Þrír milljarðar í sanngirnisbætur til hátt í 1200 einstaklinga Hulda Hólmkelsdóttir skrifar 14. desember 2018 13:11 Breiðavík. Hátt í 1200 einstaklingar hafa fengið greiddar sanngirnisbætur fyrir misgjörðir á stofnunum eða heimilum fyrir börn og nema bótagreiðslur um þremur milljörðum króna. Sanngirnisbætur eru byggðar ár annsókn vistheimilanefndar á árunum 2007 á starfsemi vistheimila og stofnana þar sem börn voru vistuð á síðustu öld. Um er að ræða ellefu heimili og stofnanir og fjölda undirstofnana. Skýrsla um framkvæmd sanngirnisbóta verður kynnt síðar í dag. Eftir að Breiðavíkurmálið var til umfjöllunar í febrúar 2007 hófst umfangsmikið ferli þar sem farið var yfir vistun barna á vist- og meðferðarheimilum á Íslandi á síðustu öld. Rannsókna á starfsemi þessara stofnana og undirstofnana gáfu sterkar vísbendingar um að börn sem dvöldu á þeim hefðu í mörgum tilvikum mátt sæta ýmiskonar vanvirðandi og illri meðferð eða ofbeldi. Í tilkynningu frá vistheimilanefnd segir að greiðsla skaðabóta hafi verið miklum vandkvæðum bundin þar sem bótakröfur voru allar fyrndar og sönnun tjóns afar flókin. Var því farin sú leið að setja sérstök lög um sanngirnisbætur eða greiðslu bóta utan almennrar skyldu og tóku þau lög gildi 2010. Verkefnið hófst í október það ár en innköllun á kröfum fór fram eftir því sem starfi vistheimilanefndar miðaði áfram. „Með lögunum var málsmeðferð einfölduð til þess að hraða mætti afgreiðslu málanna. Árið 2015 var bætt við lögin bráðabirgðaákvæði sem gerði fyrrum nemendum Landakotsskóla var gert mögulegt að sækja um sanngirnisbætur.“Margir mátt þola illa meðferð Vistheimilanefnd hefur skilað fimm skýrslum um niðurstöðurnar og hefur dómsmálaráðuneytið haft umsjón með framkvæmd á bótagreiðslum. Guðrún Ögmundsdóttir var ráðin í sérstakt starf tengiliðar með vistheimilum og hefur haft það hlutverk að aðstoða þá sem vilja sækja um bætur og leita ýmissa úrræða sem eru í boði eins og sálfræðiaðstoðar og ráðgjafar. Þá var sýslumanninum á Siglufirði, síðar sýslumanninum á Norðurlandi eystra, falið að annast innköllun á bótakröfum og ákveða bætur. Umsjónarmaður sanngirnisbóta Ekki liggur fyrir hve margir dvöldu á þessum stofnunum en ætla má að það hafi verið um 5000 einstaklingar. „Ekki verður annað ráðið en tekist hafi að ná til meginþorra þeirra stofnana þar sem börn voru vistuð á síðustu öld. Nokkur gagnrýni hefur komið fram á að börn sem dvöldu á sveitaheimilum á síðustu öld hafi í mörgum tilvikum mátt þola illa meðferð sem er óbætt. Könnun á aðstæðum þeirra getur ekki talist annað en næsta ófær, enda ekki um að ræða stofnanir heldur einkaheimili sem njóta friðhelgi, auk þess sem upplýsingar eru af skornum skammti,“ segir í tilkynningu. „Þá hefur komið fram nokkur gagnrýni frá samtökunum Þroskahjálp vegna þess að aðstæður fatlaðra sem dvalið hafi á stofnunum hafi ekki verið kannaðar til hlítar, nema á Kópavogshælinu. Þess ber að geta að lög um sanngirnisbætur ná aðeins til þeirra sem dvöldu á stofnunum sem börn og bætur til fullorðinna einstaklinga sem orðið hafa fyrir misgjörðum á stofnunum verða ekki greiddar á grundvelli þeirra. Standi vilji stjórnvalda til að kanna heildstætt aðbúnað fatlaðra á stofnunum verður að fara aðra leið sem bíður ákvörðunar síðari tíma.