Skýrsla Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands um möguleika Íslands til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og auka bindingu kolefnis úr andrúmslofti var kynnt í gær. Skýrslan er unnin að beiðni umhverfis- og auðlindaráðuneytisins til að byggja undir stefnumótun í loftslagsmálum, líkt og áþekk skýrsla frá árinu 2009 sem lá áætlun Íslands til grundvallar um að standa við skuldbindingar til ársins 2020 samkvæmt ákvæðum Kýótó-bókunarinnar.
„Það er ekki endilega svo, vegna þess að stóriðjan er ekki inni í skuldbindingum okkar gagnvart Parísarsamkomulaginu,“ segir Brynhildur Davíðsdóttir, prófessor í umhverfis- og auðlindafræði við Háskóla Íslands, spurð hvort sú tilfinning sé rétt að skýrslan sé svört og opinberi að staða Íslands í loftslagsmálum sé slæm. „Ef við horfum á þetta með þeim gleraugum þá er þetta vel gerlegt. En þetta væri mjög þungur róður ef sú væri ekki raunin og losun stóriðju teldi,“ segir Brynhildur og játar því að í skýrslunni felist ákall til stjórnvalda um að taka myndarlega til hendinni í málaflokknum – og það strax. Eins segir Brynhildur að forsendur skýrslunnar verði að skoðast með tilliti til þess hversu mikið binding kolefnis mun telja í útreikningum framtíðarinnar – líklega verði sett þak á það, en sóknarfæri Íslands eru nokkuð mikil í skógrækt, landgræðslu og endurheimt votlendis.
„Það eru aðgerðir í hverjum einasta geira sem hægt er að ráðast í og eru tæknilega mögulegar í dag. Nema í stóriðjunni, það er að segja,“ segir Brynhildur. „Það er líka áhugavert að margar þessara aðgerða geta skilað þjóðhagslegum ábata þegar horft er til lengri tíma. Þetta er eins og með hitaveituvæðinguna sem var dýr – en það má líta rafbílavæðingu sömu augum.“
Björt Ólafsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, tók á kynningarfundinum af allan vafa um metnað sinn til að taka til hendinni. Hún ætlar að skila skýrslu til Alþingis strax í þessum mánuði þar sem fullt tillit verður tekið til úttektar Hagfræðistofnunar, sem er mikil að vöxtum. Hún vísaði í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar þar sem segir að gerð verði aðgerðaáætlun í loftslagsmálum í samræmi við Parísarsamkomulagið og að áætlunin feli meðal annars í sér græna hvata, skógrækt, landgræðslu og orkuskipti í samgöngum.
Aukning allt að 99%
- Spáð er aukningu í losun um 53-99% til 2030 miðað við 1990.
- Ef kolefnisbinding með skógrækt og landgræðslu er tekin með er aukningin heldur minni, eða 33-79%.
- Greindar voru 30 mótvægisaðgerðir með tilliti til kostnaðar og ábata. Sumir kostir eru dýrir, aðrir kosta tiltölulega lítið og sumir skila jafnvel fjárhagslegum nettóábata.
- Að óbreyttu stefnir í að Ísland standi ekki við skuldbindingar sínar gagnvart Parísarsamningnum til 2030, en slíkt er hins vegar mögulegt ef gripið verður til fjölbreyttra mótvægisaðgerða.
- 40% lægri nettólosun 2030 en útstreymi ársins 1990 er landsmarkmið Íslands samkvæmt Parísarsamkomulaginu.
