoða sína lögfræðiþekkingu“ Innlent Fleiri fréttir Lítilsvirðing gagnvart konum eigi ekki að líðast hjá RÚV Spurningar til Baldurs minni á árið 1980 Veðmálaauglýsingar með stærstu stjörnum landsins „fá að grassera“ Utankjörfundaratkvæðagreiðsla hefst í síðasta lagi á fimmtudag Aðalsöngvari the Commitments stígur á svið í Háskólabíói Samningar við sjómenn til níu ára í höfn Vinstri græn aldrei með minna fylgi Þættirnir rími við margt í raunveruleikanum Ógild framboð, flug í lamasessi og draumaferð í Disney „Ég held að Landskjörstjórn þurfi að endurskoða sína lögfræðiþekkingu“ Hættur við að styðja Höllu Hrund Meðferðarstöðinni Vík lokað í sumar Boða verkfallsaðgerðir á Keflavíkurflugvelli í maí Kjörinn heiðursmeðlimur í bandarísku lista- og vísindaakademíuna Guðrún á Glitstöðum segir vaðið yfir vilja almennings Helmingurinn af búslóðinni í ruslið Fyrstu tilnefningar til Vigdísarverðlauna Evrópuráðsþingsins kynntar á Alþingi Segir upp hjá RÚV og snýr sér að pólitík Ellefu verða í framboði til embættis forseta Íslands Landlæknir fer með ákvörðun Persónuverndar fyrir dóm Stór hópur fanga sem ekki treystir stofnunum Viktor og Kári heltast úr lestinni Ástand hinnar látnu bar þess merki að henni hefði verið ráðinn bani Dramatík þegar tveimur var tilkynnt um ólögleg framboð Best ef forseti hefur ekki verið í stjórnmálastarfi Ráðherra kynnir nýtt mælaborð farsældar barna Skjálfti við Bláfjöll í morgun og óbreytt við Sundhnúk Ætlaði að ganga frá álverinu og upp á Keflavíkurflugvöll Halla Hrund fremst í nýrri könnun og Katrín dottin niður í þriðja sæti Vopnuð rán tíðari en fólk gerir sér grein fyrir Sjá meira
Vistheimili ríkisins verða rannsökuð vegna Breiðuvíkur Félagsmálaráðherra ætlar að láta rannsaka málefni vistheimilisins í Breiðuvík og fleiri stofnana og hagi þeirra sem þar voru vistaðir. Til greina kemur að greiða vistmönnum bætur vegna hrottalegrar meðferðar á heimilinu. 6. febrúar 2007 18:45
Vill láta rannsaka drengjaheimilið í Breiðuvík Félagsmálaráðherra telur mikilvægt að starfsemi á drengjaheimilinu í Breiðuvík á Vestfjörðum verði rannsökuð. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylkingarinnar, vakti máls á fréttaflutningi Kastljósins af slæmri meðferð drengjanna sem þar dvöldu við upphaf þingfundar í dag. 6. febrúar 2007 13:37
Breiðavíkurdrengur segir erfitt að rifja upp "helvíti á jörð" "Það var mjög erfitt að rifja upp þetta helvíti á jörð og ég táraðist í viðtalinu," segir Guðmundur Gissurarson einn þeirra sem sendir voru á Breiðavíkurheimilið árið 1962 þá níu ára gamall. Guðmundur var einn þeirra sem fóru í viðtal í dag til nefndarinnar sem ríkisstjórrnin skipaði til að rannsaka málefni Breiðavíkurheimilisins. Alls hefur nefndin boðað rúmlega 60 fyrrum vistmenn í Breiðuvík til viðtals. 13. ágúst 2007 16:50