Aska úr Eyjafjallajökli gæti nýst í steinsteypu

Efnasamsetning gosöskunnar úr Eyjafjallajökli er svipuð ösku sem fellur til við kolabrennslu, en kolaaska er víða notuð til að bæta eiginleika steinsteypu. Starfsfólk rannsóknarstofu Verkfræðistofu Mannvits ákvað að kanna hvort askan úr eldgosinu gæti nýst sem bætiefni í steinsteypu eins og áðurnefnd kolaaska, sem er nýtt að takmörkuðu leyti hér á landi. Karsten Iversen tæknifræðingur og Børge Johannes Wigum jarðverkfræðingur stýrðu rannsókninni.

„Askan úr Eyjafjallajökli er glerkennd og rík að kísilsýru,“ segir Karsten. „Það getur haft haft ýmsa kosti í steinsteypugerð, til dæmis meðfærilegri steypu og aukna endingu, auk þess sem það getur haldið alkalískemmdum í skefjum í steypu með alkalíríku sementi.“

Glerkennd aska og rík að kísilsýru býr yfir svonefndum Pozzolan-eiginleikum, kenndum við svæði í grennd við eldfjallið Versu á suðurhluta Ítalíu. Rómverjar blönduðu kalki í gosösku úr eldfjallinu og notuðu sem bindiefni í steinsteypu. Í dag ná menn fram eiginleikum Pozzolan-efna í steinsteypu með því að nota meðal annars kolaösku og kísilryk með háu kísilsýruinnihaldi sem viðbót við sement.

Mannvit kannaði eiginleika öskunnar úr Eyjafjallajökli með tilliti til fínefnis og alkalívirkni. Einnig var askan rannsökuð sem ígildi sements í múrblöndur og voru allt að 20 prósent af sementinu skipt út fyrir ösku. Notuð var stöðluð aðferð til prófunar á alkalívirkni þar sem þensla yfir 0,1 prósenti eftir fjórtán daga er skaðleg. „Niðurstaðan var sú að fimm prósenta öskuíblöndun dregur verulega úr þenslu vegna alkalívirkni,“ segir Karsten. „Í samanburði við steypu án öskuíblöndunar er þenslan í steypu með fimm prósenta öskuíblöndun vel undir 0,1 prósents mörkum sem sett eru í byggingarreglugerð.“

Karsten og Børge Johannes segja niðurstöðurnar gefa til kynna að askan úr Eyjafjallajökli sé áhugavert bætiefni í steinsteypu. „Það er hins vegar ljóst að gæði öskunnar eru mjög breytileg. Í öskusýninu sem við tókum voru aðeins 60 prósent öskunnar nógu fínkornuð til að nýtast sem pozzolan-efni. Þá er alls óvíst hvort hægt sé að nálgast nægjanlegt magn ösku með aðgengilegum hætti til að hagkvæmt sé að vinna hana til steypugerðar.“

bergsteinn@frettabladid.is