„Fjórflokkurinn hefur verið í tómu tjóni undanfarin ár“ Stefán Árni Pálsson skrifar 8. janúar 2014 15:00 Fylgi fjórflokksins hefur samanlagt aldrei mælst lægra. Fylgi fjórflokksins hefur hrapað gríðarlega undanfarin misseri og í raun aldrei mælst lægra. Sjónvarpsmaðurinn Gísli Marteinn Baldursson, sem hefur umsjón með þættinum Sunnudagsmorgun á RÚV, hefur skoðað fylgi fjórflokksins frá árinu 1994. Fram kemur á vefsíðu sjónvarpsmannsins að fylgi fjórflokksins sé í sögulegri lægð. Milli 1994 og september 2010 gerði Capacent Gallup 130 kannanir á fylgi flokkanna. Í sex þeirra fór fylgið örlítið niður fyrir 90% en í hinum 124 var fylgið yfir 90% og oftast yfir 95%. Í október 2010 breytist þetta með afgerandi hætti en síðan þá hafa verið gerðar 39 kannanir og alltaf nema tvisvar hefur fjórflokkurinn verið undir 90% en þetta kemur fram á síðu Gísla Marteins. Í desember á síðasta ári mældist fylgi fjórflokksins 70,1% og ku það vera söguleg lægð. Fjórflokkarnir eru Sjálfstæðisflokkurinn, Framsóknarflokkurinn, Samfylkingin og Vinstri hreyfingin grænt framboð.Fylgi fjórflokksins frá 1999-2013.Mynd / tumblr-síða Gísla Marteins.„Fylgi fjórflokksins féll mikið í síðustu Alþingiskosningum og mældist þá 74,9% en þessar tölur benda til að fylgið sé alveg í botni,“ segir Gunnar Helgi Kristinsson, prófessor í stjórnmálafræði, í samtali við Vísi. „Þessi þróun tengist nokkuð hruninu 2008. Fjórflokkurinn hefur í raun verið í tómu tjóni undanfarin ár. Til að byrja með fór fylgið yfir á Samfylkinguna og Vinstri græna eftir hrun. Þegar þeir flokkar voru saman í ríkisstjórn misstu þeir töluvert fylgi. Sjálfstæðisflokkurinn tók þá eitthvað af því fylgi til sín en aldrei í neinu mæli eins og oft þegar flokkurinn hefur verið í stjórnarandstöðu. Sjálfstæðiflokkurinn tapaði síðan fylgi yfir til Framsóknarflokksins eftir Icesave-dóminn. Í raun og veru má segja að fjórflokkurinn hafi staðið höllum fæti frá árinu 2010. Það má rekja til þess þegar Samfylkingin og Vinstri grænir töpuðu því mikla fylgi sem þeir fengu fyrst eftir hrunið.“ „Það sem er að gerast er í raun ákveðin trúverðugleikakreppa gömlu flokkanna. Hún hófst strax eftir hrun þegar fólk kenndi Sjálfstæðisflokknum og Framsóknarflokknum um. Í kosningunum 2009 unnu Vinstri grænir mikinn sigur og Samfylkingin fékk þokkalega kosningu. Eftir að þeir flokkar fóru í ríkisstjórn og komu fram með óvinsælar aðgerðir fór fylgi þeirra annað. Þá tvístraðist fylgið yfir á nokkra flokka eins og Bjarta Framtíð, Dögun, Lýðræðisvaktin og Pírata. Þessi þróun lýsir aðallega óánægju almennings með þessa gömlu flokka og engum þeirra hefur í raun tekist að skapa sér stöðu sem einhver skýr valkostur við ríkisstjórn.