Fréttaskýring: Margslungið ferli í aðildarviðræðunum 10. apríl 2012 11:00 Utanríkisráðherra og stækkunarstjórinn Stefan Füle, stækkunarstjóri ESB, heilsar Össuri Skarphéðinssyni utanríkisráðherra. Samningaferlið er langvinnt og margslungið þar sem málaflokkum er skipt niður í 33 samningskafla. Nú hefur náðst sameiginleg niðurstaða milli Íslands og ESB í tíu köflum og viðræður eru hafnar í fimm til viðbótar. Mynd/Ráðherraráð Evrópu Á ríkjaráðstefnu Íslands og Evrópusambandsins (ESB) síðastliðinn föstudag voru fjórir samningskaflar í aðildarviðræðunum opnaðir og tveimur þeirra lokað umsvifalaust. Þannig hafa fimmtán kaflar verið opnaðir og tíu þegar verið lokað. Hvert er hins vegar ferlið á bak við opnun og lokun kaflanna og hvað ræður því hvenær og í hvaða röð þeir eru opnaðir? Samningskaflarnir svokölluðu eru 35 talsins en aðallega er þó talað um þá 33 sem lúta að afmörkuðum málaflokki í löggjöf ESB. Um þriðjungur kaflanna heyrir að öllu leyti undir EES-samninginn, um þriðjungur er að nokkru leyti innan EES, en síðasti þriðjungurinn er alfarið utan EES. Staða málaflokkanna með tilliti til EES skiptir hins vegar ekki höfuðmáli hvað varðar „opnun“ kaflanna, það er hvenær samningsviðræður hefjast fyrir alvöru í þeim. Til dæmis eru viðræður ekki enn hafnar í sumum kaflanna sem lúta að EES-samningnum á meðan sumum málaflokkum sem standa algerlega utan EES, til dæmis um utanríkis-, öryggis- og varnarmál, var lokað samdægurs, þar eð staða Íslands skaraðist ekki við lög ESB. Fastskorðað ferli til að spara tímaUpphaf viðræðna um hvern kafla markast af því hvenær framkvæmdastjórn ESB lýkur skoðun eða rýnivinnu á því hvernig íslenska löggjöfin samræmist ESB. Til að viðræðurnar verði sem markvissastar er til fastmótað ferli sem dregur fram helstu núningsfleti milli samningsaðila. Þannig er reynt að að tryggja sem best að sem minnstur tími fari til spillis í viðræðunum. Rýnivinnan svokallaða dregur fram, eftir atvikum, hvort og þá hvers lags breytinga sé þörf í hverjum kafla fyrir sig, en skýrsla um hvern einasta kafla þarf einróma samþykki hinna 27 aðildarríkja ESB áður en hún er kynnt íslenskum stjórnvöldum. Það er jafnan tímafrekasti hlutinn í viðræðunum. Þá er Íslandi boðið að leggja fram samningsafstöðu í þeim kafla. Sú vinna er unnin á grundvelli meirihlutaálits utanríkismálanefndar Alþingis frá árinu 2009. Samningsafstaðan í hverjum kafla er unnin í samráði við utanríkismálanefnd og háð samþykki ríkisstjórnar. Þegar samningsafstaða Íslands liggur fyrir er hún send út til Brussel og afstaða ESB er unnin út frá henni og fyrrnefndri rýniskýrslu. Þá fyrst er hægt að „opna“ kaflann, en með því hefjast hinar eiginlegu samningaviðræður. Ef ESB sér ekki annmarka á stöðu Íslands gagnvart löggjöf sambandsins í einstökum kafla er honum „lokað“ strax og bráðabirgðasamkomulagi hefur þá verið náð. Dæmi um slíkt eru kaflarnir tveir sem voru opnaðir á síðustu ríkjaráðstefnu og svo lokað samdægurs. Aðrir kaflar þurfa meiri yfirlegu áður en samkomulag næst. ESB gerir þá athugasemdir sem Ísland þarf annaðhvort að ganga að eða færa betri rök fyrir sinni afstöðu allt eftir því hvernig samningaumleitanir ganga. Þá taka við óslitnar samningaviðræður þar sem reynt er að ná lendingu, en það tekur mislangan tíma að ljúka viðræðum um kaflana. Til dæmis er viðræðum um tvo kafla af þeim fjórum, sem opnaðir voru á fyrstu ríkjaráðstefnunni í júní á síðasta ári, enn ólokið (köflunum um opinber innkaup og um upplýsingasamfélagið og fjölmiðla). Veigameiri kaflarnir ekki opnaðir í sumarEins og staðan er núna, níu mánuðum eftir að efnislegar samningaviðræður hófust, hafa viðræður hafist í fimmtán köflum og samkomulag hefur náðst í tíu þeirra, eins og áður sagði. ESB hefur skilað rýniskýrslum um alla samningskafla nema sjávarútveg, staðfesturétt og þjónustufrelsi og loks frjálsa fjármagnsflutninga. Endurmótun sjávarútvegsstefnu ESB hefur tafið ferlið nokkuð, en síðarnefndu kaflarnir tveir tengjast raunar líka sjávarútvegi meðal annars vegna takmarkana á fjárfestingu útlendinga í íslenskum sjávarútvegi. Nú þegar liggur fyrir frá hendi