Uppþornuð vatnaskil Kolbeinn Óttarsson Proppé skrifar 18. apríl 2013 07:00 Söngvarinn góðkunni Vilhjálmur Vilhjálmsson varar litla drenginn, í samnefndu lagi, við því að færast ekki í fang svo mikið að festu hans brotni tré. Segja má að Samfylking og Vinstrihreyfingin – grænt framboð hefðu mátt hafa þau varnaðarorð í huga þegar flokkarnir settust í ríkisstjórn árið 2009. Metnaðarfullar hugmyndir voru uppi um að gjörbreyta samfélaginu og hreinn meirihluti vinstriflokkanna var talinn marka vatnaskil í íslenskum stjórnmálum. Þeirra sér ekki stað nú.Tímamót boðuð „Tímamótin sem Ísland er að fara í gegnum eru margvísleg: pólitísk, söguleg, efnahagsleg og auðvitað ekki síst, hugmyndafræðileg.“ Þetta sagði Steingrímur J. Sigfússon á landsfundi Vinstri grænna í mars 2009. Flokkurinn sat þá í minnihlutastjórn með Samfylkingunni og stuðningi Framsóknarflokksins og skoðanakannanir sýndu að ástæða var til bjartsýni fyrir flokkinn. Jóhanna Sigurðardóttir var kjörin formaður Samfylkingarinnar í mars 2009 og sagði við það tækifæri að upp væru að renna nýir tímar, nýrra tækifæra, jafnaðar og réttlætis. Það var heldur ekki tjaldað til einnar nætur í samstarfsyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar. Þar segir að meirihluti kjósenda hafi veitt jafnaðarmönnum og félagshyggjufólki skýrt umboð til að leiða til öndvegis „ný gildi jafnaðar, félagslegs réttlætis, samhjálpar, sjálfbærrar þróunar, kvenfrelsis, siðbótar og lýðræðis.“Rúmlega fangfylli Kosningabaráttan 2009 bar það reyndar með sér að flokkarnir lögðu fyrst og fremst áherslu á efnahagsmál og hvernig ætti að vinna á gríðarlegum halla ríkissjóðs sem hrunið hafði skapað. Stefnuyfirlýsingin bar það hins vegar með sér að sem flestum steinum ætti að velta við. Taka átti á efnahagsvandanum, í bráð og lengd, skuldavanda heimila og fyrirtækja, skapa atvinnu, tryggja velferð til framtíðar, auka menntun, sækja fram í öllum landshlutum, gjörbreyta fiskveiðistjórnunarkerfinu, efla náttúruvernd, auka lýðræði og mannréttindi, breyta stjórnkerfinu og sækja um aðild að Evrópusambandinu. Gagnrýnendum fannst ríkisstjórnin færast of mikið í fang, talað var um að hún festi sig í smærri málum en gleymdi þeim stóru. Hvað sem í því er hæft er það í það minnsta skilningur margra stuðningsmanna stjórnarflokkanna, bæði fyrrverandi og núverandi. Samanlagt fylgi stjórnarflokkanna, sem var yfir fimmtíu prósentum í síðustu könnunum, er nú komið niður fyrir tuttugu prósent.Silja Bára Ómarsdóttir og Gunnar Helgi Kristinsson stjórnmálafræðingar.Kvarnast í sundur Gunnar Helgi Kristinsson stjórnmálafræðingur segir ljóst að gríðarleg vinstrisveifla hafi orðið í kjölfar hrunsins. Flokkarnir tveir, sem hafi frekar haft væntingar um samanlagt fylgi upp á 35 til 40 prósent, hafi fengið meirihluta atkvæða og þingsæta. „Þessi sveifla er að verulegu leyti gengin til baka, en þó með nokkuð sérkennilegum hætti. Vissulega hefur verið straumur frá Vinstri grænum og Samfylkingu til Framsóknarflokksins. Eiginlega eru stjórnarflokkarnir frekar að kvarnast í sundur. Þeir eru að missa fylgi til Pírata og Bjartrar framtíðar og almennt séð til litlu flokkanna. Þótt það sé ekki mikið til hvers og eins skiptir það máli.