“Er möguleiki á því að hugtakið fjórflokkur hverfi í nánustu framtíð á Íslandi? „Ég tel það í raun ólíklegt, því stjórnmálaflokkar eru rosalega lífsseig fyrirbæri. Þeir eru duglegir að breyta sér. Ef þeir verða óvinsælir þá breytast þeir bara. Ef við lítum á Framsóknarflokkinn þá breytist hann gríðarlega mikið eftir hrun. Flokkurinn valdi sér til að mynda formann sem hafði aðeins verið í Framsóknarflokknum í nokkrar vikur á þeim tíma og aldrei áður verið í stjórnmálum. Gamlir flokkar reyna alltaf að breyta sér, en það eru samt sem áður takmörk fyrir því. Stundum missa flokkar algjörlega tiltrú kjósenda. Við erum með dæmi um slíkt á Ítalíu þegar Kristinlegir demókratar voru alveg búnir að ganga fram af kjósendum í upphafi tíunda áratugarins. Þá urði gríðarleg vatnaskil í ítölskum stjórnmálum og tóku þá við nýir stjórnmálaflokkar. Það er samt spurning hvort það hafi verið til mikilla bóta fyrir Ítala,“ sagði Gunnar á létum nótum. „Það má í raun alveg hugsa sér að slíkt gæti gerst á Íslandi. Hins vegar held ég að þetta ástand lýsi í raun meira óánægju almennings heldur en skýrum hugmyndum hvað fólk vill í staðin. Það getur samt sem áður allt gerst eins og við fengum að sjá í síðustu borgarstjórnarkosningum hjá Besta-flokknum.“ Mest lesið Bauð manni að gista, batt hann við stól og lét hann drekka úr skál á gólfinu Innlent Sundlaugargestur handtekinn Innlent Jarðskjálfti við Langjökul: „Þetta er sá stærsti síðan árið 2007“ Innlent Ekkert sem bendi til þess að um sé að ræða óvinveitt geimskip Innlent Blaðaviðtal við Matthías lagt fram í gögnum málsins Innlent „Pútín fékk það út úr þessum fundi sem hann vildi“ Innlent Taldi upp nýlendur sem ætti að endurheimta Erlent „Það bjó enginn í húsinu“ Innlent Kærður fyrir að taka myndband af vettvangi slyss Innlent Íþróttafélag kært fyrir að bjóða upp á áfengi utandyra Innlent Fleiri fréttir Hinn grunaði var leiðbeinandi barna í tæplega tvö ár Loka Miðfjarðará með grjóti og segja stjórnvöld hafa dregið lappirnar Fundað um Múlaborg og eldislöxum varist Braust inn á flugvallarsvæðið Ekkert bendi til að brotið hafi verið á fleiri börnum Hnullungur þveraði veginn þar sem banaslys varð „Það gengur ekki að við séum með starfsemi sem sniðgengur lögin hér á Íslandi“ „Það bjó enginn í húsinu“ Ekkert sem bendi til þess að um sé að ræða óvinveitt geimskip Vísað ölvuðum frá borði á leið frá Keflavík Heilunarguðþjónustur í Lágafellskirkju njóta mikilla vinsælda „Pútín fékk það út úr þessum fundi sem hann vildi“ Segir dómsmálaráðherra hafa talað inn í óttann Íþróttafélag kært fyrir að bjóða upp á áfengi utandyra Evrópa verði að hætta að stóla á Bandaríkin og ólögleg bílastæðagjöld Blaðaviðtal við Matthías lagt fram í gögnum málsins Bauð manni að gista, batt hann við stól og lét hann drekka úr skál á gólfinu Kærður fyrir að taka myndband af vettvangi slyss Deilt um fund Trump og Pútín og leigubílamarkaðurinn Jarðskjálfti við Langjökul: „Þetta er sá stærsti síðan árið 2007“ Sundlaugargestur handtekinn Furðuísar hjá Kjörís og 70 ára afmæli Heilsustofnunar Hlaupa sex maraþon á jafnmörgum dögum í jakkafötum Eldur á svölum reyndist vera íbúi að grilla Rýnt í fund Trump og Pútíns og jakkafataklæddir raðmaraþonhlauparar „Það hefði auðvitað verið betra“ Kristinn Örn lést eftir hitaslag á Spáni Grunaðir um hópárás með kylfu Funda með foreldrum barna á Múlaborg á morgun Vilja stórefla samgöngur á Vesturlandi Sjá meira