Íslands samningsafstaða í fimm málaflokkum sem ekki hafa verið teknir fyrir enn: frjálsum vöruflutningum, flutningastarfsemi, félags- og vinnumálum og fjárhagslegu eftirliti. Næsta ríkjaráðstefna Íslands og ESB verður í júní og þar verður að teljast líklegt að fyrrnefndir fimm kaflar verði teknir til umræðu. Ekki er talið líklegt að einhver hinna veigameiri málaflokka verði tekinn fyrir í júní, en þar má nefna sjávarútveg, landbúnað, umhverfismál og byggðamál. Stefan Füle, stækkunarstjóri ESB, lét þau orð falla í samtali við íslenska fréttamenn í síðustu viku að hann vonaðist til þess að viðræður um alla kafla yrðu hafnar fyrir árslok, en ef það er stefnan má ætla að undirbúningur þeirra vegna verði hafinn hér á landi eða muni hefjast áður en langt er um liðið, svo að samningsaðstöður liggi ljósar fyrir í tæka tíð. Þarf að samþykkja í öllum ESB-ríkjumÞegar viðræður hafa hafist um alla málaflokka er þó eftir að ná niðurstöðu sem Ísland og ESB geta sætt sig við og það verður vísast til ekki auðsótt enda talsvert sem ber á milli í mörgum flokkum. Ef það hefst svo að lokum, liggur fyrir aðildarsamningur í formi niðurstaðna í hverjum kafla. Hann verður lagður fyrir ráðherraráð ESB, þar sem fulltrúar allra aðildarríkja eiga sæti, og Evrópuþingið þarf einnig að samþykkja hann. Þá verður hann lagður fyrir Íslendinga í þjóðaratkvæðagreiðslu, væntanlega um sex mánuðum eftir að samningurinn liggur fyrir. Ef hann verður samþykktur verður samningurinn loks lagður fyrir aðildarríki ESB sem öll þurfa að samþykkja hann til þess að hann taki gildi. Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Miklar breytingar á fylgi fyrir kappræður Stöðvar 2 í kvöld Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Innlent „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Innlent Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Innlent Fleiri fréttir Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Bein útsending: Kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Dregið úr hrinunni við Sýlingarfell Slapp við meiðsli á höfði og hrygg Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Manni bjargað úr sjónum í nótt eftir að bátur hans sökk Um 800 börn bíða eftir leikskólaplássi í Reykjavík Sjá meira
Á ríkjaráðstefnu Íslands og Evrópusambandsins (ESB) síðastliðinn föstudag voru fjórir samningskaflar í aðildarviðræðunum opnaðir og tveimur þeirra lokað umsvifalaust. Þannig hafa fimmtán kaflar verið opnaðir og tíu þegar verið lokað. Hvert er hins vegar ferlið á bak við opnun og lokun kaflanna og hvað ræður því hvenær og í hvaða röð þeir eru opnaðir? Samningskaflarnir svokölluðu eru 35 talsins en aðallega er þó talað um þá 33 sem lúta að afmörkuðum málaflokki í löggjöf ESB. Um þriðjungur kaflanna heyrir að öllu leyti undir EES-samninginn, um þriðjungur er að nokkru leyti innan EES, en síðasti þriðjungurinn er alfarið utan EES. Staða málaflokkanna með tilliti til EES skiptir hins vegar ekki höfuðmáli hvað varðar „opnun“ kaflanna, það er hvenær samningsviðræður hefjast fyrir alvöru í þeim. Til dæmis eru viðræður ekki enn hafnar í sumum kaflanna sem lúta að EES-samningnum á meðan sumum málaflokkum sem standa algerlega utan EES, til dæmis um utanríkis-, öryggis- og varnarmál, var lokað samdægurs, þar eð staða Íslands skaraðist ekki við lög ESB. Fastskorðað ferli til að spara tímaUpphaf viðræðna um hvern kafla markast af því hvenær framkvæmdastjórn ESB lýkur skoðun eða rýnivinnu á því hvernig íslenska löggjöfin samræmist ESB. Til að viðræðurnar verði sem markvissastar er til fastmótað ferli sem dregur fram helstu núningsfleti milli samningsaðila. Þannig er reynt að að tryggja sem best að sem minnstur tími fari til spillis í viðræðunum. Rýnivinnan svokallaða dregur fram, eftir atvikum, hvort og þá hvers lags breytinga sé þörf í hverjum kafla fyrir sig, en skýrsla um hvern einasta kafla þarf einróma samþykki hinna 27 aðildarríkja ESB áður en hún er kynnt íslenskum stjórnvöldum. Það er jafnan tímafrekasti hlutinn í viðræðunum. Þá er Íslandi boðið að leggja fram samningsafstöðu í þeim kafla. Sú vinna er unnin á