“ Gunnar Helgi segir þetta ekki eiga við um Sjálfstæðis- og Framsóknarflokk. Það sé ekki síður liður í gæfuleysi stjórnarflokkanna að það sé upplausn í þeirra liði. „Þá má segja að stjórnin hefði átt að fókusa betur og færast minna í fang. Það er ekki endilega tíminn til að gjörbreyta samfélaginu þegar þú þarft að vera að skera verulega mikið niður.“Evrópsk þróun Silja Bára Ómarsdóttir stjórnmálafræðingur segir vandamál stjórnarflokkanna að hluta til ímyndartengd, illa takist að auglýsa verkin. Hins vegar hafi það gerst víða í Evrópu í kjölfar efnahagskreppunnar að stjórnarandstaðan hafi fengið völdin í kjölfar kosninga. „Þetta var ekki endilega uppgjör við hugmyndafræði, frekar það að sitjandi ríkisstjórnum var refsað og andstöðunni fengin völdin. Það var eðlilegt að fylgið flyttist til vinstri í kjölfar hrunsins og verkefni stjórnarflokkanna var að halda því. Þeim hefur ekki tekist að halda trúverðugleikanum og trausti fólksins.“ Kosningar 2013 Mest lesið Lögreglumenn svekktir að sjá hversu margir hundsuðu fyrirmæli í gær Innlent Hálka á höfuðborgarsvæðinu og Hellisheiði Innlent Íslensk stúlka í klóm 764 hvött til sjálfsskaða og ofbeldis Innlent Lögreglumenn hundfúlir með bruðl ríkislögreglustjóra Innlent Ástæða fyrir því að genaumræðan hafi ekki náð mikilli útbreiðslu Innlent Rak nefndina sem átti að taka fyrir viðhafnarsalinn og sigurbogann Erlent Ódæði eftir fall El Fasher: Blóðið sýnilegt úr geimnum Erlent Veðurvaktin: Allt á kafi í snjó á metdegi Veður Snjómokstur í fullum gangi en verkið er viðamikið Innlent Karlmaður lést í Bláa lóninu Innlent Fleiri fréttir Gera ekki tilkall til höfuðborgartitils þótt Akureyri verði borg Hóflega bjartsýnn á viðræður dagsins Lögreglumenn hundfúlir með bruðl ríkislögreglustjóra Lögreglumenn svekktir að sjá hversu margir hundsuðu fyrirmæli í gær Skjálfti 3,2 að stærð í Mýrdalsjökli Snjómokstur í fullum gangi en verkið er viðamikið Íslensk stúlka í klóm 764 hvött til sjálfsskaða og ofbeldis Hálka á höfuðborgarsvæðinu og Hellisheiði Ástæða fyrir því að genaumræðan hafi ekki náð mikilli útbreiðslu Ráðgjafinn ráðinn tveimur dögum eftir að grennslast var fyrir um málið Vesturbæjarlaug opnuð enn eina ferðina eftir viðgerðir Verklagi ábótavant og krefur ríkislögreglustjóra skýringa Mæla með því að farþegar reiði sig ekki á tímaáætlanir Snjókoman mikla, ábótavant verklag ríkislögreglustjóra og jólasveinamót Karlmaður lést í Bláa lóninu Biðu í fjóra tíma úti á braut og aðra fjóra við farangursbeltin Kærðu umdeildar framkvæmdir allt of seint Skellt í lás í sundlaugum borgarinnar vegna veðurs Reglur brotnar og þjónusta sem bjóða ætti út Þarf að borga bætur þrátt fyrir breytingar á hlaupahjólinu Hvatt til varúðar vegna snjóflóðahættu á suðvesturhorninu Meiri kvika en í síðasta gosi Eldur í blokk við Ljósheima Flugmaðurinn sem fórst millilenti oft í Reykjavík Halla leiðir krabbameinsráð ráðherra Snjókomumet og umferðaröngþveiti Segir sameiginlegum gildum Norðurlanda ógnað Fjölmargir farþegar fastir í flugvélum á Keflavíkurflugvelli Ungur Miðflokksmaður gengst við rasisma og segir af sér Sturlað ástand og United vettlingar prjónaðir í bílnum Sjá meira