Fylgi fjórflokksins hefur hrapað gríðarlega undanfarin misseri og í raun aldrei mælst lægra. Sjónvarpsmaðurinn Gísli Marteinn Baldursson, sem hefur umsjón með þættinum Sunnudagsmorgun á RÚV, hefur skoðað fylgi fjórflokksins frá árinu 1994. Fram kemur á vefsíðu sjónvarpsmannsins að fylgi fjórflokksins sé í sögulegri lægð. Milli 1994 og september 2010 gerði Capacent Gallup 130 kannanir á fylgi flokkanna. Í sex þeirra fór fylgið örlítið niður fyrir 90% en í hinum 124 var fylgið yfir 90% og oftast yfir 95%. Í október 2010 breytist þetta með afgerandi hætti en síðan þá hafa verið gerðar 39 kannanir og alltaf nema tvisvar hefur fjórflokkurinn verið undir 90% en þetta kemur fram á síðu Gísla Marteins. Í desember á síðasta ári mældist fylgi fjórflokksins 70,1% og ku það vera söguleg lægð. Fjórflokkarnir eru Sjálfstæðisflokkurinn, Framsóknarflokkurinn, Samfylkingin og Vinstri hreyfingin grænt framboð.Fylgi fjórflokksins frá 1999-2013.Mynd / tumblr-síða Gísla Marteins.„Fylgi fjórflokksins féll mikið í síðustu Alþingiskosningum og mældist þá 74,9% en þessar tölur benda til að fylgið sé alveg í botni,“ segir Gunnar Helgi Kristinsson, prófessor í stjórnmálafræði, í samtali við Vísi. „Þessi þróun tengist nokkuð hruninu 2008. Fjórflokkurinn hefur í raun verið í tómu tjóni undanfarin ár. Til að byrja með fór fylgið yfir á Samfylkinguna og Vinstri græna eftir hrun. Þegar þeir flokkar voru saman í ríkisstjórn misstu þeir töluvert fylgi. Sjálfstæðisflokkurinn tók þá eitthvað af því fylgi til sín en aldrei í neinu mæli eins og oft þegar flokkurinn hefur verið í stjórnarandstöðu. Sjálfstæðiflokkurinn tapaði síðan fylgi yfir til Framsóknarflokksins eftir Icesave-dóminn. Í raun og veru má segja að fjórflokkurinn hafi staðið höllum fæti frá árinu 2010. Það má rekja til þess þegar Samfylkingin og Vinstri grænir töpuðu því mikla fylgi sem þeir fengu fyrst eftir hrunið.“ „Það sem er að gerast er í raun ákveðin trúverðugleikakreppa gömlu flokkanna. Hún hófst strax eftir hrun þegar fólk kenndi Sjálfstæðisflokknum og Framsóknarflokknum um. Í kosningunum 2009 unnu Vinstri grænir mikinn sigur og Samfylkingin fékk þokkalega kosningu. Eftir að þeir flokkar fóru í ríkisstjórn og komu fram með óvinsælar aðgerðir fór fylgi þeirra annað. Þá tvístraðist fylgið yfir á nokkra flokka eins og Bjarta Framtíð, Dögun, Lýðræðisvaktin og Pírata. Þessi þróun lýsir aðallega óánægju almennings með þessa gömlu flokka og engum þeirra hefur í raun tekist að skapa sér stöðu sem einhver skýr valkostur við ríkisstjórn.