Gerðu eiturefnamælinguna eftir fyrirspurnir frá íbúum 4. janúar 2011 06:00 Mælingar í útblæstri árið 2009 sýndu að þungmálmarnir nikkel, arsen, blý, króm, kopar og vanadíum voru langt yfir mörkum. Ryk mældist þá rúmlega fimm sinnum meira en starfsleyfi kvað á um.mynd/halldór sveinbjörnsson Fyrirspurnir íbúa á Ísafirði urðu til þess að Mjólkursamsalan (MS) á staðnum réðst í að gera mælingu á þrávirkum aðskotaefnum í afurðum. Mælingar og eftirlit á þrávirkum efnum í umhverfinu eru hins vegar á höndum opinberra eftirlitsstofnana en ekki fyrirtækja. Umhverfisráðuneytinu var tilkynnt um að díoxínmæling í sorpbrennslunni Funa væri tugfalt yfir mörkum. Eins og fram hefur komið í fréttum mældust þrávirk aðskotaefni, þar á meðal eiturefnið díoxín, yfir viðmiðunarmörkum í mjólk frá bæ í Skutulsfirði sem stendur um kílómetra frá sorpbrennslunni Funa. Í framhaldinu var vinnsla á mjólk á bænum og dreifing á afurðum sem rekja mátti þangað stöðvuð af öryggisástæðum. Einar Sigurðsson, forstjóri MS, segir að leitað hafi verið til fyrirtækisins um hvort mælingar hefðu verið gerðar á þrávirkum efnum í mjólk. „Við gerum fjöldann allan af mælingum á hverjum degi en mælingar eins og þessar eru ekki hluti af þeim. Það er annarra að sjá um þær. En við létum gera þessa mælingu af því að það kom upp þessi spurning frá íbúum. Það er stefna fyrirtækisins að eyða öllum slíkum vafa og niðurstaðan var nóg til þess að grípa til þessara aðgerða.“ Spurð hvort ekki hafi verið réttlætanlegt að svipta Funa vinnsluleyfi árið 2007 þegar vitað var að díoxín var tugfalt yfir viðmiðunarmörkum fyrir nýjar sorpbrennslur, segir Kristín Linda Árnadóttir, forstjóri Umhverfisstofnunar, að hendur stofnunarinnar hafi verið bundnar. Ekki er getið um takmarkanir á díoxíni í útblæstri eldri sorpbrennslustöðva vegna undanþágu frá tilskipun Evrópusambandsins sem var innleidd 2003 og því hafi stofnunin engar heimildir til að svipta fyrirtæki starfsleyfi vegna þess. Kristín segir, eftir á séð, að sú ákvörðun að fá undanþágu fyrir díoxín hafi ef til vill verið misráðin af íslenskum stjórnvöldum. „Við létum umhverfisráðuneytið vita af þessum díoxínmælingum í lok árs 2008.“ Mælingar á útblæstri í Funa árið 2005 og 2007 sýndu að brennslan var þá í lagi, segir Kristín. „Hins vegar var brugðist við eftir að mælingarnar árið 2009 lágu fyrir,“ segir Kristín. Þá voru mælingar á ryki og þungmálmum í útblæstri langt yfir mörkum. Kristín viðurkennir að kannski hafi stofnunin sýnt of mikla þolinmæði. Hins vegar verði að gefa fyrirtækjum svigrúm áður en starfsemi þeirra sé aflögð. „En málið dróst vissulega mikið hjá sveitarfélaginu.“ Kristín segir að engar ákvarðanir hafi verið teknar um hvort sýni verði tekin úr fólki vegna díoxínmagns í útblæstri Funa. Ef af slíku yrði kæmu fleiri að þeirri ákvörðun. Umhverfisstofnun gekk hart fram gagnvart sveitarfélaginu allt síðasta ár. Í bréfi frá 16. desember segir að „ófullnægjandi mengunarvarnir Funa-sorpbrennslu sem hugsanlega hafa skaðleg áhrif á umhverfið og heilsu manna á svæðinu eru óásættanlegar að mati UST“. Kristín segir að stofnuninni hafi á þeim tíma verið ljóst að díoxín hefði mælst í mjólk frá Efri-Engidal. Áform stofnunarinnar um stöðvun á rekstri hafi hins vegar tengst mælingum á ryki og þungmálmum en stofnunin hafi tekið fréttir um díoxínmengun í mjólk mjög alvarlega. Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra hefur óskað eftir gögnum frá UST vegna málsins. svavar@frettabladid.is Mest lesið Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Innlent Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Innlent Grunaður um að myrða heila fjölskyldu en skilja ungabarnið eftir á lífi Erlent Beinaber gísl látinn grafa eigin gröf á Gasa Erlent Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Innlent Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Innlent Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent Fleiri fréttir Búast við gasi á höfuðborgarsvæðinu og Akranesi Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Skinkur og Sykurpabbar skemmta sér á Egilsstöðum Blússandi stemning á harmonikkuhátíð á Borg Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Sjá meira