“ Tengdar fréttir Vistheimili ríkisins verða rannsökuð vegna Breiðuvíkur Félagsmálaráðherra ætlar að láta rannsaka málefni vistheimilisins í Breiðuvík og fleiri stofnana og hagi þeirra sem þar voru vistaðir. Til greina kemur að greiða vistmönnum bætur vegna hrottalegrar meðferðar á heimilinu. 6. febrúar 2007 18:45 Vill láta rannsaka drengjaheimilið í Breiðuvík Félagsmálaráðherra telur mikilvægt að starfsemi á drengjaheimilinu í Breiðuvík á Vestfjörðum verði rannsökuð. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylkingarinnar, vakti máls á fréttaflutningi Kastljósins af slæmri meðferð drengjanna sem þar dvöldu við upphaf þingfundar í dag. 6. febrúar 2007 13:37 Breiðavíkurdrengur segir erfitt að rifja upp "helvíti á jörð" "Það var mjög erfitt að rifja upp þetta helvíti á jörð og ég táraðist í viðtalinu," segir Guðmundur Gissurarson einn þeirra sem sendir voru á Breiðavíkurheimilið árið 1962 þá níu ára gamall. Guðmundur var einn þeirra sem fóru í viðtal í dag til nefndarinnar sem ríkisstjórrnin skipaði til að rannsaka málefni Breiðavíkurheimilisins. Alls hefur nefndin boðað rúmlega 60 fyrrum vistmenn í Breiðuvík til viðtals. 13. ágúst 2007 16:50 Mest lesið „Nú á dögunum tók sonur minn líf sitt innan veggja fangelsisins“ Innlent Skólastjóradrama í Kóraskóla fær óvæntan endi Innlent Viðtal á Stöð 2 kveikir upp í færeyskum stjórnmálum Erlent Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Innlent Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Innlent Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Innlent Skipið leggur úr höfn Innlent Einhver í herberginu segi ekki satt Innlent Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Innlent Fara fram á farbann Innlent Fleiri fréttir Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Segist kallaður „stríðsæsingarmaður“ vegna fyrirhyggju Sjúklingum Landspítala fjölgaði um 4.500 milli ára Skólastjóradrama í Kóraskóla fær óvæntan endi Bein útsending: Ársfundur Landspítala Mótfallinn sjálfsafgreiðslu á Bessastöðum Boða til blaðamannafundar vegna Grindavíkur Fordæma brottvísun mansalsþolenda og vilja nýja stefnu Slökktu eld á Seltjarnarnesi Mögulegt umboðsleysi stjórnar Aðventista gæti skipt Ölfyssinga máli Fara fram á farbann Sjómenn í haldi og ÁTVR í bobba Bréf First Water veldur ringulreið í bæjarstjórn Ölfuss Konráð nýr efnahagsráðgjafi ríkisstjórnarinnar Umhverfis- og loftslagsmálin „Icesave okkar tíma“ Boða sérstakan bæjarstjórnarfund vegna bréfs Eggerts Skipstjórinn og stýrimaðurinn fluttir til Reykjanesbæjar Gríðarleg fjölgun á dvalarleyfum til Víetnama á grundvelli sérfræðiþekkingar „Nú á dögunum tók sonur minn líf sitt innan veggja fangelsisins“ Baldur vinsælasta plan B Bein útsending: MenntaStefnumót í Reykjavík Treysta sér til þess að vernda þjóðkirkjuna Sjá meira
Hátt í 1200 einstaklingar hafa fengið greiddar sanngirnisbætur fyrir misgjörðir á stofnunum eða heimilum fyrir börn og nema bótagreiðslur um þremur milljörðum króna. Sanngirnisbætur eru byggðar ár annsókn vistheimilanefndar á árunum 2007 á starfsemi vistheimila og stofnana þar sem börn voru vistuð á síðustu öld. Um er að ræða ellefu heimili og stofnanir og fjölda undirstofnana. Skýrsla um framkvæmd sanngirnisbóta verður kynnt síðar í dag. Eftir að Breiðavíkurmálið var til umfjöllunar í febrúar 2007 hófst