“Er möguleiki á því að hugtakið fjórflokkur hverfi í nánustu framtíð á Íslandi? „Ég tel það í raun ólíklegt, því stjórnmálaflokkar eru rosalega lífsseig fyrirbæri. Þeir eru duglegir að breyta sér. Ef þeir verða óvinsælir þá breytast þeir bara. Ef við lítum á Framsóknarflokkinn þá breytist hann gríðarlega mikið eftir hrun. Flokkurinn valdi sér til að mynda formann sem hafði aðeins verið í Framsóknarflokknum í nokkrar vikur á þeim tíma og aldrei áður verið í stjórnmálum. Gamlir flokkar reyna alltaf að breyta sér, en það eru samt sem áður takmörk fyrir því. Stundum missa flokkar algjörlega tiltrú kjósenda. Við erum með dæmi um slíkt á Ítalíu þegar Kristinlegir demókratar voru alveg búnir að ganga fram af kjósendum í upphafi tíunda áratugarins. Þá urði gríðarleg vatnaskil í ítölskum stjórnmálum og tóku þá við nýir stjórnmálaflokkar. Það er samt spurning hvort það hafi verið til mikilla bóta fyrir Ítala,“ sagði Gunnar á létum nótum. „Það má í raun alveg hugsa sér að slíkt gæti gerst á Íslandi. Hins vegar held ég að þetta ástand lýsi í raun meira óánægju almennings heldur en skýrum hugmyndum hvað fólk vill í staðin. Það getur samt sem áður allt gerst eins og við fengum að sjá í síðustu borgarstjórnarkosningum hjá Besta-flokknum.“
Mest lesið Bauð manni að gista, batt hann við stól og lét hann drekka úr skál á gólfinu Innlent Sundlaugargestur handtekinn Innlent Jarðskjálfti við Langjökul: „Þetta er sá stærsti síðan árið 2007“ Innlent Ekkert sem bendi til þess að um sé að ræða óvinveitt geimskip Innlent Blaðaviðtal við Matthías lagt fram í gögnum málsins Innlent „Pútín fékk það út úr þessum fundi sem hann vildi“ Innlent Taldi upp nýlendur sem ætti að endurheimta Erlent „Það bjó enginn í húsinu“ Innlent Kærður fyrir að taka myndband af vettvangi slyss Innlent Íþróttafélag kært fyrir að bjóða upp á áfengi utandyra Innlent Fleiri fréttir Hinn grunaði var leiðbeinandi barna í tæplega tvö ár Loka Miðfjarðará með grjóti og segja stjórnvöld hafa dregið lappirnar Fundað um Múlaborg og eldislöxum varist Braust inn á flugvallarsvæðið Ekkert bendi til að brotið hafi verið á fleiri börnum Hnullungur þveraði veginn þar sem banaslys varð „Það gengur ekki að við séum með starfsemi sem sniðgengur lögin hér á Íslandi“ „Það bjó enginn í húsinu“ Ekkert sem bendi til þess að um sé að ræða óvinveitt geimskip Vísað ölvuðum frá borði á leið frá Keflavík Heilunarguðþjónustur í Lágafellskirkju njóta mikilla vinsælda „Pútín fékk það út úr þessum fundi sem hann vildi“ Segir dómsmálaráðherra hafa talað inn í óttann Íþróttafélag kært fyrir að bjóða upp á áfengi utandyra Evrópa verði að hætta að stóla á Bandaríkin og ólögleg bílastæðagjöld Blaðaviðtal við Matthías lagt fram í gögnum málsins Bauð manni að gista, batt hann við stól og lét hann drekka úr skál á gólfinu Kærður fyrir að taka myndband af vettvangi slyss Deilt um fund Trump og Pútín og leigubílamarkaðurinn Jarðskjálfti við Langjökul: „Þetta er sá stærsti síðan árið 2007“ Sundlaugargestur handtekinn Furðuísar hjá Kjörís og 70 ára afmæli Heilsustofnunar Hlaupa sex maraþon á jafnmörgum dögum í jakkafötum Eldur á svölum reyndist vera íbúi að grilla Rýnt í fund Trump og Pútíns og jakkafataklæddir raðmaraþonhlauparar „Það hefði auðvitað verið betra“ Kristinn Örn lést eftir hitaslag á Spáni Grunaðir um hópárás með kylfu Funda með foreldrum barna á Múlaborg á morgun Vilja stórefla samgöngur á Vesturlandi Sjá meira