Fyrirspurnir íbúa á Ísafirði urðu til þess að Mjólkursamsalan (MS) á staðnum réðst í að gera mælingu á þrávirkum aðskotaefnum í afurðum. Mælingar og eftirlit á þrávirkum efnum í umhverfinu eru hins vegar á höndum opinberra eftirlitsstofnana en ekki fyrirtækja. Umhverfisráðuneytinu var tilkynnt um að díoxínmæling í sorpbrennslunni Funa væri tugfalt yfir mörkum. Eins og fram hefur komið í fréttum mældust þrávirk aðskotaefni, þar á meðal eiturefnið díoxín, yfir viðmiðunarmörkum í mjólk frá bæ í Skutulsfirði sem stendur um kílómetra frá sorpbrennslunni Funa. Í framhaldinu var vinnsla á mjólk á bænum og dreifing á afurðum sem rekja mátti þangað stöðvuð af öryggisástæðum. Einar Sigurðsson, forstjóri MS, segir að leitað hafi verið til fyrirtækisins um hvort mælingar hefðu verið gerðar á þrávirkum efnum í mjólk. „Við gerum fjöldann allan af mælingum á hverjum degi en mælingar eins og þessar eru ekki hluti af þeim. Það er annarra að sjá um þær. En við létum gera þessa mælingu af því að það kom upp þessi spurning frá íbúum. Það er stefna fyrirtækisins að eyða öllum slíkum vafa og niðurstaðan var nóg til þess að grípa til þessara aðgerða.“ Spurð hvort ekki hafi verið réttlætanlegt að svipta Funa vinnsluleyfi árið 2007 þegar vitað var að díoxín var tugfalt yfir viðmiðunarmörkum fyrir nýjar sorpbrennslur, segir Kristín Linda Árnadóttir, forstjóri Umhverfisstofnunar, að hendur stofnunarinnar hafi verið bundnar. Ekki er getið um takmarkanir á díoxíni í útblæstri eldri sorpbrennslustöðva vegna undanþágu frá tilskipun Evrópusambandsins sem var innleidd 2003 og því hafi stofnunin engar heimildir til að svipta fyrirtæki starfsleyfi vegna þess. Kristín segir, eftir á séð, að sú ákvörðun að fá undanþágu fyrir díoxín hafi ef til vill verið misráðin af íslenskum stjórnvöldum. „Við létum umhverfisráðuneytið vita af þessum díoxínmælingum í lok árs 2008.“ Mælingar á útblæstri í Funa árið 2005 og 2007 sýndu að brennslan var þá í lagi, segir Kristín. „Hins vegar var brugðist við eftir að mælingarnar árið 2009 lágu fyrir,“ segir Kristín. Þá voru mælingar á ryki og þungmálmum í útblæstri langt yfir mörkum. Kristín viðurkennir að kannski hafi stofnunin sýnt of mikla þolinmæði. Hins vegar verði að gefa fyrirtækjum svigrúm áður en starfsemi þeirra sé aflögð. „En málið dróst vissulega mikið hjá sveitarfélaginu.“ Kristín segir að engar ákvarðanir hafi verið teknar um hvort sýni verði tekin úr fólki vegna díoxínmagns í útblæstri Funa. Ef af slíku yrði kæmu fleiri að þeirri ákvörðun. Umhverfisstofnun gekk hart fram gagnvart sveitarfélaginu allt síðasta ár. Í bréfi frá 16. desember segir að „ófullnægjandi mengunarvarnir Funa-sorpbrennslu sem hugsanlega hafa skaðleg áhrif á umhverfið og heilsu manna á svæðinu eru óásættanlegar að mati UST“. Kristín segir að stofnuninni hafi á þeim tíma verið ljóst að díoxín hefði mælst í mjólk frá Efri-Engidal. Áform stofnunarinnar um stöðvun á rekstri hafi hins vegar tengst mælingum á ryki og þungmálmum en stofnunin hafi tekið fréttir um díoxínmengun í mjólk mjög alvarlega. Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra hefur óskað eftir gögnum frá UST vegna málsins. svavar@frettabladid.is
Mest lesið Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Innlent Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Innlent Grunaður um að myrða heila fjölskyldu en skilja ungabarnið eftir á lífi Erlent Beinaber gísl látinn grafa eigin gröf á Gasa Erlent Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Innlent Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Innlent Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent Fleiri fréttir Búast við gasi á höfuðborgarsvæðinu og Akranesi Landsvirkjun sé ekki „löngu búin að semja“ við alla landeigendur Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Skinkur og Sykurpabbar skemmta sér á Egilsstöðum Blússandi stemning á harmonikkuhátíð á Borg Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Sjá meira