Söngvarinn góðkunni Vilhjálmur Vilhjálmsson varar litla drenginn, í samnefndu lagi, við því að færast ekki í fang svo mikið að festu hans brotni tré. Segja má að Samfylking og Vinstrihreyfingin – grænt framboð hefðu mátt hafa þau varnaðarorð í huga þegar flokkarnir settust í ríkisstjórn árið 2009. Metnaðarfullar hugmyndir voru uppi um að gjörbreyta samfélaginu og hreinn meirihluti vinstriflokkanna var talinn marka vatnaskil í íslenskum stjórnmálum. Þeirra sér ekki stað nú.Tímamót boðuð „Tímamótin sem Ísland er að fara í gegnum eru margvísleg: pólitísk, söguleg, efnahagsleg og auðvitað ekki síst, hugmyndafræðileg.“ Þetta sagði Steingrímur J. Sigfússon á landsfundi Vinstri grænna í mars 2009. Flokkurinn sat þá í minnihlutastjórn með Samfylkingunni og stuðningi Framsóknarflokksins og skoðanakannanir sýndu að ástæða var til bjartsýni fyrir flokkinn. Jóhanna Sigurðardóttir var kjörin formaður Samfylkingarinnar í mars 2009 og sagði við það tækifæri að upp væru að renna nýir tímar, nýrra tækifæra, jafnaðar og réttlætis. Það var heldur ekki tjaldað til einnar nætur í samstarfsyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar. Þar segir að meirihluti kjósenda hafi veitt jafnaðarmönnum og félagshyggjufólki skýrt umboð til að leiða til öndvegis „ný gildi jafnaðar, félagslegs réttlætis, samhjálpar, sjálfbærrar þróunar, kvenfrelsis, siðbótar og lýðræðis.“Rúmlega fangfylli Kosningabaráttan 2009 bar það reyndar með sér að flokkarnir lögðu fyrst og fremst áherslu á efnahagsmál og hvernig ætti að vinna á gríðarlegum halla ríkissjóðs sem hrunið hafði skapað. Stefnuyfirlýsingin bar það hins vegar með sér að sem flestum steinum ætti að velta við. Taka átti á efnahagsvandanum, í bráð og lengd, skuldavanda heimila og fyrirtækja, skapa atvinnu, tryggja velferð til framtíðar, auka menntun, sækja fram í öllum landshlutum, gjörbreyta fiskveiðistjórnunarkerfinu, efla náttúruvernd, auka lýðræði og mannréttindi, breyta stjórnkerfinu og sækja um aðild að Evrópusambandinu. Gagnrýnendum fannst ríkisstjórnin færast of mikið í fang, talað var um að hún festi sig í smærri málum en gleymdi þeim stóru. Hvað sem í því er hæft er það í það minnsta skilningur margra stuðningsmanna stjórnarflokkanna, bæði fyrrverandi og núverandi. Samanlagt fylgi stjórnarflokkanna, sem var yfir fimmtíu prósentum í síðustu könnunum, er nú komið niður fyrir tuttugu prósent.Silja Bára Ómarsdóttir og Gunnar Helgi Kristinsson stjórnmálafræðingar.Kvarnast í sundur Gunnar Helgi Kristinsson stjórnmálafræðingur segir ljóst að gríðarleg vinstrisveifla hafi orðið í kjölfar hrunsins. Flokkarnir tveir, sem hafi frekar haft væntingar um samanlagt fylgi upp á 35 til 40 prósent, hafi fengið meirihluta atkvæða og þingsæta. „Þessi sveifla er að verulegu leyti gengin til baka, en þó með nokkuð sérkennilegum hætti. Vissulega hefur verið straumur frá Vinstri grænum og Samfylkingu til Framsóknarflokksins. Eiginlega eru stjórnarflokkarnir frekar að kvarnast í sundur. Þeir eru að missa fylgi til Pírata og Bjartrar framtíðar og almennt séð til litlu flokkanna. Þótt það sé ekki mikið til hvers og eins skiptir það máli.