umfangsmikið ferli þar sem farið var yfir vistun barna á vist- og meðferðarheimilum á Íslandi á síðustu öld. Rannsókna á starfsemi þessara stofnana og undirstofnana gáfu sterkar vísbendingar um að börn sem dvöldu á þeim hefðu í mörgum tilvikum mátt sæta ýmiskonar vanvirðandi og illri meðferð eða ofbeldi. Í tilkynningu frá vistheimilanefnd segir að greiðsla skaðabóta hafi verið miklum vandkvæðum bundin þar sem bótakröfur voru allar fyrndar og sönnun tjóns afar flókin. Var því farin sú leið að setja sérstök lög um sanngirnisbætur eða greiðslu bóta utan almennrar skyldu og tóku þau lög gildi 2010. Verkefnið hófst í október það ár en innköllun á kröfum fór fram eftir því sem starfi vistheimilanefndar miðaði áfram. „Með lögunum var málsmeðferð einfölduð til þess að hraða mætti afgreiðslu málanna. Árið 2015 var bætt við lögin bráðabirgðaákvæði sem gerði fyrrum nemendum Landakotsskóla var gert mögulegt að sækja um sanngirnisbætur.“Margir mátt þola illa meðferð Vistheimilanefnd hefur skilað fimm skýrslum um niðurstöðurnar og hefur dómsmálaráðuneytið haft umsjón með framkvæmd á bótagreiðslum. Guðrún Ögmundsdóttir var ráðin í sérstakt starf tengiliðar með vistheimilum og hefur haft það hlutverk að aðstoða þá sem vilja sækja um bætur og leita ýmissa úrræða sem eru í boði eins og sálfræðiaðstoðar og ráðgjafar. Þá var sýslumanninum á Siglufirði, síðar sýslumanninum á Norðurlandi eystra, falið að annast innköllun á bótakröfum og ákveða bætur. Umsjónarmaður sanngirnisbóta Ekki liggur fyrir hve margir dvöldu á þessum stofnunum en ætla má að það hafi verið um 5000 einstaklingar. „Ekki verður annað ráðið en tekist hafi að ná til meginþorra þeirra stofnana þar sem börn voru vistuð á síðustu öld. Nokkur gagnrýni hefur komið fram á að börn sem dvöldu á sveitaheimilum á síðustu öld hafi í mörgum tilvikum mátt þola illa meðferð sem er óbætt. Könnun á aðstæðum þeirra getur ekki talist annað en næsta ófær, enda ekki um að ræða stofnanir heldur einkaheimili sem njóta friðhelgi, auk þess sem upplýsingar eru af skornum skammti,“ segir í tilkynningu. „Þá hefur komið fram nokkur gagnrýni frá samtökunum Þroskahjálp vegna þess að aðstæður fatlaðra sem dvalið hafi á stofnunum hafi ekki verið kannaðar til hlítar, nema á Kópavogshælinu. Þess ber að geta að lög um sanngirnisbætur ná aðeins til þeirra sem dvöldu á stofnunum sem börn og bætur til fullorðinna einstaklinga sem orðið hafa fyrir misgjörðum á stofnunum verða ekki greiddar á grundvelli þeirra. Standi vilji stjórnvalda til að kanna heildstætt aðbúnað fatlaðra á stofnunum verður að fara aðra leið sem bíður ákvörðunar síðari tíma.“
Tengdar fréttir Vistheimili ríkisins verða rannsökuð vegna Breiðuvíkur Félagsmálaráðherra ætlar að láta rannsaka málefni vistheimilisins í Breiðuvík og fleiri stofnana og hagi þeirra sem þar voru vistaðir. Til greina kemur að greiða vistmönnum bætur vegna hrottalegrar meðferðar á heimilinu. 6. febrúar 2007 18:45 Vill láta rannsaka drengjaheimilið í Breiðuvík Félagsmálaráðherra telur mikilvægt að starfsemi á drengjaheimilinu í Breiðuvík á Vestfjörðum verði rannsökuð. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylkingarinnar, vakti máls á fréttaflutningi Kastljósins af slæmri meðferð drengjanna sem þar dvöldu við upphaf þingfundar í dag. 6. febrúar 2007 13:37 Breiðavíkurdrengur segir erfitt að rifja upp "helvíti á jörð" "Það var mjög erfitt að rifja upp þetta helvíti á jörð og ég táraðist í viðtalinu," segir Guðmundur Gissurarson einn þeirra sem sendir voru á Breiðavíkurheimilið árið 1962 þá níu ára gamall. Guðmundur var einn þeirra sem fóru í viðtal í dag til nefndarinnar sem ríkisstjórrnin skipaði til að rannsaka málefni Breiðavíkurheimilisins. Alls hefur nefndin boðað rúmlega 60 fyrrum vistmenn í Breiðuvík til viðtals. 13. ágúst 2007 16:50 Mest lesið „Nú á dögunum tók sonur minn líf sitt innan veggja fangelsisins“ Innlent Skólastjóradrama í Kóraskóla fær óvæntan endi Innlent Viðtal á Stöð 2 kveikir upp í færeyskum stjórnmálum Erlent Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Innlent Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Innlent Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Innlent Skipið leggur úr höfn Innlent Einhver í herberginu segi ekki satt Innlent Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Innlent Fara fram á farbann Innlent Fleiri fréttir Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Segist kallaður „stríðsæsingarmaður“ vegna fyrirhyggju Sjúklingum Landspítala fjölgaði um 4.500 milli ára Skólastjóradrama í Kóraskóla fær óvæntan endi Bein útsending: Ársfundur Landspítala Mótfallinn sjálfsafgreiðslu á Bessastöðum Boða til blaðamannafundar vegna Grindavíkur Fordæma brottvísun mansalsþolenda og vilja nýja stefnu Slökktu eld á Seltjarnarnesi Mögulegt umboðsleysi stjórnar Aðventista gæti skipt Ölfyssinga máli Fara fram á farbann Sjómenn í haldi og ÁTVR í bobba Bréf First Water veldur ringulreið í bæjarstjórn Ölfuss Konráð nýr efnahagsráðgjafi ríkisstjórnarinnar Umhverfis- og loftslagsmálin „Icesave okkar tíma“ Boða sérstakan bæjarstjórnarfund vegna bréfs Eggerts Skipstjórinn og stýrimaðurinn fluttir til Reykjanesbæjar Gríðarleg fjölgun á dvalarleyfum til Víetnama á grundvelli sérfræðiþekkingar „Nú á dögunum tók sonur minn líf sitt innan veggja fangelsisins“ Baldur vinsælasta plan B Bein útsending: MenntaStefnumót í Reykjavík Treysta sér til þess að vernda þjóðkirkjuna Sjá meira
Vistheimili ríkisins verða rannsökuð vegna Breiðuvíkur Félagsmálaráðherra ætlar að láta rannsaka málefni vistheimilisins í Breiðuvík og fleiri stofnana og hagi þeirra sem þar voru vistaðir. Til greina kemur að greiða vistmönnum bætur vegna hrottalegrar meðferðar á heimilinu. 6. febrúar 2007 18:45
Vill láta rannsaka drengjaheimilið í Breiðuvík Félagsmálaráðherra telur mikilvægt að starfsemi á drengjaheimilinu í Breiðuvík á Vestfjörðum verði rannsökuð. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylkingarinnar, vakti máls á fréttaflutningi Kastljósins af slæmri meðferð drengjanna sem þar dvöldu við upphaf þingfundar í dag. 6. febrúar 2007 13:37
Breiðavíkurdrengur segir erfitt að rifja upp "helvíti á jörð" "Það var mjög erfitt að rifja upp þetta helvíti á jörð og ég táraðist í viðtalinu," segir Guðmundur Gissurarson einn þeirra sem sendir voru á Breiðavíkurheimilið árið 1962 þá níu ára gamall. Guðmundur var einn þeirra sem fóru í viðtal í dag til nefndarinnar sem ríkisstjórrnin skipaði til að rannsaka málefni Breiðavíkurheimilisins. Alls hefur nefndin boðað rúmlega 60 fyrrum vistmenn í Breiðuvík til viðtals. 13. ágúst 2007 16:50