grundvelli meirihlutaálits utanríkismálanefndar Alþingis frá árinu 2009. Samningsafstaðan í hverjum kafla er unnin í samráði við utanríkismálanefnd og háð samþykki ríkisstjórnar. Þegar samningsafstaða Íslands liggur fyrir er hún send út til Brussel og afstaða ESB er unnin út frá henni og fyrrnefndri rýniskýrslu. Þá fyrst er hægt að „opna“ kaflann, en með því hefjast hinar eiginlegu samningaviðræður. Ef ESB sér ekki annmarka á stöðu Íslands gagnvart löggjöf sambandsins í einstökum kafla er honum „lokað“ strax og bráðabirgðasamkomulagi hefur þá verið náð. Dæmi um slíkt eru kaflarnir tveir sem voru opnaðir á síðustu ríkjaráðstefnu og svo lokað samdægurs. Aðrir kaflar þurfa meiri yfirlegu áður en samkomulag næst. ESB gerir þá athugasemdir sem Ísland þarf annaðhvort að ganga að eða færa betri rök fyrir sinni afstöðu allt eftir því hvernig samningaumleitanir ganga. Þá taka við óslitnar samningaviðræður þar sem reynt er að ná lendingu, en það tekur mislangan tíma að ljúka viðræðum um kaflana. Til dæmis er viðræðum um tvo kafla af þeim fjórum, sem opnaðir voru á fyrstu ríkjaráðstefnunni í júní á síðasta ári, enn ólokið (köflunum um opinber innkaup og um upplýsingasamfélagið og fjölmiðla). Veigameiri kaflarnir ekki opnaðir í sumarEins og staðan er núna, níu mánuðum eftir að efnislegar samningaviðræður hófust, hafa viðræður hafist í fimmtán köflum og samkomulag hefur náðst í tíu þeirra, eins og áður sagði. ESB hefur skilað rýniskýrslum um alla samningskafla nema sjávarútveg, staðfesturétt og þjónustufrelsi og loks frjálsa fjármagnsflutninga. Endurmótun sjávarútvegsstefnu ESB hefur tafið ferlið nokkuð, en síðarnefndu kaflarnir tveir tengjast raunar líka sjávarútvegi meðal annars vegna takmarkana á fjárfestingu útlendinga í íslenskum sjávarútvegi. Nú þegar liggur fyrir frá hendi Íslands samningsafstaða í fimm málaflokkum sem ekki hafa verið teknir fyrir enn: frjálsum vöruflutningum, flutningastarfsemi, félags- og vinnumálum og fjárhagslegu eftirliti. Næsta ríkjaráðstefna Íslands og ESB verður í júní og þar verður að teljast líklegt að fyrrnefndir fimm kaflar verði teknir til umræðu. Ekki er talið líklegt að einhver hinna veigameiri málaflokka verði tekinn fyrir í júní, en þar má nefna sjávarútveg, landbúnað, umhverfismál og byggðamál. Stefan Füle, stækkunarstjóri ESB, lét þau orð falla í samtali við íslenska fréttamenn í síðustu viku að hann vonaðist til þess að viðræður um alla kafla yrðu hafnar fyrir árslok, en ef það er stefnan má ætla að undirbúningur þeirra vegna verði hafinn hér á landi eða muni hefjast áður en langt er um liðið, svo að samningsaðstöður liggi ljósar fyrir í tæka tíð. Þarf að samþykkja í öllum ESB-ríkjumÞegar viðræður hafa hafist um alla málaflokka er þó eftir að ná niðurstöðu sem Ísland og ESB geta sætt sig við og það verður vísast til ekki auðsótt enda talsvert sem ber á milli í mörgum flokkum. Ef það hefst svo að lokum, liggur fyrir aðildarsamningur í formi niðurstaðna í hverjum kafla. Hann verður lagður fyrir ráðherraráð ESB, þar sem fulltrúar allra aðildarríkja eiga sæti, og Evrópuþingið þarf einnig að samþykkja hann. Þá verður hann lagður fyrir Íslendinga í þjóðaratkvæðagreiðslu, væntanlega um sex mánuðum eftir að samningurinn liggur fyrir. Ef hann verður samþykktur verður samningurinn loks lagður fyrir aðildarríki ESB sem öll þurfa að samþykkja hann til þess að hann taki gildi.
Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Miklar breytingar á fylgi fyrir kappræður Stöðvar 2 í kvöld Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Innlent „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Innlent Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Innlent Fleiri fréttir Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Bein útsending: Kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Vilja sinna Íslendingum á Spáni betur Dregið úr hrinunni við Sýlingarfell Slapp við meiðsli á höfði og hrygg Leigan fyrir 100 fermetra hús í Grindavík 62.500 á mánuði Manni bjargað úr sjónum í nótt eftir að bátur hans sökk Um 800 börn bíða eftir leikskólaplássi í Reykjavík Sjá meira