“ Gunnar Helgi segir þetta ekki eiga við um Sjálfstæðis- og Framsóknarflokk. Það sé ekki síður liður í gæfuleysi stjórnarflokkanna að það sé upplausn í þeirra liði. „Þá má segja að stjórnin hefði átt að fókusa betur og færast minna í fang. Það er ekki endilega tíminn til að gjörbreyta samfélaginu þegar þú þarft að vera að skera verulega mikið niður.“Evrópsk þróun Silja Bára Ómarsdóttir stjórnmálafræðingur segir vandamál stjórnarflokkanna að hluta til ímyndartengd, illa takist að auglýsa verkin. Hins vegar hafi það gerst víða í Evrópu í kjölfar efnahagskreppunnar að stjórnarandstaðan hafi fengið völdin í kjölfar kosninga. „Þetta var ekki endilega uppgjör við hugmyndafræði, frekar það að sitjandi ríkisstjórnum var refsað og andstöðunni fengin völdin. Það var eðlilegt að fylgið flyttist til vinstri í kjölfar hrunsins og verkefni stjórnarflokkanna var að halda því. Þeim hefur ekki tekist að halda trúverðugleikanum og trausti fólksins.“
Kosningar 2013 Mest lesið Lögreglumenn svekktir að sjá hversu margir hundsuðu fyrirmæli í gær Innlent Hálka á höfuðborgarsvæðinu og Hellisheiði Innlent Íslensk stúlka í klóm 764 hvött til sjálfsskaða og ofbeldis Innlent Lögreglumenn hundfúlir með bruðl ríkislögreglustjóra Innlent Ástæða fyrir því að genaumræðan hafi ekki náð mikilli útbreiðslu Innlent Rak nefndina sem átti að taka fyrir viðhafnarsalinn og sigurbogann Erlent Ódæði eftir fall El Fasher: Blóðið sýnilegt úr geimnum Erlent Veðurvaktin: Allt á kafi í snjó á metdegi Veður Snjómokstur í fullum gangi en verkið er viðamikið Innlent Karlmaður lést í Bláa lóninu Innlent Fleiri fréttir Gera ekki tilkall til höfuðborgartitils þótt Akureyri verði borg Hóflega bjartsýnn á viðræður dagsins Lögreglumenn hundfúlir með bruðl ríkislögreglustjóra Lögreglumenn svekktir að sjá hversu margir hundsuðu fyrirmæli í gær Skjálfti 3,2 að stærð í Mýrdalsjökli Snjómokstur í fullum gangi en verkið er viðamikið Íslensk stúlka í klóm 764 hvött til sjálfsskaða og ofbeldis Hálka á höfuðborgarsvæðinu og Hellisheiði Ástæða fyrir því að genaumræðan hafi ekki náð mikilli útbreiðslu Ráðgjafinn ráðinn tveimur dögum eftir að grennslast var fyrir um málið Vesturbæjarlaug opnuð enn eina ferðina eftir viðgerðir Verklagi ábótavant og krefur ríkislögreglustjóra skýringa Mæla með því að farþegar reiði sig ekki á tímaáætlanir Snjókoman mikla, ábótavant verklag ríkislögreglustjóra og jólasveinamót Karlmaður lést í Bláa lóninu Biðu í fjóra tíma úti á braut og aðra fjóra við farangursbeltin Kærðu umdeildar framkvæmdir allt of seint Skellt í lás í sundlaugum borgarinnar vegna veðurs Reglur brotnar og þjónusta sem bjóða ætti út Þarf að borga bætur þrátt fyrir breytingar á hlaupahjólinu Hvatt til varúðar vegna snjóflóðahættu á suðvesturhorninu Meiri kvika en í síðasta gosi Eldur í blokk við Ljósheima Flugmaðurinn sem fórst millilenti oft í Reykjavík Halla leiðir krabbameinsráð ráðherra Snjókomumet og umferðaröngþveiti Segir sameiginlegum gildum Norðurlanda ógnað Fjölmargir farþegar fastir í flugvélum á Keflavíkurflugvelli Ungur Miðflokksmaður gengst við rasisma og segir af sér Sturlað ástand og United vettlingar prjónaðir í bílnum Sjá meira